คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้จัดตั้งขึ้นในจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ตามพระราชกฤษฎีกา จัดตั้งคณะจิตวิทยาในจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ณ วันที่ 7 กรกฎาคม พ.ศ. 2539 และประกาศในราชกิจจานุเบกษา ณ วันที่ 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2539 นับเป็นคณะที่ 18 ของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และเป็นคณะจิตวิทยาแห่งแรกของประเทศไทย ในปี พ.ศ. 2559 คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เป็นคณะจิตวิทยา อันดับ 1 ของประเทศไทย จากการจัดอันดับของ QS World University Rankings by Subject 2016^[2]

คณะจิตวิทยา
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

Faculty of Psychology, Chulalongkorn University
ชื่อเดิม	ภาควิชาจิตวิทยา คณะครุศาสตร์
สถาปนา	11 กรกฎาคม พ.ศ. 2539; 28 ปีก่อน (2539-07-11)
สังกัดการศึกษา	จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
คณบดี	ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ณัฐสุดา เต้พันธ์
ที่อยู่	อาคารบรมราชชนนีศรีศตพรรษ ชั้น 7 ถนนพระรามที่ 1 แขวงวังใหม่ เขตปทุมวัน กรุงเทพมหานคร 10330
สี	สีน้ำเงินแก่อมม่วง[1]
เว็บไซต์	www.psy.chula.ac.th

คณะจิตวิทยามุ่งเน้นการศึกษาวิจัยเพื่อสร้างความเข้าใจเรื่องพฤติกรรมของมนุษย์ อันนำไปสู่แนวทางในการอธิบาย ทำนาย และปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ให้สามารถดำรงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุขและยั่งยืน โดยเปิดสอนระดับปริญญาตรี ปริญญาโท และปริญญาเอก ในกลุ่มรายวิชาต่าง ๆ อาทิ จิตวิทยาการปรึกษา จิตวิทยาสังคม จิตวิทยาพัฒนาการ และจิตวิทยาการทำงานและทรัพยากรมนุษย์ รวมทั้งเปิดสอนหลักสูตรนานาชาติ สาขาวิชาวิทยาศาสตร์จิตวิทยา (Joint International Psychology Program) ในระดับปริญญาตรีด้วย^[2]

ประวัติ

การศึกษาด้านจิตวิทยาในประเทศไทย เริ่มต้นจากการเรียนการสอนในโรงเรียนฝึกหัดครู เมื่อมีการสถาปนาจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยในปี พ.ศ. 2459 การศึกษาด้านจิตวิทยาจึงมาเป็นส่วนหนึ่งในการเรียนการสอนของแผนกฝึกหัดครู คณะอักษรศาสตร์และวิทยาศาสตร์ และแผนกวิชาครุศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์และครุศาสตร์ ตามลำดับ ในช่วงแรกนั้นมีการเรียนการสอนวิชาจิตวิทยาอยู่ 2 รายวิชา ได้แก่ วิชาสุขวิทยาทางจิต และวิชาการแนะแนว โดยมีอาจารย์พูนทรัพย์ ไกรยง หัวหน้าแผนกวิชาครุศาสตร์เป็นผู้สอน^[3]

ต่อมาเมื่อแผนกวิชาครุศาสตร์ได้รับการสถาปนาขึ้นเป็นคณะครุศาสตร์ในปี พ.ศ. 2500 ศาสตราจารย์ ท่านผู้หญิงพูนทรัพย์ นพวงศ์ ณ อยุธยา คณบดีคนแรกของคณะครุศาสตร์ ได้เล็งเห็นถึงความสำคัญและความจำเป็นของศาสตร์จิตวิทยา จึงได้สนับสนุนการพัฒนาการเรียนการสอนจิตวิทยามาตั้งแต่เริ่ม การเรียนการสอนวิชาจิตวิทยาจึงอยู่ในความรับผิดชอบของแผนกวิชาวิจัยการศึกษา คณะครุศาสตร์ เป็นต้นมา^[4] และในปี พ.ศ. 2505 ได้เริ่มมีการเปิดสอนหลักสูตรครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาจิตวิทยาการศึกษาและแนะแนวขึ้น ซึ่งนับเป็นหลักสูตรแรกของประเทศไทย การเรียนการสอนและการวิจัยทางจิตวิทยาจึงได้พัฒนาขึ้นมาอย่างรวดเร็วโดยมีขอบเขตกว้างขวางและลึกซึ้งมากขึ้น

