วรยศ ศุขสายชล

วรยศ ศุขสายชล เป็นนักดนตรี นักประพันธ์เพลง ศิลปินชาวไทยผู้มีความสามารถในการบรรเลงเครื่องดนตรีประเภทเครื่องสายไทย (ซอ) ในแนวทางที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว มีผลงานการประพันธ์และเรียบเรียงเพลงสำหรับบรรเลงเดี่ยวและรวมวง และมีผลงานการค้นคว้าเรียบเรียงทฤษฎีเสียงดนตรีไทย และพัฒนาต่อยอดขิมไทยที่สามารถบรรเลงได้ทั้งอนุรักษ์และร่วมสมัย เคยร่วมแสดงดนตรีไทยทั้งระดับชาติและนานาชาติ มีผลงานการบันทึกเสียงเพลงไทยแนวอนุรักษ์และร่วมสมัยอย่างต่อเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน

วรยศ ศุขสายชล
เกิด	31 ธันวาคม พ.ศ. 2488 (79 ปี) บ้านคลองบางขุนศรี เขตธนบุรี กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
สัญชาติ	ไทย
ชื่ออื่น	จงกล ศุขสายชล
อาชีพ	นักดนตรี ครูดนตรี นักประพันธ์เพลง
มีชื่อเสียงจาก	การบรรเลงเครื่องสายไทย (ซอ) การเรียบเรียงเพลงสำหรับเครื่องสาย
ผลงานเด่น	ทฤษฎี 17 เสียง
คู่สมรส	กิตติมา ศุขสายชล
บิดามารดา	เขียน ศุขสายชล (บิดา) สระสม ศุขสายชล (มารดา)
รางวัล	ชนะเลิศ การประกวดเครื่องสายไทย ระดับประชาชน พ.ศ. 2530
เกียรติยศ	ศิลปินอาวุโสคึกฤทธิ์ มูลนิธิคึกฤทธิ์ 80 พ.ศ. 2546

ประวัติ

วัยเด็ก

วรยศ ศุขสายชล เกิดเมื่อวันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2488 มีชื่อเดิมว่า จงกล เป็นบุตรคนที่ 7 ของ เขียน ศุขสายชล กับ สระสม ศุขสายชล มีพี่น้อง 7 คน คือ ประสงค์, ไพเราะ, ลิขิต, อารีย์, พินิจ, ชาญ และ ไพลิน^[1] ครอบครัวเป็นตระกูลนักดนตรีในย่านคลองบางขุนศรี เขตธนบุรี จังหวัดกรุงเทพมหานคร^[2]

การศึกษา

วรยศ ศุขสายชล เริ่มเข้าศึกษาระดับประถมศึกษาที่โรงเรียนวัดบางเสาธง ศึกษาต่อในระดับมัธยมศึกษาที่โรงเรียนวัดปราสาท และสำเร็จการศึกษาในระดับอุดมศึกษา ครุศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาดนตรีศึกษา วิทยาลัยครูบ้านสมเด็จเจ้าพระยา

ด้านดนตรี เมื่อออายุประมาณ 12 - 13 ปี เริ่มเรียนฆ้องวงใหญ่กับบิดา ซึ่งเป็นทหารในสังกัดกองดุริยางค์ทหารเรือ และเป็นศิษย์ของจางวางทั่ว พาทยโกศล แห่งสำนักดนตรีพาทยโกศล จากนั้นฝึกหัดเครื่องดนตรีอื่นในวงปี่พาทย์ จนสามารถบรรเลงออกงานกับคณะปี่พาทย์ของครอบครัวได้ ขณะเดียวกันได้ฝึกหัดขลุ่ยและขิมกับบิดา และฝึกหัดขับร้องกับมารดา จนเมื่ออายุ 17 ปี ได้เริ่มฝึกหัดซอด้วงกับบิดาอย่างจริงจัง เพราะมีความชื่นชอบซอด้วงเป็นพิเศษ เมื่อบิดาเห็นว่ามีความสามารถ จึงพาไปฝากเป็นศิษย์กับ จิตร เสนีย์วงศ์ ณ อยุธยา ต่อมาบิดาได้พาไปฝากเป็นศิษย์ หลวงไพเราะเสียงซอ (อุ่น ดูรยะชีวิน)^[3] โดยฝึกหัดตั้งแต่ขั้นพื้นฐานจนถึงขั้นสูง และได้ฝึกหัดทั้งซอด้วง ซออู้ และซอสามสาย ครบทั้ง 3 ซอ ภายหลังได้เรียนเพลงชุดของวงเครื่องสายปี่ชวาจาก เทียบ คงลายทอง รวมถึงได้รับคำแนะนำเกี่ยวกับการประยุกต์ทำนองปี่สำหรับปรับใช้กับซอ^[4] อีกทั้งยังได้รับถ่ายทอดทำนองร้องเพลงทยอยเดี่ยวจาก อุษา สุคันธมาลัย อีกด้วย^[5]

ประสบการณ์ทางดนตรี

ผลงานทางวิชาชีพ

วรยศ ศุขสายชล เริ่มเข้ารับราชการที่กองดุริยางค์ทหารเรือ เมื่อ พ.ศ. 2506^[6] ในตำแหน่งกำลังพลนักดนตรี (ซอด้วง) และเริ่มเป็นที่รู้จักในวงการเครื่องสายไทยอย่างเต็มตัวเมื่ออายุ 21 ปี โดยได้เข้าร่วมการประกวดเดี่ยวซอด้วงและขลุ่ยเพียงออ ทางสถานีโทรทัศน์ช่อง 4 บางขุนพรหม เมื่อ พ.ศ. 2509 ได้รับรางวัลชนะเลิศซอด้วง และรางวัลรองชนะเลิศขลุ่ยเพียงออ^[4] จนถึง พ.ศ. 2517 ได้ลาออกจากราชการมาบรรจุเป็นพนักงานประจำวงดนตรีไทยโรงงานสุราบางยี่ขัน จนถึง พ.ศ. 2528 ได้ผันตัวมาเป็นนักดนตรีอิสระ ขณะเดียวกันได้รับเชิญเป็นอาจารย์พิเศษสอนเครื่องสายในสถาบันการศึกษาหลายแห่ง ได้แก่ วิทยาลัยครูบ้านสมเด็จเจ้าพระยา,^[7] วิทยาลัยครูสวนสุนันทา,^[8] มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนคร, คณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย,^[9] คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, คณะอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร,^[8] วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล, ชุมนุมดนตรีไทย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์,^[10] ชมรมดนตรีไทย สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ,^[8] ชมรมดนตรีไทย มหาวิทยาลัยกรุงเทพ^[4]

รางวัลชนะเลิศการประกวดวงเครื่องสายไทย พ.ศ. 2530

เมื่อ พ.ศ. 2530 ได้รวบรวมสมาชิก ได้แก่ ปี๊บ คงลายทอง, สุธารณ์ บัวทั่ง, ธีระ ภู่มณี, พจนีย์ รุ่งเรือง, วิทยา หนูจ้อย, และ อารีย์ (ธัญทิพย์) คงลายทอง ก่อตั้งคณะ "วัยหวาน"^[4] เข้าร่วมการประกวดวงเครื่องสายไทย ระดับประชาชน ในรายการประกวดเฉลิมพระเกียรติพระบาทเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในวโรกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 5 รอบ จัดโดย กรมประชาสัมพันธ์ ร่วมกับธนาคารกรุงไทย จำกัด ได้รับรางวัลชนะเลิศ รับพระราชทานรางวัลจาก สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี^[11]

