ประเทศอิรัก
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ประเทศอิรัก (อังกฤษ: Iraq; อาหรับ: الْعِرَاق, อักษรโรมัน: al-ʿIrāq; เคิร์ด: عێراق, อักษรโรมัน: Êraq) หรือชื่อทางการคือ สาธารณรัฐอิรัก (อังกฤษ: Republic of Iraq; อาหรับ: جُمْهُورِيَّة ٱلْعِرَاق ; เคิร์ด: کۆماری عێراق, อักษรโรมัน: Komarî Êraq) มีพรมแดนทางทิศเหนือติดประเทศตุรกี, ทิศใต้ติดซาอุดีอาระเบีย, ทิศตะวันออกติดอิหร่าน และเชื่อมกับอ่าวเปอร์เซียและประเทศคูเวตทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ และยังมีพรมแดนติดกับจอร์แดนทางตะวันตกเฉียงใต้ และติดซีเรียทางทิศตะวันตก มีประชากรราว 46 ล้านคนซึ่งมากเป็นอันดับที่ 35 ของโลก อิรักแบ่งการปกครองออกเป็น 18 เขตผู้ว่าการ เมืองหลวงและเมืองใหญ่ที่สุดคือแบกแดด อิรักเป็นหนึ่งในประเทศที่มีความหลากหลายทางวัฒนธรรมและชีวภาพสูง ประชากรส่วนใหญ่เป็นชาวมุสลิม โดยมีเชื้อสายซุนนีย์, ชีอะฮ์และเคิร์ด ตามมาด้วย คริสต์ศาสนิกชน, ศาสนาโซโรอัสเตอร์, ศาสนามันดาอี และ ศาสนายูดาห์[11][12] อิรักยังเต็มไปด้วยกลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ ได้แก่ ชาวเคิร์ด, ชาวอิรักเชื้อสายเติร์กเมน, ชาวยาซิดี, ชาวอัสซีเรีย, ชาวเปอร์เซีย, ชาวแมนเดียน และ อัชชะบัก ภาษาราชการคือภาษาอาหรับ และภาษาเคิร์ด โดยมีการใช้ภาษาถิ่นบ้างในบางภูมิภาค เช่น ภาษาแอราเมอิกใหม่อัสซีเรีย, ภาษาอาร์มีเนีย และภาษาเติร์กเมนอิรัก
 | ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
สาธารณรัฐอิรัก | |
|---|---|
.svg) | |
| เมืองหลวง และเมืองใหญ่สุด | แบกแดด 33°20′N 44°23′E |
| ภาษาราชการ | |
|
|
| กลุ่มชาติพันธุ์ | |
| ศาสนา | |
| เดมะนิม | ชาวอิรัก |
| การปกครอง | สหพันธ์ ระบบรัฐสภา สาธารณรัฐรัฐธรรมนูญ |
• ประธานาธิบดี | อับดุลละฏีฟ เราะชีด |
| มุฮัมมัด ชิยาอ์ อัสซูดานี | |
• ประธานสภา | มุฮัมมัด อัลฮัลบูซี |
• ผู้พิพากษาสูงสุด | มิดฮัต อัลมะห์มูด |
| สภานิติบัญญัติ | สภาผู้แทนราษฎร |
| ก่อตั้ง | |
| 3 ตุลาคม ค.ศ. 1932 | |
• ประกาศเป็นสาธารณรัฐ | 14 กรกฎาคม ค.ศ. 1958 |
• รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน | 15 ตุลาคม ค.ศ. 2005 |
| พื้นที่ | |
• รวม | 438,317 ตารางกิโลเมตร (169,235 ตารางไมล์) (อันดับที่ 58) |
| 4.62 (ใน ค.ศ. 2015)[4] | |
| ประชากร | |
• ค.ศ. 2020 ประมาณ |  40,222,503[5] (อันดับที่ 36) |
| 82.7 ต่อตารางกิโลเมตร (214.2 ต่อตารางไมล์) (อันดับที่ 125) | |
| จีดีพี (อำนาจซื้อ) | ค.ศ. 2020 (ประมาณ) |
• รวม | 399.400 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ[6] (46) |
• ต่อหัว | 10,175 ดอลลาร์สหรัฐ[7] (อันดับที่ 111) |
| จีดีพี (ราคาตลาด) | ค.ศ. 2019 (ประมาณ) |
• รวม | 250.070 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ[8] (อันดับที่ 48) |
• ต่อหัว | 4,474 ดอลลาร์สหรัฐ[8] (อันดับที่ 97) |
| จีนี (ค.ศ. 2012) | 29.5[9] ต่ำ |
| เอชดีไอ (ค.ศ. 2019) |  0.674[10]ปานกลาง · อันดับที่ 123 |
| สกุลเงิน | ดีนาร์อิรัก (IQD) |
| เขตเวลา | UTC+3 (AST) |
| ขับรถด้าน | ขวา |
| รหัสโทรศัพท์ | +964 |
| โดเมนบนสุด | .iq |
| |
ดินแดนของอิรักเป็นหนึ่งในต้นกำเนิดของอารยธรรมที่เก่าแก่ที่สุดของโลก เริ่มต้นตั้งแต่สหัสวรรษที่ 6 ก่อนคริสต์ศักราช ที่ราบลุ่มอันอุดมสมบูรณ์ระหว่างแม่น้ำไทกริสและแม่น้ำยูเฟรทีสของอิรัก เป็นที่รู้จักในชื่อภูมิภาคเมโสโปเตเมีย บริเวณนี้เป็นต้นกำเนิดของสังคมเมือง ตลอดจนอารยธรรมโบราณและจักรวรรดิที่แรก ๆ ของโลก ได้รับการขนานนามให้เป็น "แหล่งกำเนิดอารยธรรมโลก" ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นในการประดิษฐ์ระบบการเขียน, คณิตศาสตร์, การสร้างอุปกรณ์บอกเวลา, การทำปฏิทิน, การศึกษาดาราศาสตร์ และริเริ่มประมวลกฎหมายอูร์-นัมมู ภายหลังการพิชิตจักรวรรดิเปอร์เซียโดยมุสลิม ดินแดนของกรุงแบกแดดในปัจจุบันกลายเป็นศูนย์กลางที่ใหญ่ที่สุดของรัฐเคาะลีฟะฮ์อับบาซียะฮ์ ในช่วงเวลาดังกล่าวถือเป็นยุคทองของอิสลาม เมืองนี้พัฒนาจนเป็นศูนย์กลางทางวัฒนธรรมและภูมิปัญญาที่สำคัญ และได้รับชื่อเสียงไปทั่วโลกในด้านการศึกษา ได้รับการขนานนามในฐานะ "ศูนย์กลางแห่งการเรียนรู้" [13] ก่อนที่จะถูกทำลายอย่างย่อยยับโดยจักรวรรดิมองโกลในต้นศตวรรษที่ 13 (ค.ศ. 1258) จากเหตุการณ์การล้อมกรุงแบกแดด นอกจากนี้ ผลกระทบจากโรคระบาดและความไม่มั่นคงทางการปกครองโดยจักรวรรดิต่าง ๆ ส่งผลให้ดินแดนทั้งหมดพบกับความเสื่่อมถอยซึ่งกินเวลาไปอีกหลายศตวรรษ[14][15][16]
อิรักยังคงอยู่ภายใต้การปกครองของจักรวรรดิออตโตมันจนกระทั่งสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง ก่อนจะกลายสภาพเป็นรัฐในอาณัติของสหราชอาณาจักร เมื่อ ค.ศ. 1921 และได้รับเอกราชในฐานะราชอาณาจักรอิรัก สถาปนาขึ้นเมื่อวันที่ 23 สิงหาคม ค.ศ. 1922 ภายหลังที่จักรวรรดิออตโตมันพ่ายในการทัพเมโสโปเตเมียในสงครามโลก ต่อมา อิรักกลายสภาพเป็นสาธารณรัฐใน ค.ศ. 1958 โดยอับดุลกะรีม กอซิม ตามด้วยการปกครองโดยผู้นำคนต่อมาอย่าง อับดุล ซาลาม อารีฟ และอับดุล ราห์แมน อารีฟ ตามลำดับ การฏิวัติใน ค.ศ. 1968 เป็นจุดเริ่มต้นของการครองอำนาจโดยพรรคบะอษ์ ซึ่งเป็นผู้ริเริ่มลัทธินิยมรวมชาติอาหรับโดยไม่อ้างอิงกับศาสนา นำโดยอาห์เหม็ด ฮัสซัน อัล-บักร์ ตามมาด้วยการเถลิงอำนาจของซัดดัม ฮุสเซน ซึ่งเป็นผู้นำประเทศตั้งแต่ ค.ศ. 1979 ยาวนานถึง ค.ศ. 2003 มีส่วนสำคัญในการนำประเทศเข้าสู่สงครามความขัดแย้งหลายครั้ง รวมถึงสงครามอ่าว และสงครามอิรัก–อิหร่าน ในยุคของซัดดัม ประเทศต้องเผชิญความท้าทายสำคัญหลายครั้ง อิรักได้รับการวิจารณ์จากนานาชาติในด้านสิทธิมนุษยชน และการกดขี่ประชาชนซึ่งเห็นต่างทางการเมือง การบุกครองอิรักอุบัติขึ้นใน ค.ศ. 2003 จากกองกำลังผสมนำโดยสหรัฐ มีจุดประสงค์เพื่อล้มล้างการปกครองของซัดดัม และความพยายามสร้างประเทศขึ้นมาใหม่ เป็นชนวนไปสู่สงครามอิรักซึ่งกินเวลาเกือบหนึ่งทศวรรษ สงครามยุติลงสิ้นเชิงจากการถอนกำลังทหารของสหรัฐใน ค.ศ. 2011 อย่างไรก็ตาม การเรืองอำนาจและการล่มสลายของรัฐอิสลามส่งผลให้อิรักเข้าสู่ภาวะสงครามอีกครั้งในช่วงระหว่าง ค.ศ. 2013 ถึง 2017 ปัจจุบัน อิรักยังเผชิญปัญหาความขัดแย้งและความเหลื่อมล้ำแม้สงครามจะยุติลงในทางพฤตินัย อันเป็นอุปสรรคสำคัญในการพัฒนาประเทศ[17]
อิรักมีการปกครองแบบสหพันธ์สาธารณรัฐด้วยระบบรัฐสภา เป็นประเทศอำนาจปลานกลาง และเป็นสมาชิกผู้ร่วมก่อตั้งสหประชาชาติ, โอเปก, สันนิบาตอาหรับ, องค์การความร่วมมืออิสลาม, ขบวนการไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด และกองทุนการเงินระหว่างประเทศ และด้วยทำเลที่ตั้งที่เหมาะสมในภูมิภาค ส่งผลให้อิรักมีทรัพยากรสำคัญจำนวนมาก โดยมีแหล่งน้ำมันสำรองที่ใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งของโลก และเป็นหนึ่งในศูนย์กลางของอุตสาหกรรมน้ำมันและแก๊สธรรมชาติของโลก อิรักยังมีจุดเด่นในด้านเกษตรกรรม และอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว และนับตั้งแต่ได้รับการประกาศเอกราช อิรักมีการพัฒนาทางเศรษฐกิจและการทหารมากขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ ปัจจุบันประเทศอิรักอยู่ระหว่างการพัฒนา และสร้างเมืองขึ้นใหม่หลังได้รับผลกระทบจากสงคราม โดยได้รับการสนับสนุนจากต่างประเทศ[18][19]
ภูมิศาสตร์
อิรักมีพื้นที่ทั้งหมด 437,072 ตารางกิโลเมตร ทิศตะวันออกติดกับ อิหร่าน ทิศเหนือ ติดกับตุรกี ทิศใต้ติดกับคูเวต ทิศตะวันตกติดกับ ซีเรีย และจอร์แดน สภาพทางภูมิศาสตร์ของอิรัก เป็นทะเลทรายร้อยละ 40 ที่ราบสูง ยากแต่การทำการเกษตรทำให้อิรักต้องนำเข้าสินค้าภาคการเกษตรเช่น ข้าวสาลี ข้าวจ้าว ธัญพืช แต่อย่างไรก็ดี อิรักก็มีแม่น้ำไหลผ่าน 2 สาย คือ แม่น้ำไทกริส และแม่น้ำยูเฟรทีส ทำให้ยังพอมีความอุดมสมบูรณ์อยู่บ้าง
ประวัติศาสตร์
สรุป
มุมมอง
รัฐในอาณัติ และ ราชอาณาจักร
![[icon]](#/media/ไฟล์:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small} | ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้ |
หลังจากสงครามโลกครั้งที่ 1 ยุติลงอาณาจักรออตโตมันที่เคยเป็นมหาอำนาจในตะวันออกกลางตกเป็นผู้แพ้สงคราม ดินแดนต่าง ๆ ที่ออตโตมันปกครองก็ถูกแบ่งแยกออกเป็นรัฐต่าง ๆ อิรักเป็นหนึ่งในรัฐที่ถูกแบ่งแยกออกมาโดยอังกฤษที่สามารถยึดครองอิรักจากออตโตมันได้ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 1
อังกฤษได้เข้ามาปกครองอิรัก ในฐานะรัฐอารักขาตั้งแต่ ค.ศ. 1920 จนกระทั่งใน ค.ศ. 1932 อังกฤษได้ให้เอกราชแก่อิรักโดยมีราชวงศ์ฮัชไมต์ปกครองประเทศอิรัก
สาธารณรัฐ และ พรรคบะอษ์
.svg)
ในปี 1958 เกิดการรัฐประหารที่เรียกว่าการปฏิวัติ 14 กรกฎาคม นำโดยนายพลอับด์ อัล-คาริม กาซิม การก่อจลาจลครั้งนี้เป็นการต่อต้านจักรวรรดินิยมและต่อต้านสถาบันกษัตริย์อย่างรุนแรง และมีองค์ประกอบสังคมนิยมที่เข้มแข็ง ทำให้กษัตริย์ฟัยศ็อลที่ 2 เจ้าชายอับดุลอิลาห์ และนูริ อัล-ซาอิด ถูกปลงพระชนม์[20]กาซิมควบคุมอิรักผ่านการปกครองของทหาร และในปี 1958 เขาเริ่มกระบวนการบังคับลดที่ดินส่วนเกินที่มีพลเมืองเพียงไม่กี่คนเป็นเจ้าของ และให้รัฐจัดสรรที่ดินใหม่ เขาถูกโค่นล้มโดยพันเอกอับดุล สลาม อารีฟ ในการรัฐประหารเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 1963 หลังจากการเสียชีวิตของฝ่ายหลังในปี 1966 อับดุลเราะห์มาน อารีฟ น้องชายของเขาสืบต่อจากเขา ซึ่งถูกพรรคบะอัธล้มล้างในปี 1968[21][22]
อาห์เหม็ด ฮัสซัน อัล-บักร์ กลายเป็นประธานาธิบดีจากพรรคบะอษ์คนแรกของอิรัก แต่แล้วการเคลื่อนไหวก็ค่อยๆ เข้ามาอยู่ภายใต้การควบคุมของซัดดัม ฮุสเซน ซึ่งขึ้นดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีและการควบคุมของสภาบัญชาการการปฏิวัติ (RCC) ซึ่งในขณะนั้นเป็นองค์กรบริหารสูงสุดของอิรัก กรกฎาคม 1979.
หลังจากการโจมตีข้ามพรมแดนกับอิหร่านเป็นเวลาหลายเดือน ซัดดัมได้ประกาศสงครามกับอิหร่านในเดือนกันยายน 1980 ทำให้เกิดสงครามอิรัก–อิหร่าน โดยใช้ประโยชน์จากความวุ่นวายหลังการปฏิวัติอิหร่านในอิหร่าน อิรักยึดดินแดนบางส่วนทางตะวันตกเฉียงใต้ของอิหร่านได้ แต่อิหร่านยึดคืนดินแดนที่สูญเสียไปทั้งหมดได้ภายในสองปี และอีกหกปีถัดมา อิหร่านก็เป็นฝ่ายรุก[23] [24]ในช่วงสงคราม ซัดดัม ฮุสเซนใช้อาวุธเคมีโจมตีชาวอิหร่านอย่างกว้างขวาง[25] ในช่วงสุดท้ายของสงครามอิรัก–อิหร่าน รัฐบาลอิรักของพรรคบะอษ์ ได้เป็นผู้นำการรณรงค์ Al-Anfal ซึ่งเป็นการรณรงค์ฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ที่มุ่งเป้าไปที่ชาวเคิร์ดในอิรัก[26] [27][28][29] และนำไปสู่การสังหารพลเรือน 50,000–100,000 คน[30]
เนื่องจากอิรักไม่สามารถจ่ายเงินให้กับคูเวตได้มากกว่า 14,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ที่ยืมมาเพื่อใช้สนับสนุนสงครามอิรัก-อิหร่าน และการเพิ่มขึ้นของระดับการผลิตปิโตรเลียมของคูเวตซึ่งทำให้รายได้ลดลง อิรักตีความการที่คูเวตปฏิเสธที่จะลดการผลิตน้ำมันถือเป็นการกระทำที่ก้าวร้าว[31] ในเดือนสิงหาคม 1990 อิรักรุกรานและผนวกคูเวต สิ่งนี้นำไปสู่การแทรกแซงทางทหารโดยกองกำลังที่นำโดยสหรัฐอเมริกาในสงครามอ่าวครั้งแรก กองกำลังพันธมิตรดำเนินการปฏิบัติการทิ้งระเบิดโดยมุ่งเป้าไปที่เป้าหมายทางทหาร[32][33]จากนั้นจึงทำการโจมตีภาคพื้นดินต่อกองกำลังอิรักทางตอนใต้ของอิรักและคูเวตเป็นเวลา 100 ชั่วโมง
กองทัพอิรักได้รับความเสียหายในช่วงสงคราม ไม่นานหลังจากเหตุการณ์สิ้นสุดลงในปี 1991 ชาวอิรักและชาวเคิร์ดได้นำการลุกฮือหลายครั้งเพื่อต่อต้านระบอบการปกครองของซัดดัม ฮุสเซน แต่ถูกปราบปราม คาดว่ามีผู้เสียชีวิตมากถึง 100,000 คน รวมทั้งพลเรือนจำนวนมาก[34] ในระหว่างการลุกฮือ สหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักร ฝรั่งเศส และตุรกี โดยอ้างอำนาจภายใต้ UNSCR 688 ได้จัดตั้งเขตห้ามบินของอิรักขึ้นเพื่อปกป้องประชากรชาวเคิร์ดจากการโจมตี
อิรักได้รับคำสั่งให้ทำลายอาวุธเคมีและชีวภาพของตน และสหประชาชาติพยายามบังคับให้รัฐบาลของซัดดัมปลดอาวุธและตกลงหยุดยิง ความล้มเหลวของรัฐบาลอิรักในการปลดอาวุธและตกลงหยุดยิงส่งผลให้เกิดการคว่ำบาตรซึ่งยังคงมีอยู่จนถึงปี 2003 ผลกระทบของการคว่ำบาตรต่อประชากรพลเรือนในอิรักยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่[35][36] ในขณะที่เชื่อกันอย่างกว้างขวางว่าการคว่ำบาตรทำให้การเสียชีวิตของเด็กเพิ่มขึ้นอย่างมาก การวิจัยเมื่อเร็วๆ นี้แสดงให้เห็นว่าข้อมูลที่อ้างถึงโดยทั่วไปนั้นถูกสร้างขึ้นมา และ "ไม่มีการเสียชีวิตของเด็กเพิ่มขึ้นอย่างมากในอิรัก"[37][38][39]โครงการน้ำมันสำหรับอาหารก่อตั้งขึ้นเมื่อปี 1996 เพื่อบรรเทาผลกระทบจากการคว่ำบาตร
สหรัฐอเมริกาเข้ายึดอิรัก
เมื่อวันที่ 20 มีนาคม 2003 กลุ่มพันธมิตรที่จัดตั้งโดยสหรัฐฯ ได้บุกอิรัก โดยอ้างว่าอิรักล้มเหลวที่จะละทิ้งโครงการอาวุธทำลายล้างสูง การกล่าวอ้างนี้อิงตามเอกสารที่ซีไอเอและรัฐบาลอังกฤษมอบให้ ซึ่งต่อมาพบว่าไม่น่าเชื่อถือ[40][41][42] มีข้อถกเถียงกันอยู่ว่าแท้จริงแล้วสหรัฐฯ กำลังดำเนินการตามวัตถุประสงค์ระดับชาติเพื่อขยายขอบเขตอำนาจของตน[43]
หลังจากการรุกราน สหรัฐฯ ได้จัดตั้งกองกำลังผสมชั่วคราวขึ้นเพื่อปกครองอิรัก ในเดือนพฤษภาคม 2003 แอล. พอล เบรเมอร์ ผู้บริหารระดับสูงของ CPA ได้ออกคำสั่งให้แยกสมาชิกพรรคบะอษ์ออกจากรัฐบาลอิรักชุดใหม่ (คำสั่ง CPA 1) และให้ยุบกองทัพอิรัก (คำสั่ง CPA 2)[44]การตัดสินใจดังกล่าวได้สลายกองทัพอิรักนิกายซุนนีซึ่งส่วนใหญ่เป็นชาวซุนนี และไม่รวมอดีตเจ้าหน้าที่รัฐบาลของประเทศจำนวนมาก[45]รวมทั้งครูโรงเรียน 40,000 คนที่เข้าร่วมพรรคบะอษ์เพียงเพื่อรักษางานไว้[46] ช่วยทำให้เกิดสภาพแวดล้อมหลังการรุกรานที่วุ่นวาย[47]
การก่อความไม่สงบต่อการปกครองอิรักโดยพันธมิตรที่นำโดยสหรัฐฯ เริ่มขึ้นในฤดูร้อนปี 2003 ในส่วนของอดีตตำรวจและกองทัพลับของอิรัก ซึ่งก่อตั้งหน่วยรบแบบกองโจร ในฤดูใบไม้ร่วงปี 2003 กลุ่ม 'ญิฮาด' เริ่มมุ่งเป้าไปที่กองกำลังพันธมิตร กองกำลังติดอาวุธซุนนีต่างๆ ถูกสร้างขึ้นในปี 2003 ตัวอย่างเช่น Jama'at al-Tawhid wal-Jihad ที่นำโดย อบู มูซาบ อัล-ซาร์กาวี การก่อความไม่สงบดังกล่าวรวมถึงความรุนแรงระหว่างชาติพันธุ์ที่รุนแรงระหว่างชาวซุนนีและชีอะห์[48]
กองทัพมะห์ดี ซึ่งเป็นกองกำลังติดอาวุธชีอะฮ์ที่ก่อตั้งขึ้นในฤดูร้อนปี 2003 โดยมุคตาดา อัล-ซาดร์ ได้เริ่มต่อสู้กับกองกำลังพันธมิตรในเดือนเมษายน 2004[49]และกลุ่มติดอาวุธซุนนีและชีอะห์ต่อสู้กันเอง และต่อต้านรัฐบาลชั่วคราวของอิรักชุดใหม่และต่อต้านกองกำลังพันธมิตร รวมถึงการสู้รบที่ฟัลลูจาห์ครั้งแรกในเดือนเมษายน และการสู้รบที่ฟัลลูจาห์ครั้งที่สองในเดือนพฤศจิกายน กองทัพมาห์ดีจะลักพาตัวพลเรือนชาวซุนนีซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์[50]
ในเดือนมกราคม 2005 มีการเลือกตั้งครั้งแรกนับตั้งแต่การรุกรานเกิดขึ้น และในเดือนตุลาคม 2005 ได้มีการอนุมัติรัฐธรรมนูญฉบับใหม่,[1] ซึ่งตามมาด้วยการเลือกตั้งรัฐสภาในเดือนธันวาคม อย่างไรก็ตาม การโจมตีของผู้ก่อความไม่สงบเพิ่มขึ้นเป็น 34,131 ครั้งในปี 2005 จาก 26,496 ครั้งในปี 2004[51]
การเมืองการปกครอง
สรุป
มุมมอง
การแบ่งเขตการปกครอง
ประเทศอิรักแบ่งออกเป็น 19 เขตผู้ว่าการ (อาหรับ: muhafazat, เคิร์ด: Pârizgah) ได้แก่
- ดะฮูก
- นิเนเวห์/นีนะวา
- อัรบีล
- คีร์คูก
- อัสซุลัยมานียะฮ์
- เศาะลาฮุดดีน
- อัลอันบาร
- แบกแดด/บัฆดาด
- ดิยาลา
- กัรบะลาอ์
- บาบิโลน/บาบิล
- วาซิฏ
- นาจาฟ/อันนัจญัฟ
- อัลกอดิซียะฮ์
- มัยซาน
- อัลมุษันนา
- ษีกอร
- บัสรา/อัลบัศเราะฮ์
- ฮะลับญะฮ์ (ไม่แสดงในแผนที่ อยู่ทางด้านตะวันออกของเขตผู้ว่าการอัสซุลัยมานียะฮ์หรือหมายเลข 5)
เขตปกครองตนเองเคอร์ดิสถาน (Kurdistan Autonomous Region) ซึ่งได้รับการรับรองโดยรัฐธรรมนูญ มีพื้นที่รวมบางส่วนของเขตผู้ว่าการทางเหนือ และปกครองตนเองในเรื่องราชการภายในส่วนใหญ่
ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ
อิรักมีฐานะเป็นสมาชิกของสหประชาชาติ, สันนิบาตอาหรับ และองค์การระหว่างประเทศอื่น ๆ มีนโยบายต่างประเทศที่แตกต่างกันภายใต้ระบอบการปกครองต่างๆ ก่อนหน้านี้ ภายใต้การปกครองแบบราชาธิปไตย อิรักอิงนโยบายการต่างประเทศตามชาติตะวันตก และเป็นส่วนหนึ่งขององค์การสนธิสัญญากลางซึ่งเป็นพันธมิตรต่อต้านสหภาพโซเวียตในช่วงสงครามเย็น[52] อย่างไรก็ตาม ในช่วงการปกครองของอับดุลกะรีม กอซิม อิรักถอนตัวออกจากข้อตกลงและสร้างความสัมพันธ์อันใกล้ชิดกับกลุ่มตะวันออก เขายังอ้างกรรมสิทธิ์ในการครอบครองคูเวตในฐานะส่วนหนึ่งของอิรัก[53] ในขณะที่ผู้นำคนต่อมายอมรับการคงเอกราชของคูเวต ภายใต้การนำของซัดดัม ฮุสเซน อิรักยังคงรักษาความสัมพันธ์กับประเทศที่่ฝักใฝ่สหภาพโซเวียต อิรักยังให้การสนับสนุนทางการเงินแก่เวียดนามเหนือในช่วงสงครามเวียดนาม รวมทั้งความช่วยเหลือในการบูรณะประเทศหลังสงคราม ซึ่งเป็นการปฏิบัติที่แม้แต่ฝ่ายตรงข้ามยังให้ความเคารพ มหาอำนาจบางประเทศ เช่น ฝรั่งเศส, รัสเซีย และจีน ประณามการรุกรานอิรักสหรัฐอย่างรุนแรง
หลังจากสงครามอิรักสิ้นสุดลง อิรักได้แสวงหาและเสริมสร้างความร่วมมือทางเศรษฐกิจในภูมิภาค และพัฒนาความสัมพันธ์กับประเทศเพื่อนบ้านมากขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ[54] เมื่อวันที่ 12 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2009 อิรักได้เข้าเป็นภาคีลำดับที่ 186 ของอนุสัญญาว่าด้วยอาวุธเคมี และอิรักกลายเป็นผู้มีสิทธิ์อันชอบธรรมในการถือครองคลังอาวุธเคมีตามบทบัญญัติสนธิสัญญานี้ อย่างไรก็ตาม เนื่องจากการลงนามร่วมช้า อิรักจึงเป็นรัฐภาคีแห่งเดียวที่ได้รับการยกเว้นจากกรอบเวลาสำหรับการทำลายอาวุธเคมี เมื่อสถานการณ์คลี่คลายลง อิรักก็กลับมาติดต่อกับเพื่อนบ้านอาหรับอีกครั้ง ขณะเดียวกันก็รักษาความสัมพันธ์กับอิหร่าน เพื่อพยายามวางตำแหน่งอิรักให้เป็นประเทศที่ไม่ทำให้ความกังวลด้านความมั่นคงของประเทศเพื่อนบ้านเลวร้ายลง และแสวงหาสมดุลที่เป็นรูปธรรมในความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ[55]