ในปี พ.ศ. 2506 ได้มีการจัดตั้ง แผนกวิชาจิตวิทยา ขึ้นในสังกัดคณะครุศาสตร์ เพื่อรับผิดชอบการสอนในสาขาวิชาจิตวิทยาแขนงต่าง ๆ สำหรับนิสิตปริญญาตรี ปริญญาโท และปริญญาเอก ซึ่งเป็นหลักสูตรแรกของคณะครุศาสตร์ ตลอดจนรับผิดชอบงานวิชาการด้านจิตวิทยาในหมวดการศึกษาทั่วไปและหมวดวิชาเลือกเสรีสำหรับนิสิตคณะต่าง ๆ ต่อมาแผนกวิชาจิตวิทยาจึงได้ยกฐานะเป็น ภาควิชาจิตวิทยา สังกัดคณะครุศาสตร์ ในปี พ.ศ. 2522 มีหน้าที่รับผิดชอบการวิจัยทางด้านจิตวิทยาควบคู่ไปกับการเรียนการสอน รวมถึงการให้บริการการปรึกษาเชิงจิตวิทยาสำหรับนิสิตและการให้บริการทางวิชาการแก่สังคม

ความสนใจศาสตร์ด้านจิตวิทยาสอดคล้องกับความต้องการบุคลากรด้านจิตวิทยาที่เพิ่มมากขึ้น ศาสตราจารย์ นายแพทย์ จรัส สุวรรณเวลา อธิการบดีในขณะนั้น ได้สนับสนุนการยกฐานะภาควิชาจิตวิทยา โดยบรรจุในแผนพัฒนาการศึกษาระยะที่ 7 (พ.ศ. 2535 – 2539) อนุมัติให้จัดตั้งคณะจิตวิทยาขึ้น โดยมีศาสตราจารย์ หม่อมหลวงจิรายุ นพวงศ์ ศาสตราจารย์ ท่านผู้หญิงพูนทรัพย์ นพวงศ์ ณ อยุธยา และศาสตราจารย์ ดร.สุรางค์ โค้วตระกูล เป็นที่ปรึกษา ต่อจากนั้น ศาสตราจารย์กิตติคุณ ดร.เทียนฉาย กีระนันทน์ อธิการบดีลำดับต่อมา ได้มีนโยบายสนับสนุนและผลักดันการก่อตั้งคณะใหม่ด้วยการจัดสรรงบประมาณเป็นทุนตั้งต้น ให้กับคณะที่กำลังดำเนินการจัดตั้งในเวลาใกล้เคียงกัน ซึ่งต่อมาคือ คณะจิตวิทยา คณะพยาบาลศาสตร์ คณะสหเวชศาสตร์ และคณะวิทยาศาสตร์การกีฬา^[5]

ภาควิชาจิตวิทยาจึงได้รับการสถาปนาขึ้นเป็น คณะจิตวิทยา ตามพระราชกฤษฎีกา จัดตั้งคณะจิตวิทยาในจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ณ วันที่ 7 กรกฎาคม พ.ศ. 2539 และประกาศในราชกิจจานุเบกษา ณ วันที่ 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2539 ซึ่งนับเป็นคณะที่ 18 ของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย^[6] มีศาสตราจารย์กิตติคุณ ดร.ปราณี กุลละวณิชย์ รองอธิการบดีฝ่ายวิชาการในขณะนั้น เป็นผู้รักษาราชการแทนคณบดีคณะจิตวิทยา จนกระทั่งรองศาสตราจารย์ ดร.พรรณทิพย์ ศิริวรรณบุศย์ ได้รับการสรรหาให้ดำรงตำแหน่งคณบดีคนแรกของคณะจิตวิทยา โดยการจัดตั้งคณะจิตวิทยามีวัตถุประสงค์เพื่อให้เกิดการศึกษาค้นคว้าและสร้างองค์ความรู้ทางจิตวิทยาในลักษณะศาสตร์บริสุทธิ์และศาสตร์ประยุกต์ โดยเน้นการวิจัยวิทยาศาสตร์จิตวิทยาทางตะวันออก จิตวิทยาทางตะวันตก และการผลิตบัณฑิตที่มีคุณภาพออกไปรับใช้สังคม

