พยุหะคีรี เป็น 1 ใน 15 อำเภอของจังหวัดนครสวรรค์ เดิมมีพื้นที่กว่า 2,165.50 ตารางกิโลเมตร ต่อมามีการแบ่งพื้นที่การปกครองออกในพื้นที่ 2 จังหวัด คือ ครอบคลุมท้องที่ทั้งหมดของอำเภอตาคลี[1] อำเภอตากฟ้า และบางส่วนของอำเภอเมืองอุทัยธานี[2][3] ในจังหวัดอุทัยธานี และเป็น 1 ใน 4 อำเภอที่มีทางรถไฟสายเหนือผ่านพื้นที่ โดยมีสถานีรถไฟให้บริการ 3 สถานี ได้แก่ สถานีรถไฟหัวงิ้ว สถานีรถไฟเนินมะกอก และสถานีรถไฟเขาทอง
ข้อมูลเบื้องต้น อำเภอพยุหะคีรี, การถอดเสียงอักษรโรมัน ...
อำเภอพยุหะคีรี |
|---|
|
| การถอดเสียงอักษรโรมัน |
|---|
| • อักษรโรมัน | Amphoe Phayuha Khiri |
|---|
 |
| คำขวัญ: สามหลวงพ่อศักดิ์สิทธิ์ แหล่งผลิตพระเครื่อง
นามกระเดื่องช่างฝีมือ เลื่องระบือเกษตรกรรม |
 แผนที่จังหวัดนครสวรรค์ เน้นอำเภอพยุหะคีรี |
| พิกัด: 15°29′14″N 100°8′24″E |
| ประเทศ |  ไทย |
|---|
| จังหวัด | นครสวรรค์ |
|---|
| พื้นที่ |
|---|
| • ทั้งหมด | 740.8 ตร.กม. (286.0 ตร.ไมล์) |
|---|
| ประชากร (2564) |
|---|
| • ทั้งหมด | 60,506 คน |
|---|
| • ความหนาแน่น | 81.68 คน/ตร.กม. (211.6 คน/ตร.ไมล์) |
|---|
| รหัสไปรษณีย์ | 60130 |
|---|
| รหัสภูมิศาสตร์ | 6010 |
|---|
| ที่ตั้งที่ว่าการ | ที่ว่าการอำเภอพยุหะคีรี เลขที่ 111 หมู่ที่ 3 ตำบลสระทะเล อำเภอพยุหะคีรี จังหวัดนครสวรรค์ 60130 |
|---|
|
ปิด
อำเภอพยุหะคีรีมีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียง ดังนี้
สถานีรถไฟเขาทอง
โรงพยาบาลพยุหะคีรี
พยุหะคีรี เดิมเป็นเมืองหนึ่งขึ้นอยู่กับจังหวัดนครสวรรค์ มีหน้าที่เก็บเงินส่วยอากร ผู้มีหน้าที่เก็บส่วยอากรสมัยนั้นชื่อ หลวงภูมิ ได้ตั้งบุตรชายของตนชื่อ จันทร์ ขึ้นเป็นเจ้าเมืองพยุหะคีรี มีที่ทำการอยู่ข้างวัดพระปรางค์เหลือง ตำบลท่าน้ำอ้อย ต่อมาได้ย้ายที่ทำการไปอยู่บ้านสระเศรษฐี ตำบลน้ำทรง ตั้งที่ทำการแบบชั่วคราวมีจวนเจ้าเมือง บ้านราชการเรือนจำ (ล้อมด้วยไม้ไผ่) เจ้าเมืองคนต่อมา ชื่อ กัน และ อิ่ม ต่อมามีโจรกล่มหนึ่งคุมสมัครพรรคพวกประมาณ 40 คน เข้าทำการปล้นจวนเจ้าเมือง สถานที่ราชการ จึงได้ย้ายตัวเมืองพยุหะคีรีมาตั้งอยู่ที่คลองหลวงพิบูลย์ เมื่อสิ้นอายุเจ้าเมืองอิ่มแล้ว เจ้าเมืองคนต่อมาชื่อ ปุ้ย ได้ย้ายตัวเมืองมาตั้งอยู่ที่บ้านท่าแร่ สร้างที่ว่าการอำเภอพยุหะคีรีขึ้น ณ ตำบลพยุหะ[4]
- วันที่ - 2460 ยกฐานะตำบลตาคลี อำเภอพยุหะคีรี ขึ้นเป็น กิ่งอำเภอตาคลี ขึ้นกับอำเภอพยุหะคีรี
- วันที่ 11 พฤศจิกายน 2466 ตั้งตำบลหัวหวาย แยกออกจากตำบลหนองโพ[5]
- วันที่ 26 กรกฎาคม 2480 โอนพื้นที่ตำบลหนองโพ อำเภอพยุหะคีรี ไปขึ้นกับ กิ่งอำเภอตาคลี[6]
- วันที่ 2 สิงหาคม 2480 ยกฐานะตำบลตาคลี ตำบลสร้อยทอง ตำบลช่องแค ตำบลหัวหวาย ตำบลหนองหม้อ ตำบลจันเสน และตำบลหนองโพ กิ่งอำเภอตาคลี อำเภอพยุหะคีรี เป็น อำเภอตาคลี[1]
- วันที่ 22 สิงหาคม 2481 โอนพื้นที่หมู่ 1 บ้านเกาะตานิว (ในขณะนั้น) ของตำบลยางขาว อำเภอพยุหะคีรี ไปขึ้นกับตำบลโกรกพระ อำเภอโกรกพระ และโอนพื้นที่หมู่ 11 บ้านหนองพรมหน่อ (ในขณะนั้น) ของตำบลยางขาว อำเภอพยุหะคีรี ไปขึ้นกับตำบลเนินกว้าว อำเภอโกรกพระ[7]
- วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลท่าน้ำอ้อย แยกออกจากตำบลพยุหะ[8]
- วันที่ 22 มีนาคม 2492 โอนพื้นที่หมู่ 9 (ในขณะนั้น) ของตำบลม่วงหัก ไปขึ้นกับตำบลท่าน้ำอ้อย[9]