ความสัมพันธ์กับอิหร่านแน่นแฟ้นมาตั้งแต่ปี 2005 โดยมีการแลกเปลี่ยนการเยือนระดับสูงหลายครั้ง ก่อนที่ความขัดแย้งจะเริ่มอุบัติขึ้นใน ค.ศ. 2009 โดยอิรักกล่าวหาว่าอิหร่านยึดแหล่งน้ำมันบริเวณชายแดน ในขณะที่ความสัมพันธฺกับตุรกีเป็นไปด้วยความตึงเครียดโดยความไม่ลงรอยระหว่างพรรคแรงงานเคอร์ดิสถานและรัฐบาลตุรกียังดำเนินต่อไป[56] อิรักพยายามเสริมสร้างความสัมพันธ์กับประเทศสมาชิกสภาความร่วมมือรัฐอ่าวอาหรับอีกด้วย ในขณะที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศของอิรักและคูเวตประกาศว่าพวกเขากำลังดำเนินการจัดทำข้อตกลงขั้นสุดท้ายว่าด้วยการกำหนดเขตแดน[57][58]
เมื่อวันที่ 5 มกราคม ค.ศ. 2020 รัฐสภาอิรักลงมติเห็นชอบมติซึางกระตุ้นให้รัฐบาลดำเนินการขับไล่ทหารสหรัฐออกจากอิรัก[59] มติดังกล่าวได้รับความเห็นชอบสองวันหลังจากเหตุโจมตีทางอากาศที่ท่าอากาศยานนานาชาติแบกแดด มติฉบับนี้ยังถือเป็นการยุติข้อตกลงร่วมกับสหรัฐในการประจำการทหารในอิรัก เนื่องจากอิหร่านให้คำมั่นว่าจะตอบโต้หลังเกิดเหตุสังหารดังกล่าว[60]
แม้ว่าจะมีการเปลี่ยนแปลงระบอบการปกครองหลายครั้ง แต่อิรักก็ยังคงเป็นศัตรูกับอิสราเอลอย่างเปิดเผย โดยเข้าร่วมในสงครามอาหรับ-อิสราเอลครั้งใหญ่ในปี 1948, 1967 และ 1973
กองทัพ
.jpg)
เอฟ-16 ไฟทิงฟอลคอน แห่งกองทัพอากาศอิรักขณะออกปฏิบัติการ
หน่วยต่อต้านการก่อการร้ายแห่งอิรัก ขณะฝึก ณ เขตการปกครองบาบิโลน ค.ศ. 2021
กองกำลังรักษาความปลอดภัยของอิรักประกอบด้วย: กองกำลังที่ปฏิบัติหน้าที่ภายใต้กระทรวงมหาดไทย (MOI) และกระทรวงกลาโหม (MOD) รวมถึงหน่วยต่อต้านการก่อการร้ายแห่งอิรัก (CTB) ซึ่งทำหน้าที่กำกับดูแลกองกำลังปฏิบัติการพิเศษอิรัก และคณะกรรมการระดมพลประชาชน (PMC) ทั้ง CTB และ PMC ต่างก็ขึ้นตรงต่อนายกรัฐมนตรีอิรัก กำลังพลซึ่งอยู่ภายใต้กระทรวงกลาโหมประกอบไปด้วยกองทัพบกอิรัก, กองทัพอากาศอิรัก, กองทัพเรืออิรัก และกองบัญชาการป้องกันภัยทางอากาศแห่งอิรัก
กระทรวงกลาโหมอิรักยังเปิดวิทยาลัยเสนาธิการทหารซึ่งฝึกอบรมเจ้าหน้าที่กองทัพบก กองทัพเรือ และกองทัพอากาศ โดยได้รับการสนับสนุนจากคณะผู้แทนฝึกอบรมเนโทในอิรัก วิทยาลัยแห่งนี้ก่อตั้งขึ้นที่ Ar Rustamiyah เมื่อวันที่ 27 กันยายน ค.ศ. 2005 สถาบันแห่งนี้เปิดสอนหลักสูตรเจ้าหน้าที่ฝ่ายเสนาธิการชั้นต้น และนายทหารชั้นสัญญาบัตรตั้งแต่ยศร้อยโทจนถึงพันตรี
กองกำลังติดอาวุธของอิรักในปัจจุบัน จัดตั้งขึ้นโดยอยู่บนรากฐานของกองทัพสหรัฐ และได้รับความช่วยเหลือทางกลาโหมจากสหรัฐเป็นจำนวนมากในทุกระดับ กองกำลังนี้ประกอบด้วยกองทหารราบจำนวนถึง 13 กองพล และหน่วยทหารราบติดเครื่องยนต์ 1 กองพล แต่ละกองพลประกอบด้วย 4 กองพลย่อย และประกอบด้วยทหาร 14,000 นาย ในอดีตจนถึงช่วงก่อนปี 2003 กองทัพอิรักมีอุปกรณ์ทางทหารที่สร้างโดยสหภาพโซเวียต ทว่าหลังจากนั้น อิรักก็หันไปพึ่งพาการนำเข้ายุทโธปกรณ์จากตะวันตก กองทัพอากาศอิรักได้รับการออกแบบมาเพื่อสนับสนุนกองกำลังภาคพื้นดินด้วยภารกิจในการเฝ้าระวัง, ลาดตระเวน และการขนส่งทหาร กองร้อยลาดตระเวนใช้อากาศยายแบบเบา และกองร้อยขนส่งทางอากาศใช้เครื่องบินขนส่งซี-130 เฮอร์คิวลิส ในการเคลื่อนย้ายทหาร อุปกรณ์ และเสบียง ปัจจุบัน กองทัพอากาศอิรักมีกำลังพลกว่า 5,000 นาย[61]
ณ เดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 2011 กองทัพเรืออิรักมีกำลังพลประจำการประมาณ 5,000 นาย รวมถึงนาวิกโยธิน 800 นาย กองทัพเรือประกอบกองบัญชาการปฏิบัติการ ฝูงเรือลำเลียงทางยุทธศาสตร์ 5 ฝูง และกองพันนาวิกโยธิน 2 กองพัน ซึ่งได้รับการออกแบบมาเพื่อปกป้องแนวชายฝั่งและทางน้ำภายในประเทศจากการโจมตีของศัตรู
เศรษฐกิจ
โครงสร้าง
| ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้ |
ระบอบเศรษฐกิจของอิรักเป็นแบบสังคมนิยมรวมอำนาจไว้ที่ศูนย์กลางนั่นคือรัฐบาลกลางของอิรัก มีระบบรัฐสวัสดิการมีการแจก ข้าว น้ำตาล ยารักษาโรคบางชนิด นม เสื้อผ้า ให้แก่ประชากรของอิรัก เศรษฐกิจของอิรักค่อนข้างถูกกดดันจากประชาคมโลกโดยเฉพาะในช่วงวิกฤติการณ์อ่าวเปอร์เซีย สงครามอิรัก และช่วงเหตุการณ์ 9/11 ทำให้เศรษฐกิจของอิรักบอบช้ำ แต่ยุทธปัจจัยทางเศรษฐกิจที่สำคัญของอิรักคือ น้ำมัน อิรักเป็นประเทศที่มีน้ำมันไว้ในครอบครองเป็นอันดับ 2 ของโลกรองจากซาอุดีอาระเบีย โดยผลิตได้วันละ 2.58 ล้านบาร์เรลต่อวัน ส่งผลให้อิรักกลายเป็นดินแดนที่น่าสนใจอย่างยิ่งโดยเฉพาะกลุ่มธุรกิจน้ำมันจากสหรัฐอเมริกาที่มุ่งหวังเข้าไปกอบโกยทรัพยากรล้ำค่าอย่างทองคำดำในอิรัก
ประชากรศาสตร์
เชื้อชาติ
สังคมของอิรักเป็นสังคมหลากหลายชาติพันธุ์ เป็นเหตุมาจากพัฒนาการทางประวัติศาสตร์ที่เป็นแหล่งอารยธรรมมาหลายพันปี พลเมืองของอิรักที่นับถือศาสนาอิสลามนั้น ได้แบ่งเป็น 2 กลุ่มใหญ่ คือ มุสลิมชีอะห์(ร้อยละ 65) และ มุสลิมสุหนี่ (ร้อยละ 20) นอกจากนี้ยังมีชาวเคิร์ด อยู่ในบริเวณเคอร์ดิสถาน ชาวเคริ์ดในอิรักมีอยู่ประมาณ 3,700,000 คน นับว่าเป็นคนส่วนน้อยในอิรัก และเนื่องด้วยรูปแบบการปกครองที่ให้สิทธิของชนชาติอาหรับ และผูกขาดอำนาจทางเศรษฐกิจให้กับมุสลิมสุหนี่ ส่งผลให้ กลายเป็นปัญหาความขัดแย้งระหว่างศาสนา และชาติพันธุ์ในอิรัก ทั้งกับมุสลิมด้วยกันเองคือ สุหนี่และชีอะห์ และ ยังปัญหาความขัดแย้งระหว่างชาวคิร์ดกับรัฐบาลกลางของอิรัก เพื่อเรียกร้องสิทธิและความเท่าเทียมอีกด้วย
ภาษา
ภาษาทางการของอิรัก คือ ภาษาอาหรับ และส่วนอื่นคือ ภาษาเคิร์ด
เมืองใหญ่
ศาสนา
ชาวอิรักส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิสลาม 96% แบ่งเป็นนิกาย ชีอะห์ 31.5% กับ ซุนนีย์ 64.5% ลัทธิเหตุผล กับ Yazdânism 2.0% ศาสนาคริสต์ 1.2% ศาสนาอื่น ๆ 0.8%
อ้างอิง
บรรณานุรม
อ่านเพิ่ม
แหล่งข้อมูลอื่น
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