เมื่อแรกเริ่มก่อตั้ง คณะจิตวิทยาเปิดสอนหลักสูตรปริญญาโท 3 สาขาวิชา ได้แก่ สาขาวิชาจิตวิทยาการปรึกษา สาขาวิชาจิตวิทยาสังคม และสาขาวิชาจิตวิทยาพัฒนาการ ต่อเนื่องจากการดำเนินงานสมัยเป็นภาควิชาจิตวิทยา ในสังกัดคณะครุศาสตร์ ต่อมาในปี พ.ศ. 2544 ได้เปิดหลักสูตรปริญญาโทเพิ่มอีก 1 สาขาวิชา ได้แก่ สาขาวิชาจิตวิทยาอุตสาหกรรมและองค์การ และหลักสูตรปริญญาเอก สาขาวิชาจิตวิทยา ประกอบด้วย 3 แขนงวิชา ได้แก่ แขนงวิชาจิตวิทยาการปรึกษา แขนงวิชาจิตวิทยาสังคม และแขนงวิชาจิตวิทยาพัฒนาการ จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2545 จึงได้เปิดหลักสูตรปริญญาตรี สาขาวิชาจิตวิทยา

ปัจจุบัน คณะจิตวิทยาจัดอยู่ในคณะกลุ่มวิทยาศาสตร์ชีวภาพ ตั้งอยู่ในบริเวณพื้นที่กลุ่มวิทยาศาสตร์สุขภาพ ร่วมกับ คณะพยาบาลศาสตร์ คณะสหเวชศาสตร์ และคณะวิทยาศาสตร์การกีฬา โดยได้เปิดสอนหลักสูตรระดับปริญญาตรี ปริญญาโท และปริญญาเอก นอกจากนี้คณะจิตวิทยายังได้เปิดสอนหลักสูตรนานาชาติในระดับปริญญาตรี สาขาวิชาวิทยาศาสตร์จิตวิทยา (Joint International Psychology Program: JIPP) ภายใต้ความร่วมมือระหว่างคณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยและ The University of Queensland ประเทศออสเตรเลีย^[7]

หน่วยงาน

• ศูนย์สุขภาวะทางจิต

ศูนย์สุขภาวะทางจิต (Center for Psychological Wellness) เป็นศูนย์ให้บริการทางจิตวิทยา ที่มีจุดมุ่งหมายในการบูรณาการองค์ความรู้ทางจิตวิทยากับการให้บริการเพื่อพัฒนาและเสริมสร้างสุขภาวะทางจิตให้กับสังคมไทย รวมถึงการเป็นศูนย์ด้านจิตวิทยาแห่งแรกในประเทศไทยที่ให้บริการทั้งด้านการเรียนการสอน การวิจัย และการบริการวิชาการอย่างครบวงจร มีการพัฒนาและต่อยอดองค์ความรู้ รวมถึงให้ความสำคัญในการบริการปรึกษาเชิงจิตวิทยาอย่างเป็นมาตรฐานและตามจรรยาบรรณวิชาชีพ โดยให้บริการการปรึกษาเชิงจิตวิทยาแบบรายบุคคล คู่รัก กลุ่มการปรึกษาเชิงจิตวิทยา การจัดอบรมให้ความรู้ และการร่วมพัฒนาโครงการการดูแลสุขภาวะทางจิตให้กับองค์กรต่าง ๆ ทั้งในรูปแบบพบหน้าและออนไลน์^[8]

• ศูนย์ประเมินทางจิตวิทยา

ศูนย์ประเมินทางจิตวิทยา (Center for Psychological Assessment) เป็นศูนย์วิจัยและบริการวิชาการแบบครบวงจร จัดตั้งขึ้นเพื่อเป็นศูนย์ที่สามารถบูรณาการการเรียนการสอน การวิจัย และการบริการวิชาการตามแนวทางองค์การแห่งการเรียนรู้ มีส่วนช่วยในการพัฒนาคุณภาพทางวิชาการ การบริการ ทั้งในศาสตร์จิตวิทยาและศาสตร์อื่นที่เกี่ยวข้อง เช่น ศาสตร์ด้านการศึกษา การบริหารธุรกิจ การบริหารกระบวนการยุติธรรม เพื่อให้คณะจิตวิทยาเป็นแหล่งอ้างอิงของศาสตร์การวัดและการประเมินทางจิตวิทยาในประเทศไทยและนำศาสตร์จิตวิทยาไปให้บริการแก่สังคม ส่งเสริมความเป็นเลิศทางวิชาการที่ทัดเทียมนานาชาติ โดยบริการของศูนย์ประเมินทางจิตวิทยาในปัจจุบัน ได้แก่ การพัฒนาเครื่องมือวัดและประเมินทางจิตวิทยา การวัดและการประเมินทางจิตวิทยา การให้บริการปรึกษาเกี่ยวกับการวัดและการประเมินทางจิตวิทยา การอบรมเชิงปฏิบัติการเกี่ยวกับการวัดและการประเมินทางจิตวิทยา และการตรวจและวิเคราะห์ข้อคำถามด้วยเครื่องตรวจข้อสอบ^[9]

