ลัทธิฮหว่าหาว

ฮหว่าหาว (เวียดนาม: Hòa Hảo) เป็นขบวนการทางศาสนา^[1]ที่ได้รับการกล่าวถึงเป็นศาสนาพื้นเมืองแบบผสานความเชื่อหรือเป็นลัทธิของศาสนาพุทธ จัดตั้งใน ค.ศ. 1939 โดยฮหวิ่ญ ฟู้ โส (ค.ศ. 1920–1947) ซึ่งผู้นับถือมองเป็นนักบุญ^[2] ลัทธินี้เป็นหนึ่งในศาสนาหลักของประเทศเวียดนามที่มีผู้นับถือระหว่างหนึ่งล้านถึง 8 ล้านคน ส่วนใหญ่อยู่ในดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำโขง

ปรัชญาทางศาสนาของฮหว่าหาวคือศาสนาพุทธ โดยมีการปฏิรูป^[3][4] และปรับปรุงความเชื่อพื้นเมือง Bửu Sơn Kỳ Hương ที่มีอายุนานกว่าในภูมิภาคนี้^[5] และมีคุณสมบัติเสมือนลัทธิสหัสวรรษ^[6]

ในช่วงสงครามอินโดจีนครั้งที่หนึ่ง ความไม่ลงรอยกันกับกลุ่มใหญ่อื่น ๆ ทำให้ฮหว่าหาวกลายเป็นลัทธิศาสนา-การเมือง-การทหารที่ก้าวร้าว เหวียตมิญลักพาตัวโสขณะเดินทางกลับจากการประชุมแก้ปัญหาลัทธิคอมมิวนิสต์ที่ไม่ประสบความสำเร็จและประหารชีวิตเขา ผู้นับถือฮหว่าหาวหลายคนยกให้เขาเป็นพระเมสสิยาห์ที่จะปรากฏในช่วงวิกฤต^[7] ทำให้ลัทธินี้ทำสงครามต่อพวกคอมมิวนิสต์ โดยระบุเป็น "กองกำลังต่อต้านเหวียตมิญที่แข็งแกร่งที่สุดของประเทศ"^[8] ถึงประนั้น ลัทธิฮหว่าหาวกับองค์ทางศาสนา-การเมืองกลุ่มอื่น ยังคงครอบงำเวียดนามใต้ทั้งในทางการเมืองและสังคมในคริสต์ทศวรรษ 1950 โดยอ้างสิทธิ์ในการจัดตั้งเวียดนามใต้ที่ไม่ใช่คอมมิวนิสต์^[9]

ลัทธิฮหว่าหาวพยายามที่จะรักษาเอกลักษณ์ทางศาสนาและความเป็นอิสระของตน^[10]

การเรียกขาน

ชื่อ

ฮหว่าหาวเป็นขบวนการทางศาสนาใหม่^[1] และตั้งชื่อตามฮหว่าหาว (Hòa Hảo;^[2] ภาษาเวียดนาม: [ɗâːwˀ hwàː hâːw] ( ฟังเสียง); Chữ Hán: แม่แบบ:Vi)^[11] หมู่บ้านของผู้ก่อตั้ง ซึ่งปัจจุบันอยู่ในอำเภอ Thốt Nốt จังหวัดอานซาง ประเทศเวียดนาม^[12] บางครั้งมีการเรียกชื่อเป็น ฮหว่า-หาว,^[13] ลัทธิฮหว่าหาว,^[14] พุทธฮหว่าหาว^[2][15] (Phật Giáo Hòa Hảo)^[16] รัฐบาลคอมมิวนิสต์สมัยใหม่เปลี่ยนชื่อหมู่บ้านฮหว่าหาวเป็น Phú Mỹ^[17]

เดิมทีมีการเรียกผู้ติดตามลัทธินี้ว่า Dao Xen ตามชื่อเล่นในวัยเด็กของโส^[18]

การจัดกลุ่ม

ตามธรรมเนียม กลุ่มศาสนานี้^[19]ถูกจัดเป็นลัทธิ^{[7][20][21][22]}ของศาสนาพุทธ^[23][24] นายพล โจเซฟ ลอว์ตัน คอลลินส์ ผู้เคยทำหน้าที่เป็นผู้แทนพิเศษของสหรัฐในประเทศเวียดนาม กล่าวถึงฮหว่าหาวเป็น "ลัทธิศาสนาเทียม" โดยระบุว่าเป็นลัทธิที่ "ดึงดูดชาวนาที่เลื่อมใสในศาสนาพุทธและเป็นระบบพ่อปกครองลูกที่ได้รับการป้องกัน"^[8]