วรยศ ศุขสายชล เคยได้รับเชิญจากหน่วยงานทั้งภาครัฐและภาคเอกชนร่วมงานการแสดงดนตรีระดับชาติที่สำคัญ เช่น

• พ.ศ. 2527 "การบรรเลงบทเพลงเชิดชูนักแต่งเพลงไทย ครั้งที่ 2" จัดโดยสมาคมนักแต่งเพลงแห่งประเทศไทย ได้รับเชิญให้นำเพลงตะเลงรัญจวน เถา เข้าร่วมบรรเลง ณ โรงละครแห่งชาติ^[10]
• พ.ศ. 2531 "มหกรรมเดี่ยวเพลงไทยชัยมงคล" จัดโดยมหาวิทยาลัยมหิดล กรมศิลปากร และสมาคมนักแต่งเพลงแห่งประเทศไทย ได้รับเชิญเดี่ยวซอด้วง เพลงกราวใน แสดงเฉพาะพระพักตร์ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ณ โรงละครแห่งชาติ^[12]
• พ.ศ. 2535 "เสียงทิพย์จากสายซอ" ในวาระครบ 100 ปีเกิด หลวงไพเราะเสียงซอ (อุ่น ดูรยะชีวิน) ได้รับเชิญเดี่ยวซอด้วง เพลงกราวใน ณ โรงละครแห่งชาติ^[13]
• พ.ศ. 2560 เป็น 1 ใน 9 ครู "อัญมณีดนตรีไทย" ที่ได้รับคัดเลือกจากกรมส่งเสริมวัฒนธรรมให้ร่วมบรรเลงเพลงไทย "ร้อยใจดนตรีไทย น้อมรำลึกองค์อัครศิลปิน" จัดขึ้นเพื่อน้อมรำลึกพระมหากรุณาธิคุณพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ณ หอประชุมใหญ่ ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย^[14]

ประกาศนียบัตรการร่วมบรรเลงงานมหกรรมเดี่ยวเพลงไทยชัยมงคล พ.ศ. 2531

ในด้านการอนุรักษ์เพลงไทย มีผลงานการบันทึกเสียงร่วมกับคณะดนตรีที่มีชื่อเสียงหลายคณะ เช่น ดุริยประณีต, ดุริยพันธุ์, บัวทั่ง, เสริมมิตรบรรเลง^[10] ฯลฯ รวมถึงมีผลงานการบันทึกเสียงออกอากาศทางสถานีวิทยุหลายแห่ง เช่น สถานีวิทยุศึกษา สถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย สถานีวิทยุกระจายเสียง 1 ปณ ฯลฯ ปรากฏผลงานการบันทึกเสียงในฐานข้อมูลห้องสมุดระดับชาติ เช่น ห้องสมุดดนตรีทูลกระหม่อมสิรินธร หอสมุดแห่งชาติ, หอสมุดดนตรีไทย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย,^{[15] [16]} ห้องสมุดดนตรีไทยสมเด็จพระเทพรัตน์ มหาวิทยาลัยมหิดล,^{[17] [18]} ศูนย์สังคีตศิลป์ ธนาคารกรุงเทพ^[19] ฯลฯ ในด้านดนตรีไทยร่วมสมัย ได้ร่วมงานบันทึกเสียงกับวงฟองน้ำ ของ บรูซ แกสตัส และ บุญยงค์ เกตุคง และร่วมงานกับวงกังสดาล ของ เทวัญ ทรัพย์แสนยากร^[20]

วรยศ ศุขสายชล ได้รับเชิญจากหน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชนเป็นกรรมการตัดสินการประกวดดนตรีไทยที่สำคัญระดับชาติหลายรายการ เช่น

• "การประกวดดนตรีไทยระดับนักเรียนภาคตะวันออก" ครั้งที่ 3-6, ครั้งที่ 8-12 และครั้งที่ 18-20 ชิงถ้วยพระราชทาน สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร, สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี และ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี จัดโดยมหาวิทยาลัยบูรพา^[21]
• "การประกวดดนตรีไทยเพื่อความมั่นคงของชาติ" ครั้งที่ 3 ชิงถ้วยพระราชทานสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี จัดโดยสหพันธ์ประสานงานเพื่อความมั่นคง ธนาคารกสิกรไทย และมูลนิธิหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง)^[22]
• การประกวดรายการ "ประลองเพลง ประเลงมโหรี" ครั้งที่ 1-2 ชิงถ้วยพระราชทานสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี จัดโดยสำนักงานส่งเสริมสัวสดิภาพและพิทักษ์เด็ก เยาวชน ผู้ด้อยโอกาส และผู้สูงอายุ และธนาคารกรุงเทพ จำกัด (มหาชน)^[23]
• การประกวดรายการ "ประชันลีลาบรรเลง เพลงคีตศิลป์" ชิงถ้วยพระราชทานสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี จัดโดยมูลนิธิคึกฤทธิ์ 80^{[24] [25]}
• การประกวดรายการ "ศรทอง" ครั้งที่ 3-4 จัดโดยมูลนิธิหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง)^{[26] [27]}

นอกจากนี้ยังได้รับเชิญเป็นวิทยากรพิเศษแก่หน่วยงานภาครัฐหลายแห่ง เช่น กระทรวงศึกษาธิการ, สำนักการสังคีต กรมศิลปากร, มหาวิทยาลัยราชภัฏภูเก็ต, มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนคร, มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา, มหาวิทยาลัยบูรพา, วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล, คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, คณะศิลปนาฏดุริยางค์ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ ฯลฯ

ผลงานค้นคว้าและงานทางวิชาการ

เปรียบเทียบระยะเสียง ทฤษฎี 17 เสียง ดนตรีตะวันตก และดนตรีไทยดั้งเดิม

วรยศ ศุขสายชล มีงานค้นคว้าที่สำคัญคือ ทฤษฎีเสียง โดยอธิบายระบบเสียงในดนตรีไทยผ่านการวิเคราะห์จากเสียงขับร้อง ซึ่งแบ่งระดับเสียงใน 1 ช่วงเสียงออกเป็น 17 เสียงย่อย (Microtone) ต่างจากทฤษฎีดนตรีไทยดั้งเดิมที่แบ่งระดับเสียงเป็น 7 เสียง และต่างจากทฤษฎีดนตรีตะวันตกที่แบ่งระดับเสียงเป็น 12 เสียง ได้ตั้งชื่อทฤษฎีว่า "วรยศ" ตามชื่อผู้ค้นคว้า หรือเรียกกันทั่วไปว่าทฤษฎี "17 เสียง"^[28] แล้วเรียบเรียงเป็นหนังสือชื่อว่า "ทฤษฎีเสียงดนตรีไทย" ตีพิมพ์เผยแพร่เมื่อ พ.ศ. 2541^[29]

วรยศ ศุขสายชล ได้ทำการค้นคว้าพัฒนาต่อยอดขิมและซอ เพื่อเพิ่มศักยภาพทางด้านคุณภาพเสียงและวิธีการบรรเลง โดยขิมได้ปรับเปลี่ยนการใช้วัสดุและปรับขยายสัดส่วนเครื่องดนตรี เพื่อให้ได้ช่วงเสียงที่กว้างมากยิ่งขึ้น สามารถบรรเลงได้ 4 ช่วงเสียง (Octave) และคิดกลวิธีที่สามารถประยุกต์ใช้ได้ทั้งการบรรเลงดนตรีไทยแนวอนุรักษ์และแนวร่วมสมัย ขิมที่พัฒนาใหม่นี้มีชื่อเรียกเฉพาะว่า "ขิมตักกศิลา" หรือเรียกอีกชื่อว่า "ขิมใหญ่"^[30] ส่วนซอ ได้ปรับขยายสัดส่วนเครื่องดนตรี เพื่อให้ได้ช่วงเสียงที่กว้างมากยิ่งขึ้นและมีเสียงที่ชัดเจน ปรับเปลี่ยนการใช้สายโลหะแทนการใช้สายไหม เพื่อให้ได้เสียงที่คมชัดและใส

นอกจากนี้ วรยศ ศุขสายชล ยังมีผลงานการเรียบเรียงบทความลงเผยแพร่ในวารสารถนนดนตรี ได้แก่เรื่อง "อยากจำเพลงเก่ง ๆ ได้จังเลย"^[31] และ "คดีโน้ตเพลง"^[32]

การสร้างสรรค์และเผยแพร่ผลงานต่อสาธารณชน

การประพันธ์และเรียบเรียงเพลง

วรยศ ศุขสายชล มีผลงานการประพันธ์เพลง ได้แก่ ตะเลงรัญจวน เถา,^[33] พม่าแปลง เถา, โหมโรงนิลุบล, โหมโรงชมสมุทร (เที่ยวกลับ),^[30] เทพประนมกร (ทางเปลี่ยน),^[34] แขกมอญบางช้าง (ทางเปลี่ยน)^[5] เชิดจีน ตัว 4 (ทางเปลี่ยน), จีนซัวเถา^[35] และ ท่อนนำตับจูล่ง มีผลงานการเรียบเรียงเพลง ได้แก่ ชุดระบำแขก,^[36] ชุดลำตัดดนตรี, ชุดพม่าเห่, เวสสุกรรม (5 จังหวะ), วิลันดาโอด (ประสานเสียง), อาลีบาบา, พม่าคะเมีย, แขกเชิญเจ้า, คางคกปากสระ (แจ๊ส) และ ซัมเซ มีผลงานการเรียบเรียงเพลงต่างชาติสำหรับเครื่องดนตรีไทย ได้แก่ อาหรับราตรี, สิงโต (Dance of Golden Snake : 金蛇狂舞), ส่าน ตอว์ เฉ่น์ (San Taw Chain : စံ​တော်ချိန်) มีผลงานการปรับทางเพลงสำหรับวงเครื่องสายหลายเพลง เช่น โหมโรงเชิดนอก, ทยอยใน, บุหลัน,^[37] แขกโอด,^[30] ทยอยเขมร, บาทสกุณี^[38] ฯลฯ รวมถึงมีผลงานการเรียบเรียงทางเดี่ยวสำหรับเครื่องดนตรีประเภทเครื่องสายหลายเพลง เช่น เดี่ยวซอด้วง นกขมิ้น, ม้าย่อง, พญาโศก, พญาครวญ, แขกมอญ, เชิดนอก, กราวใน, ทยอยเดี่ยว เดี่ยวซออู้ พญาครวญ, สารถี, ทะแย, ต่อยรูป, กราวใน เดี่ยวซอสามสาย เชิดนอก, หกบท เดี่ยวขิม มโนราห์บูชายัญ เดี่ยวจะเข้ 2 ตัว กราวใน ฯลฯ^[4]

โดยผลงานที่เป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวางคือ

• ตะเลงรัญจวน เถา ประพันธ์เพื่อเข้าร่วมประกวดการแต่งเพลงไทย ในรายการพิณทอง ครั้งที่ 1 ของธนาคารกสิกรไทย เมื่อ พ.ศ. 2524^[39]
• อาลีบาบา เรียบเรียงสำหรับบรรเลงต่อท้าย แขกลพบุรี เถา ในการประกวดวงเครื่องสายไทย ระดับประชาชน ในรายการประกวดเฉลิมพระเกียรติพระบาทเด็จพระเจ้าอยู่หัว เมื่อ พ.ศ. 2530 ได้รับรางวัลชนะเลิศ^[40]
• แขกโอด เรียบเรียงให้คณะดุริยางคศิลป์เพื่อเข้าร่วมประกวดวงเครื่องสายผสม ระดับประชาชน ครั้งที่ 5 ประจำปี พ.ศ. 2551 จัดโดยมหาวิทยาลัยรามคำแหง ได้รับรางวัลชนะเลิศ
• เดี่ยวซอด้วง กราวใน ได้บรรเลงในงานมหกรรมเดี่ยวเพลงไทยชัยมงคล เมื่อ พ.ศ. 2531^[12] งานครบ 100 ปี หลวงไพเราะเสียงซอ (อุ่น ดูรยะชีวิน) เมื่อ พ.ศ. 2535^[13] และในการรับรางวัลศิลปินอาวุโสคึกฤทธิ์ จากมูลนิธิคึกฤทธิ์ 80 เมื่อ พ.ศ. 2546
• เดี่ยวซอด้วง นกขมิ้น ได้ถ่ายทอดให้กับ ธีระ ภู่มณี เพื่อเข้าร่วมการประกวดขับร้องและบรรเลงเพลงไทย ฆ้องทองคำ ครั้งที่ 2 เมื่อ พ.ศ. 2528 จัดโดยมหาวิทยาลัยมหิดล ได้รับรางวัลชนะ ^[41]

การบันทึกเสียง

วรยศ ศุขสายชล มีผลงานการบันทึกเสียงดนตรีที่สำคัญ ได้แก่

อัลบั้มเดี่ยวและอัลบั้มที่ควบคุมการบรรเลงด้วยตนเอง

• "เดี่ยวซอด้วง" ในซีรีส์อัลบั้ม ชุด 13 "สยามสังคีต ดนตรีไทยฉบับบรมครู" โดย เสรี หวังในธรรม (Remaster) (โอเชี่ยนมีเดีย, 2544)^[42]
• "เดี่ยวซออู้ - เดี่ยวซอสามสาย" ในซีรีส์อัลบั้ม ชุด 14 "สยามสังคีต ดนตรีไทยฉบับบรมครู" โดย เสรี หวังในธรรม (Remaster) (โอเชี่ยนมีเดีย, 2544)^[43]
• อัลบั้ม "ดนตรีไทยชนะการประกวด เฉลิมพระชนมพรรษา 5 รอบ" (กรมประชาสัมพันธ์ และธนาคารกรุงเทพ จำกัด, 2530)

