อำเภอเมืองเพชรบุรี

เมืองเพชรบุรี เป็นอำเภอศูนย์กลางการปกครองการบริหาร เศรษฐกิจ และการศึกษาของจังหวัดเพชรบุรี มีอาณาบริเวณเป็นที่ราบ มีภูเขาหินปูนโดดบ้างเล็กน้อย มีชายหาดที่ขึ้นชื่อคือ "หาดเจ้าสำราญ" มีแม่น้ำซึ่งเป็นที่ตั้งของชุมชนคนเมืองเพชรบุรีมาแต่สมัยโบราณไหลผ่านกลางอำเภอ นั่นคือ "แม่น้ำเพชร" และหากมองจากเขตเทศบาล จะปรากฏ "เขาวัง" หรือ "พระนครคีรี" ตั้งตระหง่านบนยอดเขาสามลูก อีกทั้งยังมีพระปรางค์ 5 ยอด อันเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองในสมัยโบราณด้วย

อำเภอเมืองเพชรบุรี
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Mueang Phetchaburi
หาดเจ้าสำราญ
แผนที่จังหวัดเพชรบุรี เน้นอำเภอเมืองเพชรบุรี
พิกัด: 13°6′43″N 99°56′38″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	เพชรบุรี
พื้นที่
• ทั้งหมด	283.901 ตร.กม. (109.615 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	121,998 คน
• ความหนาแน่น	429.72 คน/ตร.กม. (1,113.0 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	76000
รหัสภูมิศาสตร์	7601
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอเมืองเพชรบุรี ถนนราชวิถี ตำบลคลองกระแชง อำเภอเมืองเพชรบุรี จังหวัดเพชรบุรี 76000 โทร 0 3242 5544 โทรสาร 0 3242 55 44
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอเมืองเพชรบุรีมีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอเขาย้อยและอำเภอบ้านแหลม
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอบ้านแหลมและอ่าวไทย
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอท่ายาง
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอบ้านลาด

ประวัติ

อำเภอเมืองเพชรบุรี เดิมชื่ออำเภอจังหวัดเพชรบุรี และ อำเภอคลองกระแชง ได้รับการจัดตั้งให้เป็นอำเภอเมื่อประมาณ พ.ศ. 2446 เนื่องจากสถานที่ตั้งของศูนย์ราชการอยู่ในเขตตำบลคลองกระแชงในอดีตใช้พื้นที่ของวัดพลับพลาชัยเป็นศูนย์ราชการของอำเภอคลองกระแชงภายหลังจึงได้มีการย้ายออกจากวัดพลับพลาชัยเนื่องจากพื้นที่ของวัดคับแคบ ไปตั่งอยู่บริเวณที่เป็นที่ตั้งศาลากลางหลังใหม่ และต่อมาได้ย้ายมา ณ ที่ปัจจุบันแต่ก็ไม่ไกลสถานที่เดิมยังในเขตตำบลคลองกระแชงเหมือนเดิมซึ่งอยู่ตอนกลางของอำเภอเมืองเพชรบุรีด้านทิศตะวันออกของตำบลติดกับแม่น้ำเพชรบุรีซึ่งเป็นสายน้ำที่สำคัญที่หล่อเลี้ยงวิถีชีวิตชาวเมืองเพชรมายาวนาน การที่อำเภอคลองกระแชงเป็นที่ตั่งศูนย์ราชการของจังหวัดเพชรบุรีจึงได้เปลียนชื่อเป็น อำเภอเมืองเพชรบุรี และยังได้มีการยุบพื้นที่บางตำบลในเขตอำเภอบ้านแหลม แล้วนำมาอยู่ในเขตกำรปกครองของ อำเภอเมืองเพชรบุรีอีกด้วย^[1] ได้แก่ ตำบลนาพันสาม ตำบลหนองพลับ เนื่องจากห่างไกลจากที่ว่าการอำเภอบ้านแหลม ^[2]

24 กันยายน พ.ศ. 2459 ได้มีประกาศ ตั้งอำเภอท่าช้าง จังหวัดเพชรบุรี โดยแยกท้องที่อำเภอจังหวัดเพชรบุรี แบ่งเป็น 2 อำเภอ โดยอำเภอที่ตั้งใหม่คือ อำเภอท่าช้าง อำเภอเดิมแลเปลี่ยนชื่อเป็น อำเภอคลองกระแชง มีผลเมื่อ วันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2459^[3]