- วันที่ 3 สิงหาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลพยุหะ ในท้องที่บางส่วนของตำบลพยุหะ[10]
- วันที่ 1 มีนาคม 2501 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลท่าน้ำอ้อย ในท้องที่ตำบลท่าน้ำอ้อย[11]
- วันที่ 1 พฤษภาคม 2502 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดนครสวรรค์ กับจังหวัดอุทัยธานี โดยโอนพื้นที่หมู่ 1–7 เฉพาะฝั่งตะวันตกของคลองอีเติ่ง (ในขณะนั้น) กับพื้นที่หมู่ที่ 8 เฉพาะด้านตะวันตกของสันเขาพะแวง ของตำบลน้ำทรง ไปขึ้นกับอำเภอเมืองอุทัยธานี[2]
- วันที่ 2 มิถุนายน 2502 โอนพื้นที่หมู่ 7 เฉพาะฝั่งตะวันออกของคลองอีเติ่ง (ในขณะนั้น) ของตำบลเนินแจง อำเภอเมืองอุทัยธานี ไปตั้งเป็นหมู่ 8 ของตำบลน้ำทรง โอนพื้นที่หมู่ 8 เฉพาะด้านตะวันออกองสันเขาพะแวง (ในขณะนั้น) ของตำบลเนินแจง อำเภอเมืองอุทัยธานี ไปรวมกับหมู่ 8 ของตำบลยางขาว และโอนพื้นที่หมู่ 9 (ในขณะนั้น) ของตำบลเนินแจง อำเภอเมืองอุทัยธานี ไปตั้งเป็นหมู่ 9 ของตำบลน้ำทรง[3]
- วันที่ 17 พฤษภาคม 2503 จัดตั้งนิคมสร้างตนเอง ในท้องที่อำเภอพยุหะคีรี[12]
- วันที่ 5 กรกฎาคม 2503 ตั้งตำบลนิคมเขาบ่อแก้ว แยกออกจากตำบลเนินมะกอก[13]
- วันที่ 18 กรกฎาคม 2504 ตั้งตำบลเขากะลา แยกออกจากตำบลเขาทอง[14]
- วันที่ 13 กรกฎาคม 2525 ตั้งตำบลสระทะเล แยกออกจากตำบลย่านมัทรี[15]
- วันที่ 13 ตุลาคม 2537 จัดตั้งสุขาภิบาลท่าน้ำอ้อย ในท้องที่หมู่ 1 บ้านยายล่า หมู่ 2 บ้านวัดเหล็ก หมู่ 3 บ้านท่าดาน หมู่ 4 บ้านทุ่งอ้ายดอก หมู่ 5 บ้านท่าน้ำอ้อย หมู่ 6 บ้านท่าตราทอง หมู่ 7 บ้านท่าลานเตียน และหมู่ 8 บ้านเขาไม้เดน ตำบลท่าน้ำอ้อย กับหมู่ 1 บ้านบน หมู่ 2,4 บ้านม่วงหัก หมู่ 6 บ้านเขาไม้เดนบน หมู่ 7 บ้านม่วงหักบน และหมู่ 8 บ้านหางน้ำหนองแขม ตำบลม่วงหัก[16]
- วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลพยุหะ และสุขาภิบาลท่าน้ำอ้อย เป็นเทศบาลตำบลพยุหะ และเทศบาลตำบลท่าน้ำอ้อย ตามลำดับ[17] ด้วยผลของกฎหมาย
- วันที่ 15 กันยายน 2547 ยุบองค์การบริหารส่วนตำบลท่าน้ำอ้อย และองค์การบริหารส่วนตำบลม่วงหัก รวมกับเทศบาลตำบลท่าน้ำอ้อย[18]
- วันที่ 27 มีนาคม 2556 เปลี่ยนแปลงชื่อเทศบาลตำบลท่าน้ำอ้อย เป็น เทศบาลตำบลท่าน้ำอ้อยม่วงหัก[19]
การปกครองส่วนภูมิภาค
อำเภอพยุหะคีรีแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 11 ตำบล 125 หมู่บ้าน ได้แก่
| 1. | พยุหะ | | (Phayuha) | | 9 หมู่บ้าน | | | 7. | เขาทอง | | (Khao Thong) | | 12 หมู่บ้าน | |
| 2. | เนินมะกอก | | (Noen Makok) | | 12 หมู่บ้าน | | | 8. | ท่าน้ำอ้อย | | (Tha Nam Oi) | | 8 หมู่บ้าน | |
| 3. | นิคมเขาบ่อแก้ว | | (Nikhom Khao Bo Kaeo) | | 16 หมู่บ้าน | | | 9. | น้ำทรง | | (Nam Song) | | 11 หมู่บ้าน | |
| 4. | ม่วงหัก | | (Muang Hak) | | 10 หมู่บ้าน | | | 10. | เขากะลา | | (Khao Kala) | | 19 หมู่บ้าน | |
| 5. | ยางขาว | | (Yang Khao) | | 9 หมู่บ้าน | | | 11. | สระทะเล | | (Sa Thale) | | 12 หมู่บ้าน | |
| 6. | ย่านมัทรี | | (Yan Matsi) | | 7 หมู่บ้าน | |
การปกครองส่วนท้องถิ่น
ท้องที่อำเภอพยุหะคีรีประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 11 แห่ง ได้แก่