ถึงกระนั้น ข้อมูลอื่น ๆ กล่าวถึงฮหว่าหาวเป็นศาสนา^{[1][25][26][27]}พื้นเมืองแบบผสานความเชื่อ^[28]ต่างหาก^[29]

ต้นกำเนิด

ฮหวิ่ญ ฟู้ โส (Huỳnh Phú Sổ)

ธงลัทธิฮหว่าหาวที่ใช้มาตั้งแต่วันก่อตั้ง

ลัทธิฮหว่าหาวก่อตั้งโดยฮหวิ่ญ ฟู้ โส (1919–1947)^[30] ชาวเวียดนามที่เกิดในครอบครัวผู้ถือครองรายย่อยที่นับถือศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกใน ค.ศ. 1919^[31][16][32]

ประชากร

แผนที่ดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำโขงในประเทศเวียดนาม

รายงานจากงานวิจัย ภารกิจค้นหาข้อเท็จจริงในประเทศเวียดนาม ของ UK Home Office ใน ค.ศ. 2019 ฮหว่าหาวเป็นศาสนาที่มีผู้นับถือมากเป็นอันดับ 4 ของประเทศเวียดนาม^[33] ส่วนรายงาน International Religious Freedom Report ของกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐใน ค.ศ. 2019 ระบุว่า ตามการประมาณการของรัฐบาลสหรัฐ เวียดนามมีประชากรทั้งหมด 97.9 ล้านคน^[34] และสถิติของรัฐบาลเวียดนามในเดือนมกราคม ค.ศ. 2018 พบว่าผู้นับถือลัทธิฮหว่าหาวมีประมาณ 1.5% ของประชากรเวียดนามทั้งหมด^[35] โดยมีจำนวนประมาณการอย่างเป็นทางการที่ 1.3 ล้านคน ถึงแม้ว่าประมาณการอย่าง "ไม่เป็นทางการ" จะอยู่ที่มากกว่า 2 ล้านคนก็ตาม^[36] ข้อมูลอื่น ๆ ระบุผู้นับถือลัทธิฮหว่าหาวที่ประมาณ 500,000–1 ล้านคน,^[37] 4–5 ล้านคน^[38] หรือ 8 ล้านคน^[39]

ผู้นับถือลัทธิฮหว่าหาวส่วนใหญ่อยู่ในเวียดนามตอนใต้ ส่วนในเวียดนามตอนกลางมีผู้นับถือ "น้อยมาก" และเกือบไม่มีผู้นับถือลัทธินี้ในเวียดนามตอนเหนือ^[40]

มีการจัดตั้งชุมชนโพ้นทะเลประมาณช่วงปลายคริสต์ทศวรรษ 1970 ส่วนใหญ่อยู่ในสหรัฐ, ออสเตรเลีย,^[40] แคนาดา,^[17] และชุมชนขนาดเล็กในฝรั่งเศส,^[41] เยอรมนี และเบลเยียม^[17] ประมาณว่ามีผู้นับถือลัทธิฮหว่าหาวที่อาศัยอย๔่ต่างประเทศหมื่นกว่าคน^[17] ชุมชนที่มีผู้นับถือลัทธิฮหว่าหาวมากที่สุดอยู่ที่แซนตาแอนา รัฐแคลิฟอร์เนีย^[14]

อ้างอิง

1. Britannica Hoa Hao.
2. Werner 2006, p. 4.
3. Marquis 2000, p. 88.
4. Marr 2013, p. 555.
5. Tai 2013, p. 146.
6. Hunt 1982, p. 134.
7. Britannica Huynh Phu So.
8. Jacobs 2004, p. 182.
9. Nguyen-Marshall 2014, p. 321.
10. Haseman 1976, p. 376.
11. Tai 2013, p. 125.
12. Haseman 1976, pp. 373–374.
13. Fall 1955, p. 235.
14. Dang, Vo & Le 2015, p. 90.
15. Kiernan 2017, p. 375.
16. Fall 1955, p. 243.
17. Bourdeaux 2018, p. 598.
18. Tai 2013, p. 119.
19. Jacobs 2004, p. 12.
20. Moyar 2009, p. 21.
21. Tai 2013, p. 7.
22. Ross 2011, p. 494.
23. Marr 2013, p. 31.
24. Kiernan 2017, p. 13.
25. Haseman 1976, p. 373.
26. Vo-Duy 2020, p. 3.
27. Haseman 1976, p. 374.
28. McAlister 1969, p. 95.
29. Bankston 2020.
30. Duong 2011, p. 525.
31. The Concise Oxford Dictionary of World Religions 2019.
32. Bourdeaux 2018, pp. 585–586.
33. Home Office 2019, p. 26.
34. Department of State 2020, p. 2.
35. Department of State 2018.
36. Home Office 2019, pp. 36, 46.
37. Werner 2006, p. 2.
38. Vo-Duy 2021.
39. Home Office 2019, pp. 108–109.
40. Research Directorate 2021.
41. Werner 2006, p. 5.

ข้อมูล

• Asselin, Pierre (2013). Hanoi's Road to the Vietnam War, 1954-1965. University of California Press. ISBN 978-0520276123.
• Bankston, Carl L. (2020). "Southeast Asian Refugees in North America". ใน Djupe, Paul A.; Rozell, Mark J.; Jelen, Ted G. (บ.ก.). The Oxford Encyclopedia of Politics and Religion: 3-Volume Set. Oxford Research Encyclopedia of Religion. ISBN 978-0190614379.
• Barkan, Elliott Robert, บ.ก. (2013). Immigrants in American History: Arrival, Adaptation, and Integration. ABC-Clio. ISBN 9781598842197.
• Bourdeaux, Pascal (2018). Pokorny, Lukas; Winter, Franz (บ.ก.). Handbook of East Asian New Religious Movements. Brill Handbooks on Contemporary Religion. Brill Publishers. ISBN 978-9004362055.
• Bradley, Mark Philip (2009). Vietnam at War (First ed.). Oxford University Press. ISBN 978-0192803498.
• Buttinger, Joseph (1967). Vietnam: A Dragon Embattled. New York City: Praeger Publishers.
• Chapman, Jessica M. (September 2006). "Staging Democracy: South Vietnam's 1955 Referendum to Depose Bao Dai". Diplomatic History. Oxford University Press. 30 (4): 671–703. doi:10.1111/j.1467-7709.2006.00573.x.
• Chapman, Jessica M. (2010). "The Sect Crisis of 1955 and the American Commitment to Ngô Đình Diệm". Journal of Vietnamese Studies. University of California Press. 5 (1): 37–85. doi:10.1525/vs.2010.5.1.37.
• Chapman, Jessica M. (2013). Cauldron of Resistance: Ngo Dinh Diem, the United States, and 1950s Southern Vietnam (The United States in the World). Ithaca, New York: Cornell University Press. ISBN 978-0801450617.
• Currey, Cech B.; Rohrer, Scott (2011) [1998]. "Dewey, Albert Peter". ใน Tucker, Spencer C. (บ.ก.). Encyclopedia of the Vietnam War (Second ed.). ABC-Clio. ISBN 978-1851099603.
• Dang, Thuy Vo; Vo, Linda Trinh; Le, Tram (2015). Vietnamese in Orange County. Arcadia Publishing. ISBN 9781467133210.
• Dommen, Arthur J. (2001). The Indochinese Experience of the French and the Americans: Nationalism and Communism in Cambodia, Laos, and Vietnam. Indiana University Press. ISBN 0253338549.
• Duong, Pham Cao (2011) [1998]. "Huynh Phu So". ใน Tucker, Spencer C. (บ.ก.). Encyclopedia of the Vietnam War (Second ed.). ABC-Clio. ISBN 978-1851099603.
• Dutton, George E.; Werner, Jayne S.; Whitmore, John K., บ.ก. (2012). Sources of Vietnamese Tradition. Columbia University Press. ISBN 978-0231511100.
• Elliott, David W. P. (2003). The Vietnamese War: Revolution and Social Change in the Mekong Delta, 1930–1975. Armonk, New York: M. E. Sharpe. ISBN 0-7656-0602-X.
• "Hoa Hao". Encyclopædia Britannica.
• "Huynh Phu So". Encyclopædia Britannica.
• Fall, Bernard B. (September 1955). "The Political-Religious Sects of Viet-Nam". Pacific Affairs. 28 (3): 235–253. doi:10.2307/3035404. JSTOR 3035404.
• Fall, Bernard B. (1963). The Two Viet-Nams: A Political and Military Analysis. New York City: Praeger Publishers. ISBN 0999141791.
• Haseman, John B. (July–August 1976). "The Hoa Hao: A Half-Century of Conflict". Asian Affairs: An American Review. Taylor & Francis, Ltd. 3 (6). doi:10.1080/00927678.1976.10554207.
• Hendon, David W.; Prather, Scott T. (2020). "Notes on Church–State Affairs". Journal of Church and State. 62 (2): 397–410. doi:10.1093/jcs/csaa025.
• Hoang, Channhu; Gerin, Roseanne (8 October 2019). "Hoa Hao Buddhists in Vietnam Beaten While Trying to Stop Temple Demolition". Radio Free Asia. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 29 January 2022.
• Hall, Micheal R. (2011) [1998]. "Ba Cut". ใน Tucker, Spencer C. (บ.ก.). Encyclopedia of the Vietnam War (Second ed.). ABC-Clio. ISBN 978-1851099603.
• "Vietnam: Religious Freedom Denied". Human Rights Watch. New York City. 8 May 2008. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-04-09. สืบค้นเมื่อ 8 December 2021.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (ลิงก์)
• "Vietnam: End Repression Against Religious Activists". Human Rights Watch. New York City. 8 February 2018.
• "Vietnam: Events of 2020". World Report 2021: Events of 2020. Human Rights Watch. New York City. 13 January 2021.
• Hunt, David (February 1982). "Village Culture And The Vietnamese Revolution". Past & Present. 94 (1): 134. doi:10.1093/past/94.1.131.
• Hunt, David (June 2014). "EDWARD MILLER. Misalliance: Ngo Dinh Diem, the United States, and the Fate of South Vietnam. JESSICA M. CHAPMAN. Cauldron of Resistance: Ngo Dinh Diem, the United States, and 1950s Southern Vietnam". The American Historical Review. 119 (3): 941–942. doi:10.1093/ahr/119.3.941.
• Jacobs, Seth (2004). America's Miracle Man in Vietnam: Ngo Dinh Diem, Religion, Race, and U.S. Intervention in Southeast Asia (Second ed.). Duke University Press. ISBN 0822334291. ISSN 2692-0514.
• Karnow, Stanley (1997). Vietnam: A History. New York City: Penguin Books. ISBN 0-670-84218-4.
• Kiernan, Ben (2017). Viet Nam: A History from Earliest Times to the Present. Oxford University Press. ISBN 9780195160765.
• Kolko, Gabriel (1994). Anatomy of a War: Vietnam, the United States, and the Modern Historical Experience. New Press. ISBN 9781565842182.
• Linh, Cat; Ha, Viet; Finney, Richard (12 August 2018). "Hoa Hao Follower Released From Prison in Vietnam After Sentence Ends". Radio Free Asia. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 29 January 2022.
• Lâm, Quang Thi (2001). The Twenty-five Year Century: A South Vietnamese General Remembers the Indochina War to the Fall of Saigon. University of North Texas Press. ISBN 1574411438.
• Marquis, Jefferson P. (January 2000). "The Other Warriors: American Social Science and Nation Building in Vietnam". Diplomatic History. 24 (1): 79–105. doi:10.1111/0145-2096.00199.
• Marr, David G. (April 1984). "Hue-Tam Ho Tai. Milllnarianism and Peasant Politics in Vietnam. (Harvard East Asian Series, number 99.) Cambridge: Harvard University Press. 1983. Pp. xii, 220. $30.00". The American Historical Review. 89 (2). doi:10.1086/ahr/89.2.508-a.
• Marr, David G. (2013). Vietnam: State, War, and Revolution (1945–1946). Berkeley, California: University of California Press. ISBN 978-0520274150.
• McAlister, John T. Jr (1969). Vietnam, The Origins of Revolution. New York City: Alfred A. Knopf for the Center of International Studies, Prince University. LCCN 69010690.
• McArthur, George (18 January 1978). "Sect Members Fight Red Rule in Mekong Delta Area" (PDF). Los Angeles Times. Los Angeles – โดยทาง Library of Congress.
• Moise, Edwin E. (1988). "Nationalism and Communism in Vietnam". Journal of Third World Studies. University Press of Florida. 5 (2): 6–22. JSTOR 45193059.
• Moyar, Mark (2009). Triumph Forsaken: The Vietnam War, 1954–1965. Cambridge University Press. ISBN 978-0521757638.
• Nathan, Robert R. (1962). Fishel, Wesley R. (บ.ก.). "The Consequences of Partition. Problems of Freedom: South Vietnam since Independence". Naval War College Review. New York City. 15 (5).
• Nguyen-Marshall, Van (June 2014). "Cauldron of Resistance: Ngo Dinh Diem, the United States, and 1950s Southern Vietnam". The Journal of American History. 101 (1): 321. doi:10.1093/jahist/jau279.
• "Hoa Hao". The Concise Oxford Dictionary of World Religions. Oxford University Press. 1997. ISBN 978-0192139658.
• "6. Hoa Hao Buddhist Flag And Insignias". Phật Giáo Hòa Hảo. 28 February 2005. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2 January 2022.
• "Vietnam: Update to VNM36745.E of 23 May 2001 and VNM37830.E of 28 September 2001 on the treatment of Hoa Hao members, particularly that of rank-and-file members (2002 to August 2004)" (PDF). Research Directorate. Immigration and Refugee Board of Canada. 23 August 2004 – โดยทาง United States Department of Justice.
• "Viet Nam: Hoa Hao Buddhism [Phật Giáo Hòa Hảo], including regional distribution of followers and whether there are regional differences in treatment by authorities (2018–April 2021)". Research Directorate. European Country of Origin Information Network. 4 May 2021.
• Ross, Rodney J. (2011) [1998]. "Dewey, Albert Peter". ใน Tucker, Spencer C. (บ.ก.). Encyclopedia of the Vietnam War (Second ed.). ABC-Clio. ISBN 978-1851099603.
• Tai, Hue-Tam Ho (2013). Millenarianism and Peasant Politics in Vietnam. Harvard University Press. ISBN 978-0674433694.
• "Montagnards, Khmer Krom: Religious Intolerance Rewarded by UN". Unrepresented Nations and Peoples Organization. 10 May 2010. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 5 March 2017. สืบค้นเมื่อ 8 December 2021.
• "Vietnam (Tier 1) Annual Report 2019" (PDF). United States Commission on International Religious Freedom. 29 April 2019.
• "Report on International Religious Freedom: Vietnam". United States Department of State. 2018.
• "Vietnam 2019 International Religious Freedom Report" (PDF). United States Department of State. 10 June 2020.
• "Report on Freedom of Religion in Vietnam – August 2019". The Vietnamese. 14 October 2019. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 8 December 2021.
• "Report on Freedom of Religion in Vietnam – November 2019". The Vietnamese. 14 February 2020.
• Vo-Duy, Thanh (September 2020). "Repaying the Debts, Remaking the World: Hoà Hảo Buddhist Charity as Vernacular Development in Vietnam's Mekong Delta". Australian National University. doi:10.25911/5f7c39e2df084.
• Vo-Duy, Thanh (22 April 2021). "The Coronavirus Pandemic and the Response of Hoa Hao Buddhists in the Vietnam's Mekong Delta". Asia Research Institute, National University of Singapore.
• Vu, Yen Ba (2019). Dividing the Delta: Khmer-Vietnamese Relations from 1930 to 1954 in the Mekong Delta (PDF) (วิทยานิพนธ์). Columbia University Press. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2022-12-05. สืบค้นเมื่อ 2022-12-30.
• Werner, Jayne S. (October 2006). "Vietnamese Religious Society". ใน Juergensmeyer, Mark (บ.ก.). The Oxford Handbook of Global Religions. doi:10.1093/oxfordhb/9780195137989.003.0011. ISBN 9780195137989.
• "Report of a Home Office fact-finding mission to Vietnam" (PDF). Home Office. 9 September 2019.

แหล่งข้อมูลอื่น

• วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Hoa Hao
• Web site of a US-based Hòa Hảo association
• Web site of Hòa Hảo Ancestral Temple, VN