อำเภอเมืองสมุทรปราการ

เมืองสมุทรปราการ เป็นอำเภอศูนย์กลางการปกครองของจังหวัดสมุทรปราการ ตั้งอยู่บริเวณปากแม่น้ำเจ้าพระยาตรงข้ามกับอำเภอพระสมุทรเจดีย์ นอกจากเป็นที่ตั้งของศาลากลางจังหวัดแล้ว อำเภอเมืองสมุทรปราการยังเป็นที่ตั้งของศาลเด็กและเยาวชน ห้องสมุดประชาชน และท่ารถโดยสารประจำทางสายต่าง ๆ รวมทั้งเป็นบริเวณที่จัดงานพระสมุทรเจดีย์ของทุกปี อำเภอนี้เป็นอำเภอที่มีประชากรมากที่สุดในประเทศไทย

อำเภอเมืองสมุทรปราการ
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Mueang Samut Prakan
ตลาดสดปากน้ำ
แผนที่จังหวัดสมุทรปราการ เน้นอำเภอเมืองสมุทรปราการ
พิกัด: 13°36′2″N 100°35′48″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	สมุทรปราการ
พื้นที่
• ทั้งหมด	190.557 ตร.กม. (73.574 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2566)
• ทั้งหมด	541,170 คน
• ความหนาแน่น	2,839.94 คน/ตร.กม. (7,355.4 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	10270, 10280 (เฉพาะตำบลท้ายบ้าน ท้ายบ้านใหม่ บางปู บางปูใหม่ แพรกษา แพรกษาใหม่ และบางส่วนของปากน้ำ)
รหัสภูมิศาสตร์	1101
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอเมืองสมุทรปราการ ถนนสุทธิภิรมย์ ตำบลปากน้ำ อำเภอเมืองสมุทรปราการ จังหวัดสมุทรปราการ 10270
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติศาสตร์

