ศีขรภูมิ [สี-ขอ-ระ-พูม][1] เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดสุรินทร์ โดยเป็น 1 ใน 3 อำเภอของจังหวัดที่มีทางรถไฟสายตะวันออกเฉียงเหนือผ่าน และมีสถานีรถไฟศีขรภูมิเป็นสถานีประจำอำเภอ ซึ่งรถไฟทุกขบวนหยุดรับ–ส่งผู้โดยสารที่สถานีนี้ นอกจากนี้ยังเป็นที่ตั้งของโบราณสถานสำคัญอย่างปราสาทศีขรภูมิ
ข้อมูลเบื้องต้น อำเภอศีขรภูมิ, การถอดเสียงอักษรโรมัน ...
อำเภอศีขรภูมิ |
|---|
|
| การถอดเสียงอักษรโรมัน |
|---|
| • อักษรโรมัน | Amphoe Sikhoraphum |
|---|
 |
| คำขวัญ: เมืองหลายภาษา หลากหลายวัฒนธรรม ศิลปกรรมที่ล้ำลึก |
 แผนที่จังหวัดสุรินทร์ เน้นอำเภอศีขรภูมิ |
| พิกัด: 14°56′48″N 103°47′30″E |
| ประเทศ |  ไทย |
|---|
| จังหวัด | สุรินทร์ |
|---|
| พื้นที่ |
|---|
| • ทั้งหมด | 634.538 ตร.กม. (244.996 ตร.ไมล์) |
|---|
| ประชากร (2564) |
|---|
| • ทั้งหมด | 134,796 คน |
|---|
| • ความหนาแน่น | 212.43 คน/ตร.กม. (550.2 คน/ตร.ไมล์) |
|---|
| รหัสไปรษณีย์ | 32110 |
|---|
| รหัสภูมิศาสตร์ | 3209 |
|---|
| ที่ตั้งที่ว่าการ | ที่ว่าการอำเภอศีขรภูมิ ถนนเสรีธิปัตย์ ตำบลระแงง อำเภอศีขรภูมิ จังหวัดสุรินทร์ 32110 |
|---|
| เว็บไซต์ | http://www.sikhoraphumcity.go.th |
|---|
|
ปิด
อำเภอศีขรภูมิ เริ่มก่อตั้งบ้านเมืองมาตั้งแต่ประมาณปี พ.ศ. 2295 ในสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย โดยมี "เชียงไชย" เป็นหัวหน้าผู้ปกครอง ซึ่งต่อมาภายหลังได้ประกอบความดีความชอบในการปกครองราษฎรให้ได้อยู่เย็นเป็นสุข จึงได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น "ขุนไชยสุริยง" กองนอก และได้รับเลื่อนเป็น "หลวงไชยสุริยง" กองนอก ตามลำดับ ชาวอำเภอศีขรภูมิจึงถือว่า "หลวงไชยสุริยง" (เชียงไชย) เป็นเจ้าเมืองศีขรภูมิคนแรก และเป็นผู้คุณูปการต่อการวางรากฐานการปกครองและการพัฒนาในด้านต่างๆ เพื่อประโยชน์สุขของชาวอำเภอศีขรภูมิจวบมาจนปัจจุบัน
ต้นสมัยรัฐกาลที่ 5 ขึ้นครองราชสมบัติ ประมาณ พ.ศ. 2412 เจ้าเมืองสังขะได้กราบบังคมทูลขอยกบ้านกุดไผท หรือบ้านจารพัตขึ้นเป็นเมือง (ตำบลจารพัฒในปัจจุบัน) โปรดเกล้าให้เป็นเมือง "ศีขรภูมิพิสัย" ให้หลวงไชยสุริยง "พระศีขรมานุรักษ์" เป็นเจ้าเมือง ต่อมาได้ย้ายที่ทำการมาตั้งที่บ้านโคกตะเคียนริมทางหลวงแผ่นดินที่ตัดใหม่ในท้องที่บ้านปราสาท ตำบลยางในขณะนั้น สร้างเป็นที่ทำการอำเภอชั่วคราว ครั้งถึงฤดูฝนปรากฏว่าน้ำจากทุ่งกุดไผทท่วมถึงจึงพิจารณาย้ายที่ทำการไปตั้งที่โคกอนันต์ (บ้านอนันต์ ตำบลยาง ตรงโรงเรียนบ้านอนันต์ ในปัจจุบัน) ตั้งที่ว่าการอำเภอถาวรตรงนั้นตั้งแต่ ปี พ.ศ. 2454 ซึ่งเป็นสมัยแรกของการปกครองท้องที่
จนถึง ปี พ.ศ. 2475 จึงย้ายมาตั้งที่บ้านระแงงที่มีการคมนาคมสะดวกมีรถไฟวิ่งผ่าน จึงเป็นที่ตั้งอำเภอศีขรภูมิในปัจจุบันนี้ ชื่อกุดไผท ศีขรภูมิพิสัย จึงค่อย ๆ เลือนหายไปจากความทรงจำของผู้คน กระทั่งกรมสามัญศึกษาได้มาตั้งโรงเรียนมัธยมศึกษาที่อำเภอศีขรภูมิ จึงได้ตั้งชื่อโรงเรียนว่า "ศีขรภูมิพิสัย"และชื่อของกุดไผทก็นำมาใช้เป็นชื่อของโรงเรียน "กุดไผทประชาสรรค์" ในตำบลกุดหวาย อำเภอศีขรภูมิ ในปัจจุบัน ต่อมาคำว่า "พิสัย" หายไปคงเหลือแต่คำว่า "อำเภอศีขรภูมิ" ซึ่งหมายถึงเมืองที่เป็นที่ราบสูงหรือภูเขา[2]
- วันที่ 28 กรกฎาคม 2455 ยกเลิกอำเภอสุรพินท์ มารวมเข้ากับอำเภอศีขรภูมิ[3]
- วันที่ 6 กุมภาพันธ์ 2481 แยกพื้นที่หมู่ 4,9,11,20 ตำบลยาง และหมู่ 5 ตำบลจารพัต ตั้งเป็น ตำบลระแงง[4]
- วันที่ 3 เมษายน 2482 โอนพื้นที่หมู่ 8,12 (ในขณะนั้น) ของตำบลสำโรง อำเภอเมืองสุรินทร์ และพื้นที่หมู่ 5 (ในขณะนั้น) ของตำบลเมืองที อำเภอเมืองสุรินทร์ มาขึ้นกับตำบลจารพัต อำเภอศีขรภูมิ[5]
- วันที่ 10 กรกฎาคม 2482 โอนพื้นที่หมู่ 20,21 บ้านอายอง (ในตอนนั้น) ตำบลบุแกรง อำเภอท่าตูม มาขึ้นตำบลแตล อำเภอศีขรภูมิ[6][7]
- วันที่ 5 สิงหาคม 2484 โอนพื้นที่หมู่ 5,6 (ในขณะนั้น) ของตำบลยาง ไปขึ้นกับตำบลระแงง[8]
- วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลกระออม แยกออกจากตำบลหนองฮะ ตั้งตำบลศรีสุข แยกออกจากตำบลหนองฮะ และตำบลสำโรงทาบ ตั้งตำบลคาละแมะ แยกออกจากตำบลขวาวใหญ่ และตำบลหนองฮะ ตั้งตำบลช่างปี่ แยกออกจากตำบลจารพัต ตำบลระแงง และตำบลแตล[9]
- วันที่ 2 ธันวาคม 2490 โอนพื้นที่หมู่ 19 บ้านท่าเรือ, หมู่ 20 บ้านราม (ในขณะนั้น) ของตำบลจารพัต อำเภอศีขรภูมิ ไปขึ้นกับตำบลสำโรง อำเภอเมืองสุรินทร์[10] ท้องที่จังหวัดเดียวกัน
- วันที่ 17 กันยายน 2498 จัดตั้งสุขาภิบาลระแงง ในท้องที่บางส่วนของตำบลระแงง[11]
- วันที่ 17 ธันวาคม 2500 ตั้งตำบลหนองเหล็ก แยกออกจากตำบลจารพัต ตั้งตำบลหนองไผ่ล้อม แยกออกจากตำบลสำโรงทาบ ตั้งตำบลหนองขวาว แยกออกจากตำบลระแงง[12]
- วันที่ 23 กันยายน 2501 แยกพื้นที่ตำบลสำโรงทาบ ตำบลศรีสุข ตำบลกระออม และตำบลหนองฮะ อำเภอศีขรภูมิ ไปตั้งเป็น กิ่งอำเภอสำโรงทาบ ขึ้นการปกครองกับอำเภอศีขรภูมิ[13]
- วันที่ 30 กันยายน 2501 โอนพื้นที่ตำบลหนองไผ่ล้อม อำเภอศีขรภูมิ ไปขึ้นกับ กิ่งอำเภอสำโรงทาบ อำเภอศีขรภูมิ[14]
- วันที่ 16 ธันวาคม 2501 ตั้งตำบลหนองบัว แยกออกจากตำบลขวาวใหญ่[15]
- วันที่ 10 ธันวาคม 2502 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอสำโรงทาบ อำเภอศีขรภูมิ เป็น อำเภอสำโรงทาบ[16]
- วันที่ 19 พฤศจิกายน 2508 โอนพื้นที่หมู่ 9 (ในขณะนั้น) ของตำบลแตล อำเภอศีขรภูมิ ไปขึ้นกับตำบลบุแกรง อำเภอจอมพระ[17]
- วันที่ 22 กันยายน 2513 ตั้งตำบลกุดหวาย แยกออกจากตำบลยาง[18]
- วันที่ 4 สิงหาคม 2520 โอนพื้นที่หมู่ 9 บ้านจังเกา (ในขณะนั้น) ของตำบลตรึม อำเภอศีขรภูมิ ไปขึ้นกับตำบลหนองไผ่ล้อม อำเภอสำโรงทาบ[19]
- วันที่ 31 มีนาคม 2524 ตั้งตำบลนารุ่ง แยกออกจากตำบลตรึม[20]
- วันที่ 16 มีนาคม 2526 โอนพื้นที่หมู่ 15 บ้านอังกัน (ในขณะนั้น) ของตำบลหนองเหล็ก อำเภอศีขรภูมิ ไปขึ้นกับตำบลสำโรง อำเภอเมืองสุรินทร์[21]
- วันที่ 3 พฤศจิกายน 2526 โอนพื้นที่หมู่ 10 บ้านโนนลี, หมู่ 17 บ้านโสนน้อย (ในขณะนั้น) ของตำบลตรึม อำเภอศีขรภูมิ ไปขึ้นกับตำบลหนองไผ่ล้อม อำเภอสำโรงทาบ[22]
- วันที่ 23 ตุลาคม 2527 ตั้งตำบลตรมไพร แยกออกจากตำบลจารพัต[23]
- วันที่ 15 มกราคม 2536 ตั้งตำบลผักไหม แยกออกจากตำบลระแงง[24]
- วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลระแงง เป็นเทศบาลตำบลระแงง[25] ด้วยผลของกฎหมาย
- วันที่ 2 ธันวาคม 2554 เปลี่ยนแปลงชื่อเทศบาลตำบลระแงง อำเภอศีขรภูมิ เป็น เทศบาลตำบลศีขรภูมิ[26]
การปกครองส่วนภูมิภาค
อำเภอศีขรภูมิแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 15 ตำบล 228 หมู่บ้าน
| 1. | | ระแงง | | (Ra-ngaeng) | | 15 หมู่บ้าน | | | | 9. | | หนองขวาว | | (Nong Khwao) | | 17 หมู่บ้าน | |
| 2. | | ตรึม | | (Truem) | | 18 หมู่บ้าน | | | | 10. | | ช่างปี่ | | (Chang Pi) | | 14 หมู่บ้าน | |
| 3. | | จารพัต | | (Charaphat) | | 20 หมู่บ้าน | | | | 11. | | กุดหวาย | | (Kut Wai) | | 14 หมู่บ้าน | |
| 4. | | ยาง | | (Yang) | | 18 หมู่บ้าน | | | | 12. | | ขวาวใหญ่ | | (Khwao Yai) | | 9 หมู่บ้าน | |
| 5. | | แตล | | (Taen) | | 22 หมู่บ้าน | | | | 13. | | นารุ่ง | | (Na Rung) | | 9 หมู่บ้าน | |
| 6. | | หนองบัว | | (Nong Bua) | | 18 หมู่บ้าน | | | | 14. | | ตรมไพร | | (Trom Phrai) | | 10 หมู่บ้าน | |
| 7. | | คาละแมะ | | (Khalamae) | | 15 หมู่บ้าน | | | | 15. | | ผักไหม | | (Phak Mai) | | 11 หมู่บ้าน | |
| 8. | | หนองเหล็ก | | (Nong Lek) | | 18 หมู่บ้าน | | |
การปกครองส่วนท้องถิ่น
ท้องที่อำเภอศีขรภูมิประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 16 แห่ง ได้แก่
- เทศบาลตำบลศีขรภูมิ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลระแงง
- เทศบาลตำบลผักไหม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลผักไหมทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลระแงง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลระแงง (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลศีขรภูมิ)
- องค์การบริหารส่วนตำบลตรึม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตรึมทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลจารพัต ครอบคลุมพื้นที่ตำบลจารพัตทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลยาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลยางทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลแตล ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแตลทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลหนองบัว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองบัวทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลคาละแมะ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคาละแมะทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลหนองเหล็ก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองเหล็กทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลหนองขวาว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองขวาวทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลช่างปี่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลช่างปี่ทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลกุดหวาย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกุดหวายทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลขวาวใหญ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลขวาวใหญ่ทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลนารุ่ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนารุ่งทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลตรมไพร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตรมไพรทั้งตำบล
ราชบัณฑิตยสถาน. อ่านอย่างไร และ เขียนอย่างไร ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. พิมพ์ครั้งที่ 16. กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน, 2546.
"ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์, อำเภอเมืองขอนแก่น และกิ่งอำเภอกระนวน อำเภอน้ำพอง จังหวัดขอนแก่น, อำเภอเมืองชัยภูมิ และอำเภอบำเหน็จณรงค์ จังหวัดชัยภูมิ, อำเภอเชียงคำ จังหวัดเชียงราย, อำเภอตลิ่งชัน จังหวัดธนบุรี, อำเภอศรีสงคราม จังหวัดนครพนม, อำเภอบรรพตพิสัย จังหวัดนครสวรรค์, อำเภอลำปลายมาศ และกิ่งอำเภอกระสัง อำเภอเมืองบุรีรัมย์ จังหวัดบุรีรัมย์, อำเภอเมืองพิษณุโลก จังหวัดพิษณุโลก, อำเภอเมืองเพชรบูรณ์ จังหวัดเพชรบูรณ์,อำเภอเมืองร้อยเอ็ด อำเภอพนมไพร และอำเภอาจสามารถ จังหวัดร้อยเอ็ด อำเภอสังขะ และอำเภอศรีขรภูมิ จังหวัดสุรินทร์, อำเภอกุมภวาปี จังหวัดอุดรธานี, อำเภอพิบูลย์มังสาหาร และอำเภอเดชอุดม จังหวัดอุบลราชธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 74 (107 ง): 2901–2928. December 15, 1957.
ไทย
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย