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองท้องที่

อำเภอเมืองเพชรบุรีแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 24 ตำบล 184 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับ	อักษรไทย	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนประชากร (ธันวาคม 2565)[4]
1.	ท่าราบ	Tha Rap	ยกเลิกระบบหมู่	11,126
2.	คลองกระแชง	Khlong Krachaeng	ยกเลิกระบบหมู่	8,768
3.	บางจาน	Bang Chan	9	4,090
4.	นาพันสาม	Na Phan Sam	9	3,843
5.	ธงชัย	Thong Chai	9	9,461
6.	บ้านกุ่ม	Ban Kum	13	7,105
7.	หนองโสน	Nong Sano	7	4,915
8.	ไร่ส้ม	Rai Som	9	6,060
9.	เวียงคอย	Wiang Khoi	3	1,274
10.	บางจาก	Bang Chak	8	2,111
11.	บ้านหม้อ	Ban Mo	6	9,011
12.	ต้นมะม่วง	Ton Mamuang	6	5,445
13.	ช่องสะแก	Chong Sakae	10	7,523
14.	นาวุ้ง	Na Wung	9	3,033
15.	สำมะโรง	Sam Marong	7	2,406
16.	โพพระ	Pho Phra	11	2,232
17.	หาดเจ้าสำราญ	Hat Chao Samran	7	4,957
18.	หัวสะพาน	Hua Saphan	14	4,484
19.	ต้นมะพร้าว	Ton Maphrao	4	2,234
20.	วังตะโก	Wang Tako	3	1,404
21.	โพไร่หวาน	Pho Rai Wan	7	5,731
22.	ดอนยาง	Don Yang	13	5,588
23.	หนองขนาน	Nong Khanan	13	6,431
24.	หนองพลับ	Nong Phlap	7	2,376

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอเมืองเพชรบุรีประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 21 แห่ง ประกอบด้วย

• เทศบาลเมืองเพชรบุรี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าราบและตำบลคลองกระแชงทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลหัวสะพาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหัวสะพานและตำบลวังตะโกทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลหาดเจ้าสำราญ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหาดเจ้าสำราญทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลหนองขนาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองขนานทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางจาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางจานทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลนาพันสาม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาพันสามทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลธงชัย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลธงชัยทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านกุ่ม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านกุ่มทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองโสน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองโสนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลไร่ส้ม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไร่ส้มและตำบลเวียงคอยทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางจาก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางจากทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านหม้อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านหม้อทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลต้นมะม่วง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลต้นมะม่วงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลช่องสะแก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลช่องสะแกทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลนาวุ้ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาวุ้งทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลสำมะโรง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสำมะโรงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลโพพระ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโพพระทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลต้นมะพร้าว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลต้นมะพร้าวทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลโพไร่หวาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโพไร่หวานทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลดอนยาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนยางทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองพลับ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองพลับทั้งตำบล

อ้างอิง

1. โฉนดที่ดิน เก่า ในตำบลนาพันสาม ตำบลหนองพลับ จังหวัดเพชรบุรี
2. http://www.napansam.com/index.php เก็บถาวร 2010-02-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน ประวัติความเป็นมา ตำบลนาพันสาม จังหวัดเพชรบุรี
3. ประกาศ ตั้งอำเภอท่าช้าง จังหวัดเพชรบุรี ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ ๓๓ ตอนที่ ๐ ก ประกาศ ณ วันที่ ๒๔ กันยายน พ.ศ. ๒๔๕๙ หน้าที่ ๑๖๖
4. "ระบบสารสนเทศเพื่อการบริหาร". stat.bora.dopa.go.th.

แหล่งข้อมูลอื่น

13.108°N 99.946°E / 13.108; 99.946

• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ อำเภอเมืองเพชรบุรี
  • แผนที่ จาก มัลติแมป โกลบอลไกด์ หรือ กูเกิลแผนที่
  • ภาพถ่ายทางอากาศ จาก เทอร์ราเซิร์ฟเวอร์
  • ภาพถ่ายดาวเทียม จาก วิกิแมเปีย

• เว็บไซต์หน่วยงานราชการในอำเภอเมืองเพชรบุรี

• สำนักงานเกษตรอำเภอเมืองเพชรบุรี จังหวัดเพชรบุรี เก็บถาวร 2019-11-02 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน