สรรพยา [สับ-พะ-ยา][1] เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดชัยนาท
อำเภอสรรพยา | |
|---|---|
| การถอดเสียงอักษรโรมัน | |
| • อักษรโรมัน | Amphoe Sapphaya |
 | |
| คำขวัญ: เขาสรรพยาบรรพต หวานเลิศล้ำ รสน้ำตาล แชมพูว่านหางจระเข้ จักสาน เปลผักตบชวา ล้ำคุณค่าหอพระไตร เขื่อนใหญ่เจ้าพระยา | |
 แผนที่จังหวัดชัยนาท เน้นอำเภอสรรพยา | |
| พิกัด: 15°8′15″N 100°14′35″E | |
| ประเทศ |  ไทย |
| จังหวัด | ชัยนาท |
| พื้นที่ | |
| • ทั้งหมด | 228.3 ตร.กม. (88.1 ตร.ไมล์) |
| ประชากร (2566) | |
| • ทั้งหมด | 39,789 คน |
| • ความหนาแน่น | 174.28 คน/ตร.กม. (451.4 คน/ตร.ไมล์) |
| รหัสไปรษณีย์ | 17150 |
| รหัสภูมิศาสตร์ | 1804 |
| ที่ตั้งที่ว่าการ | ที่ว่าการอำเภอสรรพยา หมู่ที่ 4 ตำบลสรรพยา อำเภอสรรพยา จังหวัดชัยนาท 17150 |
 ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย | |
ประวัติ
อำเภอสรรพยา ตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2440 อยู่ทางทิศใต้ของจังหวัดชัยนาท มีแม่น้ำเจ้าพระยาไหลผ่านตอนกลางของพื้นที่อำเภอ สภาพบ้านเรือนราษฎรส่วนใหญ่ตั้งอยู่ริมแม่น้ำเจ้าพระยาตลอดแนวฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาทั้งสองฝั่ง เนื่องจากการคมนาคมในอดีตอาศัยทางน้ำเป็นหลัก สังเกตจากสภาพชุมชนปรากฏว่ามีชุมชนหนาแน่น เป็นทั้งย่านการค้าและอยู่อาศัยหลายแห่ง แต่ในปัจจุบันมีถนนสายชัยนาท – สิงห์บุรี และสายเอเชีย ตัดผ่าน มีสะพานสรรพยาเชื่อมระหว่างสองฝั่งแม่น้ำ ทำให้ประชาชนนิยมใช้การคมนาคมทางบกเป็นหลัก
บริเวณตอนล่างมีภูเขาลูกเล็ก ๆ อยู่แห่งหนึ่งชื่อว่า “เขาสรรพยา” ปรากฏหลักฐานในพระราชนิพนธ์เรื่องรามเกียรติ์ ตอนหนึ่งว่า เมื่อพระลักษณ์ถูกหอกโมกข์ศักดิ์ของกุมกรรณ หนุมานได้อาสามาเอาตัวยาชื่อ “สังกรณี” และ “ตรีชวา” ณ ที่ “เขาสรรพยา” แห่งนี้ เพื่อนำไปบดเป็นกษัยผสมกับน้ำในแม่น้ำมหานทีใช้เป็นยา[2]
- วันที่ 31 พฤษภาคม 2468 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดสิงห์บุรีและจังหวัดชัยนาท โดยโอนพื้นที่ตำบลเขาแก้ว และตำบลโพนางดำ อำเภออินทร์บุรี จังหวัดสิงห์บุรี มาขึ้นกับ อำเภอสรรพยา จังหวัดชัยนาท[3]
- วันที่ 31 ธันวาคม 2483 เปลี่ยนแปลงเขตการปกครองในอำเภอสรรพยา โดยให้ยุบตำบลโพนางดำ รวมกับตำบลสรรพยา และตำบลหาดอาษา และยุบตำบลเขาแก้ว รวมกับตำบลหาดอาษา และตำบลเสือโฮก
- วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลโพนางดำตก แยกออกจากตำบลสรรพยา ตั้งตำบลโพนางดำออก แยกออกจากตำบลหาดอาษา ตั้งตำบลเขาแก้ว แยกออกจากตำบลหาดอาษา และตำบลเสือโฮก[4]
- วันที่ 3 สิงหาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลสรรพยา ในท้องที่บางส่วนของตำบลสรรพยา[5]
- วันที่ 22 พฤศจิกายน 2504 เปลี่ยนแปลงเขตอำเภอสรรพยาและอำเภอเมืองชัยนาท โดยโอนพื้นที่ตำบลเสือโฮก และโอนพื้นที่หมู่ 9 (ในขณะนั้น) ของตำบลตลุก อำเภอสรรพยา ไปขึ้นกับอำเภอเมืองชัยนาท[6]
- วันที่ 9 เมษายน 2506 จัดตั้งสุขาภิบาลโพนางดำ ในท้องที่บางส่วนของหมู่ที่ 2 ตำบลโพนางดำตก[7]
- วันที่ 11 สิงหาคม 2536 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลสรรพยา[8] เพื่อความเหมาะสมในการบริหารกิจการและการทะนุบำรุงท้องถิ่น
- วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะสุขาภิบาลสรรพยา และสุขาภิบาลโพนางดำ เป็นเทศบาลตำบลสรรพยา และเทศบาลตำบลโพนางดำ ตามลำดับ[9] ด้วยผลของกฎหมาย
- วันที่ 16 เมษายน 2552 กำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอสรรพยา[10] ให้มีอาณาเขตที่ถูกต้องแม่นยำ โดยกำหนดให้ตำบลสรรพยา ให้มีเขตการปกครองรวม 7 หมู่บ้าน ตำบลโพนางดำออก ให้มีเขตการปกครองรวม 8 หมู่บ้าน ตำบลโพนางดำตก ให้มีเขตการปกครองรวม 6 หมู่บ้าน ตำบลบางหลวง ให้มีเขตการปกครองรวม 7 หมู่บ้าน ตำบลตลุก ให้มีเขตการปกครองรวม 12 หมู่บ้าน ตำบลเขาแก้ว ให้มีเขตการปกครองรวม 6 หมู่บ้าน และตำบลหาดอาษา ให้มีเขตการปกครองรวม 9 หมู่บ้าน
- วันที่ 27 พฤษภาคม 2553 เปลี่ยนแปลงชื่อเทศบาลตำบลโพนางดำ เป็นเทศบาลตำบลโพธิ์พิทักษ์[11]
ที่ตั้งและอาณาเขต
อำเภอสรรพยาตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกสุดของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอเมืองชัยนาท
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอตาคลี (จังหวัดนครสวรรค์)
- ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภออินทร์บุรี (จังหวัดสิงห์บุรี) และอำเภอสรรคบุรี
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอสรรคบุรีและอำเภอเมืองชัยนาท
การแบ่งเขตการปกครอง
การปกครองส่วนภูมิภาค
อำเภอสรรพยาแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 7 ตำบล 55 หมู่บ้าน ได้แก่
| ลำดับ | อักษรไทย | อักษรโรมัน | จำนวนหมู่บ้าน | จำนวนประชากร (ธันวาคม 2565)[12] |
|---|---|---|---|---|
| 1. | สรรพยา | Sapphaya | 7 |
5,994 |
| 2. | ตลุก | Taluk | 12 |
8,364 |
| 3. | เขาแก้ว | Khao Kaeo | 6 |
3,008 |
| 4. | โพนางดำตก | Pho Nang Dam Tok | 6 |
6,234 |
| 5. | โพนางดำออก | Pho Nang Dam Ok | 8 |
5,166 |
| 6. | บางหลวง | Bang Luang | 7 |
5,236 |
| 7. | หาดอาษา | Hat Asa | 9 |
6,169 |
การปกครองส่วนท้องถิ่น
ท้องที่อำเภอสรรพยาประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 9 แห่ง แบ่งออกเป็น 8 เทศบาลตำบล และ 1 องค์การบริหารส่วนตำบล ได้แก่
- เทศบาลตำบลโพธิ์พิทักษ์ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลโพนางดำตก
- เทศบาลตำบลสรรพยา ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลสรรพยา
- เทศบาลตำบลบางหลวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางหลวงทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลหาดอาษา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหาดอาษาทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลตลุก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตลุกทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลโพนางดำออก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโพนางดำออกทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลโพนางดำตก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโพนางดำตก (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลโพธิ์พิทักษ์)
- เทศบาลตำบลเจ้าพระยา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสรรพยา (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลสรรพยา)
- องค์การบริหารส่วนตำบลเขาแก้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเขาแก้วทั้งตำบล
อ้างอิง
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