อัลบั้มที่มีส่วนร่วมในการบันทึกเสียง

• แผ่นเสียง คณะยอดศิลปิน (สิงห์โตแดง, 2510)
• อัลบั้ม ปี่พาทย์ไม้นวม คณะดุริยพันธุ์ (โรต้า RT.2012)
• อัลบั้ม มโหรีวงใหญ่ คณะบัวทั่ง (โรต้า RT.2018)
• อัลบั้ม มโหรีวงใหญ่ คณะดุริยพันธุ์ (โรต้า RT.2017)
• อัลบั้ม ปี่พาทย์ไม้นวม คณะดุริยพันธุ์ (กมลสุโกศล KCS.44)
• อัลบั้ม ปี่พาทย์ไม้นวม คณะดุริยพันธุ์ (Golden TS-2038)
• อัลบั้ม "แหยม" (Siamese Jam) วงกังสดาล (ไพซิสมิวสิค, 2533)^[39]
• "เพลงเรื่องพญาพายเรือ" จากอัลบั้ม "Shiva’s Drum" วงฟองน้ำ (Pacific (TAO), 2531)
• "ชื่นใจ" จากอัลบั้ม "อ้อน" ของ เทวัญ ทรัพย์แสนยากร (Epic Records, 2536)^[20]
• เดี่ยวซอด้วง "ทยอยเดี่ยว" จากอัลบั้ม "สุดจิตต์ 80 กะรัต" ในโอกาสครบรอบอายุ 80 ปี ของ สุดจิตต์ ดุริยประณีต (มูลนิธิดุริยประณีต, 2551)
• เดี่ยวซอด้วง ซออู้ "สารถี" ในซีรีส์อัลบั้ม ชุด 19 "สารถีนานาลีลา 1" โดย เสรี หวังในธรรม (โอเชี่ยนมีเดีย, 2558)^[44]

การแสดงดนตรี

วรยศ ศุขสายชล จัดการแสดงดนตรีในรูปแบบคอนเสิร์ตหลายครั้งทั้งในไทยและต่างประเทศ ดังนี้

วัน เดือน ปี	ชื่อการแสดง	รายการ	สถานที่จัดแสดง	หมายเหตุ	อ้างอิง
3 พฤษภาคม 2539	วงวัยหวาน	จุฬาวาทิต ครั้งที่ 62	เรือนไทย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย	รายการของศูนย์ส่งเสริมศิลปวัฒนธรรมแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย	[45]
6 มีนาคม 2541	คณะศิษย์ศุขสายชล	จุฬาวาทิต ครั้งที่ 75	เรือนไทย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย	รายการของศูนย์ส่งเสริมศิลปวัฒนธรรมแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย	[46]
7 มกราคม 2554	ครูวรยศ ศุขสายชล	จุฬาวาทิต ครั้งที่ 162	เรือนไทย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย	รายการของสำนักบริหารศิลปวัฒนธรรม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย	[30]
15 มิถุนายน 2562	สุนทรียภาพในดนตรีไทย	Siam Music Festival	ศูนย์ศึกษาดนตรีสำหรับบุคคลทั่วไป (สยามพารากอน) วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล	รายการของศูนย์ศึกษาดนตรีสำหรับบุคคลทั่วไป วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล	[47]
4 มิถุนายน 2565	An Evening of Thai Classical Music	An Evening of Thai Classical Music	Seekers Church, Washington, D.C., USA		[48]
5 มิถุนายน 2565	Thai Classical Music Concert	A Journey through Thailand	Motor House, Baltimore, USA		[49]
2565	Thai Classical Music Concert	Strawberry Festival	Sandy Spring Museum, MD, USA	จัดแสดงในนาม Somapa Thai Dance Company	[50]
2 กรกฎาคม 2566	Thai Music and Dance	Sawasdee DC Thai festival เนื่องในการเฉลิมฉลองความสัมพันธ์ไทย-อเมริกา ครบ 190 ปี	National Mall in Washington, D.C., USA	รายการของสถานเอกอัครราชทูตไทย ณ กรุงวอชิงตัน จัดแสดงในนาม Somapa Thai Dance Company	[51]
6 กันยายน 2566	Thai Music and Dance	Thai Delight : a sweet Journey through a Dessert Making	Royal Thai Ambassador’ Resident, Washington, D.C., USA	รายการของสถานเอกอัครราชทูตไทย ณ กรุงวอชิงตัน จัดแสดงในนาม Somapa Thai Dance Company	[52]
24 กันยายน 2566	Thai Music and Dance	Maryland Flok Festival	Downtown Salisbury, MD, USA	จัดแสดงในนาม Somapa Thai Dance Company
1 ตุลาคม 2566	Thai Music and Dance	World Culture Festival	National mall, Washington. D.C., USA	จัดแสดงในนาม Somapa Thai Dance Company
23 เมษายน 2566	Thai Music and Dance	การแสดงละครเด็กเรื่องพระสุธน-มโนราห์	Wolf Trap National Park for the Performing Arts, VA, USA	จัดแสดงในนาม Somapa Thai Dance Company
3 พฤษภาคม 2567	Thai Music and Dance	Asia North Festival	The Parlor Art Center, Baltimore, USA	รายการของ The Asian Arts & Culture Center at Towson University จัดแสดงในนาม Somapa Thai Dance Company	[53]
4 พฤษภาคม 2567	Thai Music and Dance	Thai Open House 2024	Royal Thai Embassy, Washington, D.C., USA	รายการของสถานเอกอัครราชทูตไทย ณ กรุงวอชิงตัน จัดแสดงในนาม Somapa Thai Dance Company	[54]
23 พฤษภาคม 2567	Thai music and Dance	The Somapa Thai Dance Company and Orchestra in Concert	Library of Congress, USA	รายการของ Library of Congress จัดแสดงในนาม Somapa Thai Dance Company	[55] [56]
18 ตุลาคม 2567	Thai Music and Dance	Meridian Pre-Ball Dinner	Royal Thai Embassy, Washington, D.C., USA	รายการของสถานเอกอัครราชทูตไทย ณ กรุงวอชิงตัน จัดแสดงในนาม Somapa Thai Dance Company	[57]
3 ธันวาคม 2567	Thai Music and Dance	งานเลี้ยงรับรองในโอกาสวันคล้ายวันพระบรมราชสมภพพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร วันชาติ และวันพ่อแห่งชาติ 5 ธันวาคม 2567	Salamander Washington DC, USA	รายการของสถานเอกอัครราชทูตไทย ณ กรุงวอชิงตัน จัดแสดงในนาม Somapa Thai Dance Company	[58]

การถ่ายทอดองค์ความรู้

วรยศ ศุขสายชล ถ่ายทอดการบรรเลงเครื่องสายไทยทั้งในระบบการศึกษาและแบบตามอัธยาศัย โดยเริ่มถ่ายทอดตั้งแต่ พ.ศ. 2526 จนถึงปัจจุบัน มีศิษย์ที่เป็นศิลปิน ครูอาจารย์ นักวิชาการที่มีชื่อเสียงหลายคน อาทิ กฤษฏาธาร จันทะโก, กันต์ อัศวเสนา, โดม สว่างอารมณ์, ธีระ แถบสิงห์, ธีระ ภู่มณี,^{[41] [59]} นัฐชา โพธิ์ศรี, นิติธร หิรัญหาญกล้า,^[60] พชร ธารีเพียร, เลอเกียรติ มหาวินิจฉัยมนตรี,^[61] วรพล มาสแสงสว่าง, วันชัย เอื้อจิตรเมศ,^[9] วีรศิลป์ ห่วงประเสริฐ, สุธีรา นาควัชระ, สุรพงษ์ บ้านไกรทอง, สุวรรณี ชูเสน, อำนาจ บุญอนนท์ ฯลฯ และเคยเข้าถวายการแนะนำกลวิธีการสีซอแด่ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี^[62]

ภายหลังเมื่อ พ.ศ. 2542 ได้ก่อตั้งโรงเรียนดนตรี "ตักกศิลา" เพื่อสอนและให้ความรู้ด้านดนตรีไทยแก่เยาวชนและบุคคลผู้สนใจทั่วไป

ความสำเร็จในการถ่ายทอดความรู้ที่เป็นประจักษ์ เช่น

• ธีระ ภู่มณี ชนะเลิศการประกวดเดี่ยวซอด้วง ในรายการฆ้องทองคำ ครั้งที่ 2 รางวัลพระราชทาน สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี เมื่อ พ.ศ. 2528 จัดโดยมหาวิทยาลัยมหิดล^[63]
• นิติธร หิรัญหาญกล้า ชนะเลิศการประกวดเดี่ยวซอด้วง ระดับประชาชน ครั้งที่ 2 ประจำปี พ.ศ. 2548 จัดโดยมหาวิทยาลัยรามคำแหง^[64]
• นัฐชา โพธิ์ศรี ชนะเลิศการบรรเลงเดี่ยวซอด้วง ระดับประชาชนทั่วไป ในการประกวดมหกรรมดนตรีไทยเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในมหามงคลดิถีเฉลิมพระชนมายุครบ 7 รอบ พ.ศ. 2554 จัดโดยองค์การบริหารส่วนจังหวัดนนทบุรี และมูลนิธิมนตรี ตราโมท ในพระราชูปถัมภ์
• คณะดุริยางคศิลป์ (สมาชิกที่สำคัญคือ กิตติมา ศุขสายชล, นิติธร หิรัญหาญกล้า, วรพล มาสแสงสว่าง, กันต์ อัศวเสนา) ชนะเลิศการประกวดวงเครื่องสายผสม ระดับประชาชน ครั้งที่ 5 ประจำปี พ.ศ. 2551 จัดโดยมหาวิทยาลัยรามคำแหง^[65]

การกล่าวถึง

วรยศ ศุขสายชล ได้รับการกล่าวถึงและนำผลงานไปเผยแพร่ทั้งในรูปแบบบทความ รายการวิทยุ แถบบันทึกเสียง รวมถึงการจัดคอนเสิร์ตเพื่อยกย่องเชิดชู ดังนี้

• บทสัมภาษณ์ "สนทนากับครูจงกล ศุขสายชล : ศิษย์เอกครูหลวงไพเราะเสียงซอ" ในวารสารถนนดนตรี^[66]
• บทสัมภาษณ์ "จากชีวิตบทเพลงเปล่งสำเนียง ไพเราะเพียงเสียงซอวรยศ" ในวารสารเพลงดนตรี^[4]
• บทสัมภาษณ์ "Conversation with Somapa Thai Dance Company" เผยแพร่ทางเวปไซต์ Libraly of Congress ^[67]
• บทวิจารณ์ "ด้วยหลักการของศิลปะส่องทางให้เเก่กัน" โดย เจตนา นาควัชระ เผยแพร่ทางเวปไซต์ TRF Criticism Project^[68]
• รายการวิทยุ "สังคีตภิรมย์" ดำเนินรายการโดย พูนพิศ อมาตยกุล ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงภูมิภาค 46 สถานี ^[19]
• รายการวิทยุ "บันเทิงคดีดนตรีไทย" ดำเนินรายการโดย พูนพิศ อมาตยกุล ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงศูนย์เทคโนโลยีทางการศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ (วิทยุศึกษา)^[19]
• แถบบันทึกเสียง "พบครูดนตรีไทย ตอนที่ 113" ดำเนินรายการโดย พูนพิศ อมาตยกุล เผยแพร่ที่ห้องสมุดดนตรีไทยสมเด็จพระเทพรัตน์ มหาวิทยาลัยมหิดล^[69]
• การแสดง รายการจุฬาวาทิต ครั้งที่ 208 "สายสดับแบบฉบับครูวรยศ" ณ หอแสดงดนตรี อาคารศิลปวัฒนธรรม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย^[38] จัดโดยคณะศิษย์ ในการสนับสนุนของสำนักศิลปวัฒนธรรม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
• การแสดง รายการดนตรีไทยไร้รสหรือ ชุดดนตรีไทยพรรณนา "สายเสียงทิพย์ สำเนียงซอ ครูวรยศ ศุขสายชล" ณ โรงละครแห่งชาติ^[70] จัดโดยคณะศิษย์ ในการสนับสนุนของสำนักการสังคีต กรมศิลปากร

ชีวิตส่วนตัว

วรยศ ศุขสายชล สมรสครั้งแรกกับ มะลิ ฟักเขียว มีบุตร 3 คน คือ อุบล ศุขสายชล (ชาย), กมลรัตน์ ศุขสายชล (หญิง) และ วัชระ ศุขสายชล (ชาย)^[71] ต่อมาสมรสกับ สุธารณ์ บัวทั่ง ปัจจุบันสมรสกับ กิตติมา ศุขสายชล

เกียรติประวัติ

• พ.ศ. 2546 ได้รับเกียรติเป็นศิลปินอาวุโสคึกฤทธิ์ จากมูลนิธิคึกฤทธิ์ 80 ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
• พ.ศ. 2541 ได้รับโล่เกียรติคุณ ในฐานะผู้มีอุปการคุณต่อมหาวิทยาลัยบูรพา^[21]

ลำดับสาแหรก

ลำดับสาแหรกของ วรยศ ศุขสายชล เป็นดังนี้^{[3] [72] [73]}

ลำดับสาแหรกของวรยศ ศุขสายชล

แสง                       เตี้ย                             เอี่ยม                       เขียน ศุขสายชล                                   ก๋งยิ้ม                       ลำใย                             บาง                       วรยศ ศุขสายชล                                         นาค               เอี่ยม                       รื่น สุนทรนาค (หมื่นพนมสารพลารักษ์)                             สระสม ศุขสายชล                                   เปลี่ยน สุนทรนาค (นางพนมสารพลารักษ์)

อ้างอิง

1. ชีวประวัติและผลงานของครูเขียน ศุขสายชล ศิลปิน 5 แผ่นดิน. (2527). บพิธการพิมพ์. https://db.sac.or.th/siamrarebooks/books/507/SRB-0507
2. สาธิต ดอนฉิมพลี. (2560). การศึกษาการสืบทอดความรู้ทางดนตรีของครูเขียน ศุขสายชล [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ]. สำนักหอสมุดกลาง มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. https://libsearch.swu.ac.th/primo-explore/fulldisplay?docid=ALEPH_MONO000430186&context=L&vid=SWU&lang=en_US&search_scope=library_catalog&adaptor=Local%20Search%20Engine&tab=default_tab&query=any,contains,เขียน%20ศุขสายชล&mode=Basic
3. พูนพิศ อมาตยกุล และคนอื่นๆ. (2527). เมื่อปู่ให้สัมภาษณ์หลาน. เกียรติธุรกิจ. https://db.sac.or.th/siamrarebooks/books/508/SRB-0508
4. ฤทธีฤาชา เลกะกุล. (2546). จากชีวิตบทเพลงเปล่งสำเนียง ไพเราะเพียงเสียงซอวรยศ. เพลงดนตรี, 9(7), 37-46.
5. “วัชโรดม” วงเครื่องสายผสมออร์แกนและขิม (Full), สืบค้นเมื่อ 2024-01-10
6. ชมรมศิษย์เก่าดุริยางค์ทหารเรือ. (2561).  ทำเนียบรุ่นนักเรียนดุริยางค์ทหารเรือ พ.ศ. 2479-ปัจจุบัน. https://www.rtnsm.com/doc/other/ทำเนียบนักเรียนดุริยางค์ทหารเรือ.pdf
7. วันชัย เอื้อจิตรเมศ. (2563). 50 ปี เครื่องสายไทยบ้านสมเด็จเจ้าพระยา การเรียนการสอนเครื่องสายไทยจากยุควิทยาลัยสู่มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา. สุริยวาทิต, (มกราคม - ธันวาคม 2563), 42-46.
8. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ บางแสน. (2533) การประกวดดนตรีไทยระดับนักเรียนภาคตะวันออก ครั้งที่ 10. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ บางแสน.
9. วันชัย เอื้อจิตรเมศ. (2537). อาศรมศึกษาครูวรยศ ศุขสายชล. อาศรมศึกษาในวิชาเฉพาะ สาขาวิชาดุริยางค์ไทย คณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
10. สมาคมนักแต่งเพลงแห่งประเทศไทย. (2527). การบรรเลงบทเพลงเชิดชูนักแต่งเพลงไทย ครั้งที่ 2. ศักดิ์โสภาการ. https://apcbpi.com/km_detail.php?id=1135
11. กรมประชาสัมพันธ์ และธนาคารกรุงไทย. (2530). พิธีพระราชทานรางวัลการประกวดดนตรีไทย สำหรับประชาชน. กรมประชาสัมพันธ์.
12. มหาวิทยาลัยมหิดล. (2531). มหกรรมเดี่ยวเพลงไทยชัยมงคล. รักสิบป์.
13. คณะกรรมการจัดงาน 100 ปี หลวงไพเราะเสียงซอ (อุ่น ดูรยะชีวิน). (2535). เสียงทิพย์จากสายซอ. [ม.ป.ท.].
14. กรมส่งเสริมวัฒนธรรม. (6 ตุลาคม 2560). ขอเชิญชมเทปบันทึกภาพการแสดง “ร้อยใจดนตรีไทย น้อมรำลึกองค์อัครศิลปิน” ทางสถานีโทรทัศน์ Thai PBS. [มีรูปภาพแนบ] Facebook. https://www.facebook.com/share/b98jGEbz3eSQvbFj/?mibextid=dD9HTC
15. Office of Art & Culture. (4 พฤศจิกายน 2563). หอสมุดดนตรีไทย: โครงการบันทึกข้อมูลนักดนตรีไทยอาวุโสเพื่อการสืบสานมรดกทางวัฒนธรรมดนตรีไทย. Office of Art & Culture. https://www.cuartculture.chula.ac.th/article/5267/ เก็บถาวร 2022-11-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
16. หอสมุดดนตรีไทย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. (24 ธันวาคม 2561). เผยโฉมครูดนตรี ร้อยคนดนตรี 100 ปี จุฬาฯ ลำดับที่ 53. [มีรูปภาพแนบ]. Facebook. https://www.facebook.com/share/By9E9RskrLHjViPM/?mibextid=dD9HTC
17. ห้องสมุดดนตรีสมเด็จพระเทพรัตน์. (2552). รายการพบครูดนตรีไทย. ห้องสมุดดนตรีสมเด็จพระเทพรัตน์. https://sirindhornmusiclibrary.li.mahidol.ac.th/music-teachers/
18. ห้องสมุดดนตรีสมเด็จพระเทพรัตน์. (2552). รายการสังคีตภิรมย์. ห้องสมุดดนตรีสมเด็จพระเทพรัตน์. https://sirindhornmusiclibrary.li.mahidol.ac.th/thai-music/
19. อนุรักษ์ ก้านจันทร์. (2552). พูนพิศ อมาตยกุล : ชีวิตประวัติและผลงาน. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยมหิดล]. หอสมุดและคลังความรู้ มหาวิทยาลัยมหิดล. http://mulinet11.li.mahidol.ac.th/e-thesis/2552/cd437/4736629.pdf%5Bลิงก์เสีย%5D
20. อานันท์ นาคคง. (2556). การศึกษาวงดนตรีไทยร่วมสมัยและผลงานดนตรีไทยร่วมสมัยในสังคมไทยปัจจุบัน. สำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย กระทรวงวัฒนธรรม. https://www.ocac.go.th/3d-flip-book/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A8%E0%B8%B6%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%87%E0%B8%94%E0%B8%99%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B9%84%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%A3%E0%B9%88%E0%B8%A7%E0%B8%A1/
21. มหาวิทยาลัยบูรพา. (2543). การประกวดดนตรีไทยระดับนักเรียนภาคตะวันออก ครั้งที่ 20. มหาวิทยาลัยบูรพา.
22. สหพันธ์ประสานงานเพื่อความมั่นคง, ธนาคารกสิกรไทย, และมูลนิธิหลวงประดิษฐไพเราะ. (2530). พิธีพระราชทานรางวัลการประกวดดนตรีไทยเพื่อความมั่นคงของชาติ ครั้งที่ 3. [ม.ป.ท.].
23. พูนพิศ อมาตยกุล (บรรณาธิการ). (2554). 25 ปี ประลองเพลง ประเลงมโหรี. อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับชิชชิ่ง. https://www.dcy.go.th/public/mainWeb/file_download/1679390270407-709488592.pdf
24. ไทยรัฐออนไลน์. (7 พฤศจิกายน 2558). บุคคลในข่าว 07/11/58. ไทยรัฐออนไลน์. https://www.thairath.co.th/content/537507
25. สถาบันคึกฤทธิ์ Kukrit Institute. (6 พฤศจิกายน 2558). ขอขอบคุณ. [มีรูปภาพแนบ]. Facebook. https://www.facebook.com/share/62udQFLFRpqtCtJK/?mibextid=dD9HTC
26. ที่ระลึกพิธีไหว้ครูและแจกรางวัลศรทอง. (2532). พิฆเนศ.
27. มูลนิธิหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง). (2533). ที่ระลึกพิธีแจกรางวัลศรทอง. มูลนิธิหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง).
28. กันต์ อัศวเสนา. (6 กรกฎาคม 2560). ทฤษฎีวรยศ: ระบบเสียงดนตรีไทย. Kanasva. https://kanasva.com/vorayot-thai-music-modes/ เก็บถาวร 2021-05-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
29. วรยศ ศุขสายชล. (2541). ทฤษฎีเสียงดนตรีไทย. ห้องภาพสุวรรณ.
30. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. สำนักบริหารศิลปวัฒนธรรม. (2554). จุฬาวาทิตครั้งที่ 162 วงเครื่องสายผสมครูวรยศ ศุขสายชล. [สูจิบัตร]. [ม.ป.ท.].
31. วรยศ ศุขสายชล. (2530). อยากจำเพลงเก่ง ๆ ได้จังเลย. ถนนดนตรี, 1(4), 42-45.
32. วรยศ ศุขสายชล. (2530). คดีโน้ตเพลงไทย. ถนนดนตรี, 1(12), 50-51.
33. ราชบัณฑิตยสถาน. (2549). สารานุกรมศัพท์ดนตรีไทย ภาคประวัติและบทร้องเพลงเถา. ราชบัณฑิตยสถาน.
34. มหาวิทยาลัยบูรพา. (2558). สูจิบัตรงานดนตรีไทยอุดมศึกษา ครั้งที่ 41. [ม.ป.ท.]. http://thaimusic41.buu.ac.th/application/views/download/doc/Thaimusic41.pdf เก็บถาวร 2024-05-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
35. พูนพิศ อมาตยกุล. (ผู้ดำเนินรายการ). (ม.ป.พ.). รายการสังคีตภิรมย์ ตอนที่ 600 เพลงจีนเลือกคู่ เถา ออกจีนซัวเถา, จีนขิมใหญ่ สองชั้น [รายการวิทยุ]. ธนาคารกรุงเทพ จำกัด. https://soundcloud.com/user-427014429/600-2sangkeetpirom
36. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. ศูนย์ส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม. (2552). จุฬาวาทิต ครั้งที่ 150 วงเครื่องสาย…เลอเกียรติ [สูจิบัตร]. [ม.ป.ท.].
37. บุหลัน ๓ ชั้น วงเครื่องสายผสมขิม, สืบค้นเมื่อ 2024-01-10
38. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. สำนักบริหารศิลปวัฒนธรรม. (2562). จุฬาวาทิต ครั้งที่ 208 "สายสดับแบบฉบับครูวรยศ" [สูจิบัตร]. [ม.ป.ท.].
39. พูนพิศ อมาตยกุล, เสถียร ดวงจันทร์ทิพย์, อานันท์ นาคคง, และอัษฎาวุธ สาคริก. (2550). จดหมายเหตุดนตรี 5 รัชกาล : งานวิจัยเอกสารและลำดับเหตุการณ์ พุทธศักราช 2411-2549. มูลนิธิหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง).
40. Wanchai Uejitmet. (24 ธันวาคม 2561). ประวัติครูวรยศ ศุขสายชล. Issuu. https://issuu.com/wanchai_uejitmet/docs/___________________________________
41. เลอเกียรติ มหาวินิจฉัยมนตรี, อานันท์ นาคคง, และวรการ ธรรมสังคีติ. (2552). ธีระ ภู่มณี คิดครวญหวนหา [CD-ROM].
42. วรยศ ศุขสายชล - หัวข้อ. (15 ตุลาคม 2558). อ.เสรี, Vol. 13: เดี่ยวซอด้วง. [Video] YouTube. https://youtube.com/playlist?list=OLAK5uy_mBqtu_hPaoe0V2Et17HXVXQH6OQi8vXEo&si=Gnw71_yKPnEE8-nx
43. วรยศ ศุขสายชล - หัวข้อ. (15 ตุลาคม 2558). อ.เสรี, Vol. 14: เดี่ยวซออู้ ซอสามสาย. [Video] YouTube. https://youtube.com/playlist?list=OLAK5uy_liyo-OB3ErSIUzGfD3UVEOL-vkLsSUdmo&si=JztxncL_64jtNK_p
44. วรยศ ศุขสายชล - หัวข้อ. (15 ตุลาคม 2558). อ.เสรี, Vol. 19: สารถีนานาลีลา 1. [Video] https://youtube.com/playlist?list=OLAK5uy_kFU0S_83XbdAkKG4dhmczaH1ZRXfLnDdA&si=X8hOwhReNlsLeS8g
45. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. ศูนย์ส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม. (2539). จุฬาวาทิตครั้งที่ 62 เครื่องสายไทย วงวัยหวาน. [สูจิบัตร]. [ม.ป.ท.].
46. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. ศูนย์ส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม. (2541). จุฬาวาทิตครั้งที่ 75 วงเครื่องสายไทย คณะศิษย์ศุขสายชล. [สูจิบัตร]. [ม.ป.ท.].
47. MCGP PARAGON. (19 มิถุนายน 2562). Siam Music Festival: สุนทรียภาพในดนตรีไทย. [มีรูปภาพแนบ]. Facebook. https://www.facebook.com/media/set/?vanity=mcgpparagon&set=a.10158586697213502
48. Sandy Spring Museum. (2022 June 11). Supporting Partners’ Programs: Enchanted Evening of Thai Classical Music – Masters Vorayot & Kittima Suksaichon. https://www.sandyspringmuseum.org/event/thai-classical-music/ เก็บถาวร 2022-11-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
49. Allevents. (2022). A Journey through Thailand - Thai Classical Music. Allevents. https://goallevents.com/e/a-journey-through-thailand-thai-classical-music-concert-E10000339354176477
50. Sandy Spring Museum. (2022). Strawberry Festival Main Stage Schedule. https://www.sandyspringmuseum.org/strawberry-festival-main-stage-schedule/ เก็บถาวร 2022-12-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
51. Royal Thai Ambassy, Washington D.C. (2566 มิถุนายน 8). ยินดีต้อนรับ!. [Photograph] Facebook. https://www.facebook.com/100064849201720/posts/pfbid0UGWPeHMfBRMvNVybJQQhnxk1gpbvycwX4hfj56ULcwgqnXxKiGxzYrHAJQFo1aP7l/?
52. สถานเอกอัครราชทูต ณ วอชิงตัน. (2566 กันยายน 7). ภริยาเอกอัครราชทูต ณ กรุงวอชิงตันส่งเสริม soft power ไทยและคู่สมรสคณะทูตอาเซียน. https://washingtondc.thaiembassy.org/th/content/thai-delight-asean
53. Asian Arts & Culture Center. (2024 May 31). Celebrate Asia North Closing Event this Friday June 2 5-9pm. [Photograph] Facebook. https://www.facebook.com/100064848696315/posts/pfbid0qFDauSVsz6nTvVjP2ctmxGcTiRhksX3Q4zKzhGcQvaWoqg8HrVCHE6Xv8owSVbGZl/?
54. สถานเอกอัครราชทูต ณ วอชิงตัน. (2567 พฤษภาคม 14). สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงวอชิงตัน จัดงาน Thai Open House 2024. https://washingtondc.thaiembassy.org/th/content/thaiopenhouse2024-news?cate=641a7db08233434b9f23fe05
55. Library of Congress. (2024). Live! At the Library: Somapa Thai Dance Company in Concert. https://www.etix.com/ticket/p/62042179/liveat-the-librarysomapa-thai-dance-company-in-concert-washington-events-from-the-library-of-congress?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTEAAR36cmi3_VLNN4sP5tbYtmYv7RgfR_4h3R0A_zXnIkrXTjnA6dgw6PfCZrA_aem_AWAVjuhnW1Y5uwqZEBIf41wH7vhAohgtb1DSgZsm_hokWG_rgTSaUyC1Z2pv0Zdn4U7Fu6ljkrbTY6aSXEfX82NS%5Bลิงก์เสีย%5D
56. Library of Crongress. (2024 April 23). Somapa Thai Dance Company. https://www.loc.gov/item/webcast-11384/
57. สถานเอกอัครราชทูต ณ วอชิงตัน. (2567 พฤศจิกายน 4). เอกอัครราชทูต ณ กรุงวอชิงตัน เป็นเจ้าภาพงานเลี้ยงอาหารค่ำ Meridian Pre-Ball Dinner. https://washingtondc.thaiembassy.org/th/content/thai-emb-meridian-pre-ball-dinner-2
58. สถานเอกอัครราชทูต ณ วอชิงตัน. (2567 ธันวาคม 10). การจัดงานเลี้ยงรับรองเนื่องในโอกาสวันคล้ายวันพระบรมราชสมภพพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร วันชาติ และวันพ่อแห่งชาติ ๕ ธันวาคม ๒๕๖๗ ที่กรุงวอชิงตัน. https://washingtondc.thaiembassy.org/th/content/thai-national-day-2024
59. อุมาพร เปลี่ยนสมัย. (2547). อาศรมศึกษาครูธีระ ภู่มณี. อาศรมศึกษาในวิชาเฉพาะ สาขาวิชาดุริยางค์ไทย คณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
60. อนันท์สิทธิ์ การหนองใหญ่. (2559). อาศรมศึกษา : อาจารย์นิติธร หิรัญหาญกล้า. อาศรมศึกษาในวิชาเฉพาะ สาขาวิชาดุริยางค์ไทย คณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
61. วีรศิลป์ ห่วงประเสริฐ. (2559). อาศรมศึกษา : คุณครูเลอเกียรติ มหาวินิจฉัยมนตรี. อาศรมศึกษาในวิชาเฉพาะ สาขาวิชาดุริยางค์ไทย คณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
62. สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ. ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย. (2532). สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี กับการอนุรักษ์มรดกไทย. ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ.
63. มหาวิทยาลัยมหิดล. (2528). งานเสด็จพระราชดำเนินประชันดนตรีไทย มหาวิทยาลัยมหิดล ครั้งที่ 1 และประกวดขับร้อง และบรรเลงเพลงไทย ฆ้องทองคำ ครั้งที่ 2. มหาวิทยาลัยมหิดล.
64. วิชาญ จันตะนี. (2548). ผู้ชนะการประกวดดนตรีไทยที่ ม.ร.เชิญชวนคนเล่นดนตรีไทยเล่นดนตรีไทยเพื่อสืบสาน-อนุรักษ์มรดกของไทย. ข่าวรามคำแหง, 35(22), 3. http://www.info.ru.ac.th/Vol35/22_35.pdf
65. กุศิรา เจริญสุข. (2551). เปิดใจคนรุ่นใหม่ที่มีดนตรีไทยในหัวใจ. ข่าวรามคำแหง, 38(23), 4. http://www.info.ru.ac.th/Vol38/23_38.pdf
66. กองบรรณาธิการ. (2530). สนทนากับครูจงกล ศุขสายชล : ศิษย์เอกครูหลวงไพเราะเสียงซอ. ถนนดนตรี, 1(6), 16-18.
67. Libraly of Congress. (17 มิถุนายน 2562). Conversation with Somapa Thai Dance Company. Libraly of Congress. https://www.loc.gov/item/webcast-11385/?fbclid=IwY2xjawE4-upleHRuA2FlbQIxMAABHV5dD3reDtPeI4gPxgLr-iIDElb6SXwTsag1yXcBzPNQ-OI4WmB50ZNvrA_aem_b8wxdQNUi18dCi3bwxN_Nw
68. เจตนา นาควัชระ. (17 มิถุนายน 2562). ด้วยหลักการของศิลปะส่องทางให้เเก่กัน. TRF Criticism Project. http://www.arts.su.ac.th/thaicritic/?p=4110
69. พูนพิศ อมาตยกุล (ผู้ดำเนินรายการ). (ม.ป.พ.). รายการพบครูดนตรีไทย ตอนที่ 113 ครูวรยศ (จงกล) ศุขสายชล เดี่ยวซอด้วงเพลงกราวใน [แถบบันทึกเสียง]. พูนพิศ อมาตยกุล. https://sirindhornmusiclibrary.li.mahidol.ac.th/music_teacher/worayot-suksaichon/
70. โรงละครแห่งชาติ สำนักการสังคีต กรมศิลปากร. (16 กุมภาพันธ์ 2562). การแสดงดนตรีไทยรายการดนตรีไทยไร้รสหรือ ชุด ดนตรีไทยพรรณนา "สายเสียงทิพย์ สำเนียงซอ ครูวรยศ ศุขสายชล". โรงละครแห่งชาติ สำนักการสังคีต กรมศิลปากร. https://ntt.finearts.go.th/Gallery/Gallery.aspx?id=7
71. ธวัช ศรีศุภจินดารัตน์. (2548). วิวัฒนาการของการสอนซอด้วง. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย]. สำนักงานวิทยทรัพยากร จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/67906
72. อ่อน บุญญพันธุ์. (2510). พึ่งธรรม. กรมสารบรรณทหารเรือ. https://digital.library.tu.ac.th/tu_dc/frontend/Info/item/dc:6902
73. ประกาศพระราชทานนามสกุล ครั้งที่ 52 เก็บถาวร 2022-10-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. (16 กรกฎาคม 2459). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 33 ตอน ง หน้า 955-959.

แหล่งข้อมูลอื่น

• การพระราชทานรางวัลการประกวดวงเครื่องสายไทยและวงมโหรี พ.ศ. 2530
• ข่าวไทยบันเทิง ThaiPBS: สายเสียงทิพย์ สำเนียงซอ ครูวรยศ ศุขสายชล
• ช่าวไทยบันเทิง ThaiPBS: เรียนดนตรีไทยออนไลน์กับ ครูวรยศ ศุขสายชล
• การแสดงของศูนย์สังคีตศิลป์ ธนาคารกรุงเทพ ครั้งที่ 421 รายการคุยกับครูดนตรีไทย ปี 2531
• Conversation with Somapa Thai Dance Company
• ข่าวการแสดงคอนเสิร์ตที่ The Library of Congress
• รายการแสดงคอนเสิร์ตที่ The Library of Congress
• จุฬาวาทิตครั้งที่ 208 “สายสดับแบบฉบับครูวรยศ” เก็บถาวร 2021-05-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• ทฤษฎีวรยศ: ระบบเสียงดนตรีไทย