สตรอว์เบอร์รี

สตรอว์เบอร์รี (อังกฤษ: strawberry) เป็นสกุลไม้ดอกในวงศ์กุหลาบ ผลสามารถรับประทานได้ ในอดีตปลูกเป็นพืชคลุมดินให้กับต้นไม้ปลูกเลี้ยงอื่น ซึ่งอาจเป็นที่มาของชื่อก็เป็นได้^[2] มีมากกว่า 20 สปีชีส์ และมีลูกผสมมากมาย แต่สตรอว์เบอร์รีที่นิยมปลูกมากในปัจจุบันก็คือสตรอว์เบอร์รีสวน (Fragaria × ananassa) ผลของสตรอว์เบอร์รีมีรสชาติหลากหลายขึ้นอยู่กับสายพันธุ์ มีตั้งแต่รสหวานจนถึงเปรี้ยว สตรอว์เบอร์รีเป็นผลไม้ทางการค้าที่สำคัญ มีปลูกกันเป็นวงกว้างหลายสภาพอากาศทั่วโลก

สตรอว์เบอร์รี
ผลของสตรอว์เบอร์รี
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	พืช
หมวด:	พืชดอก
ชั้น:	พืชใบเลี้ยงคู่
อันดับ:	กุหลาบ
วงศ์:	กุหลาบ
วงศ์ย่อย:	Rosoideae
เผ่า:	Potentilleae
เผ่าย่อย:	Fragariinae[1]
สกุล:	Fragaria L.
สปีชีส์
มีมากกว่า 20 ชนิด

การเพาะปลูก

แนวโน้มการผลิต

สตรอว์เบอร์รีของโลกซึ่งมีหน่วยเป็นตัน^[3]

อันดับ	ประเทศ	ค.ศ. 2006	ค.ศ. 2007	ค.ศ. 2008	ค.ศ. 2009	ค.ศ. 2010	ค.ศ. 2011	ค.ศ. 2012
1	สหรัฐ	1,090,436	1,109,215	1,148,350	1,270,640	1,293,650	1,316,150	1,384,360
2	สเปน	330,485	269,139	281,240	266,772	275,355	262,730	290,843
3	ตุรกี	211,127	250,316	261,078	291,996	299,940	302,416	351,834
4	เม็กซิโก	191,843	176,396	207,485	233,041	226,657	228,900	360,426
5	อียิปต์	128,349	174,414	200,254	242,776	238,432	240,284	242,297
6	เกาหลีใต้	205,307	203,227	192,296	203,772	231,803	171,519	192,140
7	รัสเซีย	227,000	230,400	180,000	185,000	165,000	184,000	174,000
8	ญี่ปุ่น	190,700	191,400	190,700	184,700	177,500	177,300	163,200
9	โปแลนด์	193,666	174,578	200,723	198,907	153,410	166,159	150,151
10	เยอรมนี	173,230	158,658	150,854	158,563	156,911	154,418	155,828
11	โมร็อกโก	143,315	160,558	155,583	163,044	153,875	150,000	132,292
12	อิตาลี	143,315	160,558	155,583	163,044	153,875	150,000	132,292
13	อังกฤษ	73,900	92,100	104,900	109,900	102,900	101,859	94,843
14	ยูเครน	47,800	40,700	52,900	57,900	57,200	56,000	60,000
15	เบลารุส	47,800	41,800	47,400	54,000	59,200	50,000	47,000
16	ฝรั่งเศส	50,334	44,713	44,142	46,683	51,801	52,481	55,624
17	เนเธอร์แลนด์	39,200	43,000	42,200	43,000	42,700	47,000	49,700
18	โคลอมเบีย	32,884	40,710	43,920	48,709	43,255	45,024	43,445
19	ชิลี	33,000	40,000	41,000	40,761	40,453	39,260	42,138
20	เบลเยียม	40,500	41,000	37,400	33,000	35,000	37,500	40,500
	รวมทั้งโลก	3,931,716	3,962,869	4,122,527	4,593,537	4,361,873	4,235,589	4,621,273

รูปลักษณะ

เป็นพืชล้มลุก แตกกิ่งก้านแผ่ปกคลุมดิน ใบจะรวมกันอยู่ 3 ใบใน 1 ก้าน ขอบใบมีรอยหยัก มีดอกสีขาว ผลมีก้านยาวเชื่อมกับต้น มีเสี้ยนเล็ก ๆ บาง ๆ กระจายอยู่ทั่วผล มีกลีบเลี้ยงบนขั้วของผล เมื่ออ่อนมีสีขาว เหลือง เมื่อสุกจะเป็นสีส้ม หรือแดง รสชาติอมเปรี้ยวถึงหวาน ขึ้นอยู่กับผลที่สุก

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม

ไร่สตรอว์เบอร์รี

ผลสตรอว์เบอร์รีที่ยังไม่นำออกจากต้น

• พื้นที่ที่มีระดับความสูงจากน้ำทะเล800เมตร
• พื้นที่ที่มีอุณหภูมิ 10-25 องศาเซลเซียส (มีอากาศเย็นตลอดปี)
• พื้นที่ที่มีดินอุดมสมบูรณ์ เช่น ดินแบบทุ่งหญ้าแพรรี หรือดินร่วนที่อุดมสมบูรณ์
• มีแสงที่เหมาะสม โดยพืชต้องได้รับแสงประมาณ 8 ชั่วโมงต่อวัน
• ดินที่ใช้ปลูกควรเป็นดินร่วนปนทราย มีการระบายน้ำได้ดี และมีค่า pH ประมาณ 5.5 – 6.5

ฤดูกาล

• เริ่มปลูกในช่วงเดือนปลายสิงหาคม ถึง ปลายตุลาคม
• เริ่มเก็บเกี่ยวช่วงเดือนพฤศจิกายนถึงช่วงเดือนเมษายนของปีถัดไป

พันธุ์ที่นิยมปลูกในประเทศไทย

• พันธุ์พระราชทาน 16
• พันธุ์พระราชทาน 20
• พันธุ์พระราชทาน 50 (เป็นพันธุ์ที่มูลนิธิโครงการหลวงส่งเสริมให้ปลูก) เป็นพันธุ์ที่เกิดจากการผสมในสหรัฐอเมริกา และนำเข้ามาคัดเลือกโดยการผสมตัวเองตั้งแต่ปี พ.ศ. 2536 เจริญเติบโตและให้ผลผลิตได้ดีในสภาพอากาศเย็นปานกลาง ทรงพุ่มปานกลางถึงค่อนข้างแน่น ผลผลิตมีคุณภาพดีโดยเฉพาะใกล้สุกเต็มที่ น้ำหนักต่อผล 12 -18 กรัม รูปร่างเป็นลิ่มสีแดงถึงสีแดงเข้มค่อนข้างแข็ง ไม่ต้านทานต่อไร แต่ต้านทานราแป้งได้ดี
• พันธุ์พระราชทาน 70 (เป็นพันธุ์ที่มูลนิธิโครงการหลวงส่งเสริมให้ปลูก) เป็นสายพันธุ์จากประเทศญี่ปุ่น ใบมีลักษณะกลมใหญ่ และสีเขียวเข้มไม่ทนต่อราแป้ง แต่ทนต่อโรคเหี่ยว ให้ผลผลิตค่อนข้างสูง น้ำหนักต่อผล 11.5 - 13.0 กรัม ผลมีลักษณะทรงกลมหรือทรงกรวย สีแดงสดใสแต่ไม่สม่ำเสมอ เนื้อและผลค่อนข้างแข็ง มีกลิ่นหอม มีความฉ่ำและรสชาติหวาน เปอร์เซ็นต์ความหวาน 9.6° Brix
• พันธุ์พระราชทาน 72 (เป็นพันธุ์ที่มูลนิธิโครงการหลวงส่งเสริมให้ปลูก) เป็นสายพันธุ์นำเข้ามาจากประเทศญี่ปุ่น ชื่อพันธุ์ TOCHIOTOME ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2542 น้ำหนักต่อผล 14 กรัม เนื้อผลแข็งกว่าพันธุ์พระราชทาน 70 แต่มีความหวานน้อยกว่าคือ 9.3° Brix มีกลิ่นหอมเมื่อเริ่มสุก เนื้อภายในผลมีสีขาว ผิวผลเมื่อสุกเต็มที่จะมีสีแดงถึงแดงจัด เงาเป็นมันที่ผิวผล ทนต่อการขนส่งมากกว่าพันธุ์อื่น
• พันธุ์พระราชทาน 80 (เป็นพันธุ์ที่มูลนิธิโครงการหลวงส่งเสริมให้ปลูก ตั้งแต่ปีพ พ.ศ. 2552 เป็นต้นมา) เป็นสายพันธุ์ที่มาจากประเทศญี่ปุ่น ชื่อพันธุ์ Royal Queen
• พันธุ์ 329 (Yale) เป็นพันธุ์ที่กรมส่งเสริมการเกษตรส่งเสริมให้กับเกษตรกรปลูก เป็นพันธุ์ที่มาจากประเทศอิสราเอล

สารอาหาร

• สตรอว์เบอร์รีวิตามินเอ วิตามินบี และวิตามินซี
• มีกรดโฟลิก (Folic acid)
• มีเส้นใยอาหาร (Fiber)

แหล่งปลูกที่สำคัญในประเทศไทย

• อำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่
• ปราจีนบุรี ไม้เค็ด บ้านม่อน
• เชียงใหม่ ฝาง แม่ริม สะเมิง จอมทอง (บนดอยอินทนนท์) และพื้นที่รอบ ๆ ตัวเมือง
• เชียงราย พื้นที่หลักในการผลิตสตรอเบอรี่อยู่ที่อำเภอแม่สาย และอาจมีกระจายบ้างอยู่ทั่วไป ๆ บริเวณใกล้เคียง ผลผลิต ส่วนใหญ่ประมาณ 60%
• สตรอว์เบอรี่ยังถูกปลูกกันโดยทั่วไปบนที่สูงในหลายจังหวัดของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เช่น อำเภอเขาค้อ จังหวัดเพชรบูรณ์ และอำเภอภูเรือ จังหวัดเลย ทางตะวันตก เช่น เทือกเขาในอำเภอทองผาภูมิและอำเภอสังขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรี เป็นต้น

พันธุศาสตร์

สตรอว์เบอร์รีมีพันธุศาสตร์ออกตะพลอยด์ที่ซับซ้อน (8 โครโมโซม)^[4] ตลอดจนการสกัดดีเอ็นเอลักษณะนิยม ทั้งนี้ สตรอว์เบอร์รีมีลำดับที่ได้รับการค้นพบเป็นจำนวน 7,096 ยีน^[5]

อาการแพ้

ผู้คนบางรายมีประสบการณ์ในการมีอาการแอนาฟิแล็กซิสจากการรับประทานสตรอว์เบอร์รี^[6]