• ก่อนปี พ.ศ. 2470 ตั้งอำเภอเมืองสมุทรปราการ
• วันที่ 21 สิงหาคม 2470 โอนพื้นที่ตำบลบางนา ตำบลสำโรงเหนือ ตำบลสำโรงใต้ ตำบลบางหญ้าแพรก ตำบลบางหัวเสือ ของอำเภอพระประแดง มาขึ้นกับอำเภอสมุทรปราการ^[1]
• วันที่ 11 ธันวาคม 2478 จัดตั้งเทศบาลเมืองสมุทรปราการ^[2]
• วันที่ 1 มกราคม 2486 จังหวัดสมุทรปราการ ได้ยุบลงเนื่องจากขณะนั้นในช่วง สงครามโลกครั้งที่ 2 ซึ่งก่อให้เกิดปัญหาสภาวะเศรษฐกิจตกต่ำ อำเภอเมืองสมุทรปราการจึงย้ายไปขึ้นกับจังหวัดพระนคร และ เปลี่ยนชื่ออำเภอเป็น อำเภอสมุทรปราการ^[3]
• วันที่ 10 พฤษภาคม 2489 ตั้งจังหวัดสมุทรปราการ ขึ้นมาอีกครั้งหนึ่ง^[4]
• วันที่ 25 กันยายน 2489 อำเภอสมุทรปราการเปลี่ยนชื่อกลับมาเป็น อำเภอเมืองสมุทรปราการ^[5]
• วันที่ 20 กันยายน 2505 ตั้งตำบลบางปูใหม่ แยกออกจากตำบลบางปู^[6]
• วันที่ 2 พฤศจิกายน 2505 เปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองสมุทรปราการ^[7]
• วันที่ 28 มกราคม 2506 จัดตั้งสุขาภิบาลสำโรงเหนือในท้องที่บางส่วนของตำบลสำโรงเหนือ และ บางส่วนของตำบลบางเมือง^[8]
• วันที่ 6 กุมภาพันธ์ 2506 โอนพื้นที่หมู่ 1-5 (บางส่วน) ของตำบลบางเมือง หมู่ 4-5 (บางส่วน) และ หมู่ 7 (บางส่วน) ของตำบลบางด้วน หมู่ 1-3 (บางส่วน) หมู่ 4 (ทั้งหมู่) หมู่ 6 (บางส่วน) และ หมู่ 7 (ทั้งหมู่) ของตำบลท้ายบ้าน ให้ไปรวมกับตำบลปากน้ำ เนื่องจากได้ขยายอาณาเขตเทศบาลเมืองสมุทรปราการ^[9]
• วันที่ 2 สิงหาคม 2508 จัดตั้งสุขาภิบาลบางปูในท้องที่ตำบลบางปู ตำบลบางปูใหม่ และตำบลท้ายบ้าน^[10]
• วันที่ 15 กรกฎาคม 2522 ตั้งตำบลบ้านคลองสวน แยกออกจากตำบลนาเกลือ^[11]
• วันที่ 15 ธันวาคม 2527 แยกพื้นที่ตำบลปากคลองบางปลากด ตำบลในคลองบางปลากด ตำบลแหลมฟ้าผ่า ตำบลนาเกลือ และตำบลบ้านคลองสวน ไปตั้งเป็น กิ่งอำเภอพระสมุทรเจดีย์ ขึ้นกับอำเภอเมืองสมุทรปราการ^[12]
• วันที่ 1 สิงหาคม 2529 ตั้งตำบลบางเมืองใหม่ แยกออกจากตำบลบางเมือง^[13]
• วันที่ 1 กรกฎาคม 2533 ตั้งตำบลเทพารักษ์ แยกออกจากตำบลสำโรงเหนือ^[14]
• วันที่ 19 กรกฎาคม 2534 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอพระสมุทรเจดีย์ อำเภอเมืองสมุทรปราการ เป็น อำเภอพระสมุทรเจดีย์^[15]
• วันที่ 12 กรกฎาคม 2536 จัดตั้งสุขาภิบาลแพรกษาในท้องที่บางส่วนของตำบลแพรกษา^[16]
• วันที่ 18 กรกฎาคม 2537 จัดตั้งสุขาภิบาลด่านสำโรงในท้องที่บางส่วนของตำบลสำโรงเหนือ^[17] และจัดตั้งสุขาภิบาลบางเมือง ในท้องที่บางส่วนของตำบลบางเมือง และตำบลสำโรงเหนือ^[18]
• วันที่ 1 สิงหาคม 2538 ตั้งตำบลท้ายบ้านใหม่ แยกออกจากตำบลท้ายบ้าน^[19]
• วันที่ 21 สิงหาคม 2538 ตั้งตำบลแพรกษาใหม่ แยกออกจากตำบลแพรกษา^[20]
• วันที่ 7 กันยายน 2538 จัดตั้งสุขาภิบาลสำโรงเหนือเป็นเทศบาลตำบลสำโรงเหนือ^[21]
• วันที่ 24 มีนาคม 2542 ยกฐานะเทศบาลเมืองสมุทรปราการเป็นเทศบาลนครสมุทรปราการ^[22]
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 จัดตั้งสุขาภิบาลบางเมือง สุขาภิบาลด่านสำโรง สุขาภิบาลบางปู และสุขาภิบาลแพรกษา เป็นเทศบาลตำบลบางเมือง เทศบาลตำบลด่านสำโรง เทศบาลตำบลบางปู และเทศบาลตำบลแพรกษาตามลำดับ

ที่ตั้งและอาณาเขต

• ทิศเหนือ ติดต่อกับเขตบางนา (กรุงเทพมหานคร) มีแนวแบ่งเขตการปกครองระหว่างกรุงเทพมหานครกับจังหวัดสมุทรปราการ และถนนแบริ่ง (สุขุมวิท 107) เป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอบางพลีและอำเภอบางบ่อ มีคลองหนองกระทุ่ม คลองสำโรง คลองทับนาง คลองกู้พารา คลองบางกระบือ คลองบางเหี้ยน้อย คลองสาม คลองหัวเกลือ คลองชลประทาน คลองด่านน้อย และคลองลึกเป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศใต้ จรดอ่าวไทย
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอพระสมุทรเจดีย์และอำเภอพระประแดง มีแนวกึ่งกลางแม่น้ำเจ้าพระยา คลองบางฝ้าย คลองขุด คลองบางนางเกรง​ และถนนทางรถไฟสายเก่าเป็นเส้นแบ่งเขต

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอเมืองสมุทรปราการแบ่งพื้นที่ปกครองออกเป็น 13 ตำบล 95 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับ	อักษรไทย	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนประชากร (ธันวาคม 2565)[23]
1.	ปากน้ำ	Pak Nam	–	47,962
2.	สำโรงเหนือ	Samrong Nuea	10	71,109
3.	บางเมือง	Bang Mueang	10	73,195
4.	ท้ายบ้าน	Thai Ban	7	24,161
5.	บางปูใหม่	Bang Pu Mai	10	40,651
6.	แพรกษา	Phraekkasa	7	62,605
7.	บางโปรง	Bang Prong	4	10,271
8.	บางปู	Bang Pu	4	6,695
9.	บางด้วน	Bang Duan	8	7,702
10.	บางเมืองใหม่	Bang Mueang Mai	11	49,138
11.	เทพารักษ์	Thepharak	9	48,452
12.	ท้ายบ้านใหม่	Thai Ban Mai	8	47,408
13.	แพรกษาใหม่	Phraekkasa Mai	7	51,493

การปกครองส่วนท้องถิ่น

อำเภอเมืองสมุทรปราการประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 12 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลนครสมุทรปราการ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากน้ำทั้งตำบล
• เทศบาลเมืองปากน้ำสมุทรปราการ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางเมือง เฉพาะหมู่ที่ 4, 6, 8–10 (เขตองค์การบริหารส่วนตำบลบางเมืองเดิม)
• เทศบาลเมืองแพรกษาใหม่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแพรกษาใหม่ เฉพาะหมู่ที่ 1–4, 6–7 และบางส่วนของหมู่ที่ 5 (เขตองค์การบริหารส่วนตำบลแพรกษาใหม่เดิม)
• เทศบาลเมืองแพรกษา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแพรกษา เฉพาะหมู่ที่ 1, 5 และบางส่วนของหมู่ที่ 2, 4, 6, 7 (เขตองค์การบริหารส่วนตำบลแพรกษาเดิม)
• เทศบาลตำบลสำโรงเหนือ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสำโรงเหนือ เฉพาะบางส่วนของหมู่ที่ 1, 2, 6–9; ตำบลบางเมืองใหม่ เฉพาะบางส่วนของหมู่ที่ 1 และตำบลเทพารักษ์ เฉพาะบางส่วนของหมู่ที่ 4, 9 (นอกเขตเทศบาลตำบลบางเมืองและเขตเทศบาลตำบลเทพารักษ์)
• เทศบาลตำบลด่านสำโรง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสำโรงเหนือ เฉพาะหมู่ที่ 3–5, 10 และบางส่วนของหมู่ที่ 1, 2, 6–9
• เทศบาลตำบลบางเมือง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางเมือง เฉพาะหมู่ที่ 1–3, 5, 7; ตำบลบางเมืองใหม่ เฉพาะหมู่ที่ 2–11 และบางส่วนของหมู่ที่ 1 และตำบลเทพารักษ์ เฉพาะหมู่ที่ 3, 5, 7 และบางส่วนของหมู่ที่ 4 (นอกเขตเทศบาลตำบลเทพารักษ์)
• เทศบาลตำบลแพรกษา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแพรกษา เฉพาะหมู่ที่ 3 และบางส่วนของหมู่ที่ 2, 4, 6, 7 และตำบลแพรกษาใหม่ เฉพาะบางส่วนของหมู่ที่ 5 (นอกเขตเทศบาลเมืองแพรกษาใหม่)
• เทศบาลตำบลบางปู ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท้ายบ้าน ตำบลบางปูใหม่ ตำบลบางปู และตำบลท้ายบ้านใหม่ทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลเทพารักษ์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเทพารักษ์ เฉพาะหมู่ที่ 1, 2, 6, 8 และบางส่วนของหมู่ที่ 9 (เขตองค์การบริหารส่วนตำบลเทพารักษ์เดิม)
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางโปรง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางโปรงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางด้วน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางด้วนทั้งตำบล

การศึกษา

ในอำเภอเมืองสมุทรปราการมีห้องสมุดประชาชนตั้งอยู่บริเวณตรงข้ามกับศาลากลางจังหวัด และพิพิธภัณฑ์สวาง พิพิธภัณฑ์นายเรือ มีโรงเรียนตั้งแต่ระดับอนุบาลศึกษา จนถึงมัธยมศึกษาตอนปลาย

โรงเรียนในอำเภอ

• โรงเรียนสุมานัน
• โรงเรียนบุรารักษ์
• โรงเรียนสมุทรปราการ
• โรงเรียนสตรีสมุทรปราการ
• โรงเรียนเทพศิรินทร์ สมุทรปราการ (เดิมคือ โรงเรียนบางเมืองเขียนผ่องอนุสรณ์)
• โรงเรียนอัสสัมชัญสมุทรปราการ
• โรงเรียนเซนต์โยเซฟ บางนา
• โรงเรียนเซนต์โยเซฟทิพวัล
• โรงเรียนอู่ทิพย์
• โรงเรียนศรีวิทยาปากน้ำ
• โรงเรียนเซนต์ราฟาแอล
• โรงเรียนพคุณวิทยา
• โรงเรียนเฉลิมไฉไลวิทยา
• โรงเรียนหาดอมราอักษรลักษณ์วิทยา
• โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ สวนกุหลาบวิทยาลัย สมุทรปราการ
• โรงเรียนอุ่นอารีวิทยา
• โรงเรียนสุขเจริญผล
• โรงเรียนสุขเจริญผลแพรกษา
• โรงเรียนวัดแพรกษา
• โรงเรียนวัดตำหรุ
• โรงเรียนป้วยฮั้ว
• โรงเรียนทรงสรรพวิทย์
• โรงเรียนทรงวิทยาเทพารักษ์
• โรงเรียนนายเรือ

อาชีวะศึกษาในอำเภอ

• วิทยาลัยเทคนิคสมุทรปราการ
• วิทยาลัยเทคโนโลยีสมุทรปราการ (ชำนิเทคโนโลยี)
• วิทยาลัยสารพัดช่างสมุทรปราการ

การคมนาคม

อำเภอเมืองสมุทรปราการมีถนนสายหลัก ได้แก่

• ถนนสุขุมวิทตั้งแต่คลองด่านน้อยจนถึงแยกแบริ่ง​(สุดเขตจังหวัดสมุทรปราการ)​
• ถนนเทพารักษ์ตั้งแต่แยกเทพารักษ์​จนถึงคลองทับนาง
• ถนนศรีนครินทร์ตั้งแต่​แยกการไฟฟ้า​จนถึงสุดเขตจังหวัด​สมุทรปราการ​
• ถนนตำหรุ-บางพลีตั้งแต่สิ้นสุด​เขตอำเภอบางพลีจนถึงแยกตำหรุ
• ถนนสายลวดตั้งแต่​แยกวงเวียน​นาฬิกา​ปากน้ำจนถึงแยกโค้งโพธิ์
• ถนนปู่เจ้าสมิงพรายตั้งแต่แยกปู่เจ้าสมิงพรายจนถึงแยกรางรถไฟ​เก่า
• ถนนทางรถไฟสายเก่าตั้งแต่​แยกโค้งเกริก​(สิ้นสุด​ถนนสุขุมวิท)​จนถึงสุดเขตจังหวัด​สมุทรปราการ​
• ถนนกาญจนาภิเษก (ทางพิเศษบางพลี-สุขสวัสดิ์)ตั้งแต่คลองสำโรงจนถึงคลองบางฝ้าย
• ถนนท้ายบ้านตั้งแต่วงเวียน​นาฬิกา​ปากน้ำจนถึงป่าชายเลน​
• ถนนแพรกษาตั้งแต่แยกแพรกษาจนถึง​แยกคลองเก้า

ถนนสายรอง ได้แก่

• ถนนสุขุมวิท 78 เชื่อมถนนทางรถไฟสายเก่า
• ถนนแบริ่ง (สุขุมวิท 107) เชื่อมถนนศรีนครินทร์
• ถนนวัดด่านสำโรง (สุขุมวิท 113) เชื่อมถนนศรีนครินทร์
• ถนนวัดหนามแดง เชื่อมถนนกิ่งแก้วในเขตอำเภอบางพลี

รถไฟฟ้า

• รถไฟฟ้าบีทีเอส สายสุขุมวิท ส่วนต่อขยาย ช่วงแบริ่ง – สมุทรปราการ (เปิดให้บริการตั้งแต่วันที่ 6 ธันวาคม พ.ศ. 2561)
• รถไฟฟ้าสายสีเหลือง ช่วงลาดพร้าว – สำโรง (เปิดให้บริการตั้งแต่วันที่ 3 กรกฎาคม พ.ศ. 2566)

การคมนาคมทางน้ำ ได้แก่ แม่น้ำเจ้าพระยา มีท่าเรือวิบูลย์ศรีบริการเรือข้ามฟากไปยังอำเภอพระสมุทรเจดีย์ ส่วนคลองที่สำคัญ ได้แก่ คลองสำโรง คลองบางปิ้ง คลองแพรกษา คลองขุด (เลียบถนนตำหรุ-บางพลี) และคลองชลประทาน (เลียบถนนสุขุมวิท)