- เทศบาลตำบลพยุหะ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลพยุหะ
- เทศบาลตำบลท่าน้ำอ้อยม่วงหัก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลม่วงหักและตำบลท่าน้ำอ้อยทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลพยุหะ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพยุหะ (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลพยุหะ)
- องค์การบริหารส่วนตำบลเนินมะกอก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเนินมะกอกทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลนิคมเขาบ่อแก้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนิคมเขาบ่อแก้วทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลยางขาว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลยางขาวทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลย่านมัทรี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลย่านมัทรีทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลเขาทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเขาทองทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลน้ำทรง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลน้ำทรงทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลเขากะลา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเขากะลาทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลสระทะเล ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสระทะเลทั้งตำบล
รายชื่อวัดในอำเภอพยุหะคีรี
รายนามเจ้าคณะอำเภอพยุหะคีรี[20]
ข้อมูลเพิ่มเติม รายนาม, วัด ...
ปิด
โรงเรียนของรัฐ
- โรงเรียนเขากะลาวิทยาคม ต.เขากะลา[23]
- โรงเรียนเขาทองพิทยาคม ต.เขาทอง
- โรงเรียนพยุหะพิทยาคม ต.พยุหะ
- โรงเรียนพยุหะศึกษาคาร ต.พยุหะ
- โรงเรียนอนุบาลวัดพระปรางค์เหลือง ต.ม่วงหัก
- โรงเรียนบ้านใหม่ศึกษา ต.สระทะเล
- โรงเรียนบ้านย่านมัทรี ต.ย่านมัทรี
- โรงเรียนสามแยกเจ้าพระยา ต.ย่านมัทรี
- โรงเรียนประชาอุทิศ ต.ย่านมัทรี
- โรงเรียนวัดหนองกลอย ต.เขากะลา
การศึกษานอกระบบ
- ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอพยุหะคีรี ต.พยุหะ[24]
ถนนพหลโยธินในตัวอำเภอพยุหะคีรี
- เมืองโบราณโคกไม้เดน
- ท่าข้าวกำนันทรง เป็นตลาดกลางค้าข้าวแห่งแรกของประเทศไทย ดำเนินงานโดย นายทรง องค์ชัยวัฒนะ[25]
- วัดเขาแก้ว วัดที่ประดิษฐานองค์จำลองสามหลวงพ่อศักดิ์สิทธิ์เป็นหินเขียวที่ใหญ่ที่สุด
- วัดอินทาราม วัดที่ประดิษฐานองค์พระพุทธสุธัมมโสภิต และที่ตั้งหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบลพยุหะ
- วัดพระปรางค์เหลือง วัดที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเสด็จประพาสต้น
- วัดเขาทอง
- วัดหนองโพ
"พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-04-09. สืบค้นเมื่อ 2020-06-06 – โดยทาง ให้บรรดาสุขาภิบาลตามกฎหมายว่าด้วยสุขาภิบาลที่มีอยู่ในวันที่พระราชบัญญัตินี้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา มีฐานะเป็นเทศบาลตำบลตามกฎหมายว่าด้วยเทศบาลในพระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ. วันที่ 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2542
ไทย
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย
.jpg)
