ทางแยกต่างระดับปฐมพร

ทางแยกต่างระดับปฐมพร (อังกฤษ: Pathom Phon Interchange) เป็นทางแยกต่างระดับในอำเภอเมืองชุมพร จังหวัดชุมพร โดยเป็นจุดตัดระหว่าง ถนนเพชรเกษม ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 41 และ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 327

ปฐมพร

ชื่ออักษรไทย	ปฐมพร
ชื่ออักษรโรมัน	Pathom Phon
ที่ตั้ง	ตำบลวังไผ่ อำเภอเมืองชุมพร จังหวัดชุมพร
ทิศทางการจราจร
↑	ถนนเพชรเกษม » ประจวบคีรีขันธ์ กรุงเทพมหานคร
→	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 327 » อำเภอเมืองชุมพร
↓	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 41 » สุราษฎร์ธานี
←	ถนนเพชรเกษม » ระนอง

ถ้าจะเดินทางไป 14 จังหวัดภาคใต้ ระยะทางจากสามแยกปราณบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ประมาณกิโลเมตรที่ 251+100.00 ของ ถนนเพชรเกษม ไปบรรจบกับทางต่างระดับปฐมพรประมาณกิโลเมตรที่ 500 เขตอำเภอเมืองชุมพร จังหวัดชุมพร ระยะทางในช่วงนี้หากเกิดถูกปิดเส้นทางหรือเส้นทางถูกน้ำท่วม จะไม่สามารถเลือกใช้เส้นทางอื่นทดแทนได้ จนกระทั่งถึงทางแยกต่างระดับปฐมพรจึงจะสามารถเลือกใช้เส้นทางอื่นได้ จะไปทางจังหวัดสุราษฎร์ธานีให้ตรงไป หรือเลี้ยวขวาไปทางจังหวัดระนอง ถ้าเลี้ยวซ้ายก็จะตรงเข้าไปในตัวเมืองชุมพร ด้วยเหตุนี้เอง จังหวัดชุมพรจึงได้ชื่อว่าประตูสู่ภาคใต้ ตรงทางแยกต่างระดับปฐมพรนี้เอง

รูปแบบของทางแยกต่างระดับ

• สะพานข้ามทางหลวงของถนนเพชรเกษมในแนวระนอง-ชุมพร มุ่งสู่ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 327 และมีทางเลี้ยวไปยัง ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 41 และแนวชุมพร-ระนอง มีทางเลี้ยวไปยัง ถนนเพชรเกษม
• ถนนระดับดินของ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 41 ในแนวสุราษฎร์ธานี-ชุมพร และมีทางเลี้ยวไปยัง ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 327 และในแนวชุมพร-สุราษฎร์ธานี และมีทางเลี้ยวไปยัง ถนนเพชรเกษม
• ถนนระดับดินผ่านตลอดของถนนทุกสายเมื่อเลี้ยวซ้ายเข้าถนนที่อยู่ติดกัน
• ทุกเส้นทางมีสะพานข้ามแยกเข้าหาถนนโดยตรง

ประวัติความเป็นมา

เส้นทางในชุมพรได้สร้างมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2434 โดยพระยารัตนเศรษฐี (คอซิมก๊อง บุตรคนที่ 2 ของท่าน คอซู้เจียง เจ้าเมืองระนอง) ท่านเริ่มสร้างจาก ชุมพร – กระบุรี สมัยนั้นไม่มีงบประมาณ ท่านต้องไปยืมเงินซึ่งเป็นเงินภาษีมาจากจังหวัดระนอง โดยมีข้อความบันทึกไว้โดยพระเจ้าน้องยาเธอกรมหมื่นสมมติอมรพันธ์ กราบทูลต่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชการที่ 5 มีความตอนหนึ่งว่า “ด้วยการทำทางตั้งแต่เมืองชุมพรถึงเมืองกระบุรี ซึ่งได้โปรดเกล้าให้พระยารัตนเศรษฐี (กอซิมก๊อง) เป็นแม่กองไปทำ พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ยืมเงินภาษีอากรเมืองระนองมาใช้จ่ายเป็นค่าจ้างและค่าเสบียงอาหารจนกว่าทางจะแล้วเสร็จ” แต่การก่อสร้างถนนในสมัยนั้นเป็นเพียงแค่การขุดดินข้างทางถมพอเป็นรูปคันทางเท่านั้นเอง

ส่วนถนนจากจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ถึงจังหวัดชุมพรนั้น ตามรายงานประจำปีของกรมทาง ปี พ.ศ. 2487 ระบุไว้ว่า เริ่มโครงการเมื่อปี พ.ศ. 2486 โดยระยะแรกเริ่มก่อสร้างประมาณ 30 กิโลเมตรก่อน และโครงการก่อสร้างก็ได้ดำเนินการมาตามลำดับ จนกระทั่งถึงปี พ.ศ. 2494 – พ.ศ. 2497 ระยะนั้น นายอมร นุชนิยม นายช่างแขวงการทางชุมพร (ในขณะนั้น) ได้ทำการก่อสร้างทางจากชุมพรไปหลังสวน ทางหลวงหมายเลข 41 ในปัจจุบัน บนเส้นทางสายชุมพร – กระบุรี เกิดมีจุดตัดเป็นสี่แยก นายช่างแขวงอมรจึงได้ตั้งชื่อแยกนั้นว่า “สี่แยกปฐมพร” ตามชื่อธิดาคนโตของท่าน ปัจจุบันคุณปฐมพรมีอายุ 72 ปี

• เมื่อสมัยก่อนที่เริ่มสร้างครั้งแรก รูปแบบคล้ายกับแยกทั่วไปคือ เป็นสี่แยกสัญญาณไฟจราจร และมีชื่อว่า สี่แยกปฐมพร
• ซึ่งในอีกหลายปีต่อมา ประชากรมีมากขึ้น ส่งผลให้กรมทางหลวงได้ดำเนินการปรับปรุงไปทางด้านขวาของ ถนนเพชรเกษมเป็นทางแยกต่างระดับ
• ส่วนของเดิมซึ่งไม่ได้ทุบ กรมทางหลวงให้ใช้ทางแยกนี้เป็นทางแยกที่ร้างแต่ยังใช้ได้อยู่

แหล่งข้อมูลอื่น

• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ ทางแยกต่างระดับปฐมพร
  • ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
  • แผนที่จากลองดูแมป หรือเฮียวีโก
  • ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์

10.511121°N 99.118252°E / 10.511121; 99.118252