• ศูนย์จิตวิทยาพัฒนาการและความสัมพันธ์ระหว่างวัย

ศูนย์จิตวิทยาพัฒนาการและความสัมพันธ์ระหว่างวัย (Psychology Center for Life–Span Development and Intergeneration: Life Di) ได้รับทุนจากโครงการสร้างเสริมพลังจุฬาฯ ก้าวสู่ศตวรรษที่ 2 มีวัตถุประสงค์หลักของโครงการ คือ เพื่อสร้างความเป็นเลิศด้านวิชาการให้แก่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จากความแข็งแกร่งของศาสตร์ด้านจิตวิทยาพัฒนาการ โดยการผลิตงานวิจัยด้านจิตวิทยาพัฒนาการจากความร่วมมือกับนานาชาติ และเผยแพร่องค์ความรู้ด้านจิตวิทยาที่มีคุณภาพสูงแก่สาธารณะในระดับชาติและนานาชาติ และเพื่อเป็นศูนย์กลางการให้บริการด้านจิตวิทยาพัฒนาการแก่สังคมในระดับประเทศและระดับเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ในการผลิตและเผยแพร่นวัตกรรมการให้บริการทางจิตวิทยาที่มีคุณภาพ มีหลักฐานเชิงประจักษ์สนับสนุน สร้างพันธมิตรเครือข่ายด้านงานจิตวิทยาพัฒนาการเพื่อสร้างประโยชน์และสอดรับกับความต้องการของสังคมได้อย่างยั่งยืน^[10]

หลักสูตร

ระดับปริญญาตรี	ระดับปริญญาโท	ระดับปริญญาเอก
หลักสูตรวิทยาศาสตรบัณฑิต (วท.บ.)[11] สาขาวิชาจิตวิทยา หลักสูตรปริญญาตรีร่วมนานาชาติ 2 ปริญญา สาขาวิชาวิทยาศาสตร์จิตวิทยา (หลักสูตรนานาชาติ)	หลักสูตรศิลปศาสตรมหาบัณฑิต (ศศ.ม.) สาขาวิชาจิตวิทยา แขนงวิชาจิตวิทยาการปรึกษา แขนงวิชาจิตวิทยาสังคมพื้นฐานและประยุกต์ แขนงวิชาจิตวิทยาพัฒนาการ แขนงวิชาจิตวิทยาทรัพยากรมนุษย์และการทำงาน แขนงวิชาการวิจัยจิตวิทยาประยุกต์	หลักสูตรศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิต (ศศ.ด.) สาขาวิชาจิตวิทยา แขนงวิชาจิตวิทยาการปรึกษา แขนงวิชาจิตวิทยาสังคมพื้นฐานและประยุกต์ แขนงวิชาจิตวิทยาพัฒนาการ แขนงวิชาการวิจัยจิตวิทยาประยุกต์

ทำเนียบคณบดี

• นับแต่คณะจิตวิทยาก่อตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2539 จนถึงปัจจุบัน มีผู้ดำรงตำแหน่งคณบดี ดังนี้

ทำเนียบคณบดีคณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
รายนามคณบดี	ระยะเวลาในการดำรงตำแหน่ง
1. รองศาสตราจารย์ ดร.พรรณทิพย์ ศิริวรรณบุศย์	พ.ศ. 2539 – พ.ศ. 2547
2. รองศาสตราจารย์ ดร.สมโภชน์ เอี่ยมสุภาษิต	พ.ศ. 2547 – พ.ศ. 2552
3. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.คัคณางค์ มณีศรี	พ.ศ. 2552 – พ.ศ. 2560
4. รองศาสตราจารย์ ดร.พรรณระพี สุทธิวรรณ	พ.ศ. 2560 – พ.ศ. 2564
5. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ณัฐสุดา เต้พันธ์	พ.ศ. 2564 – ปัจจุบัน

หมายเหตุ คำนำหน้านามของผู้ดำรงตำแหน่งคณบดี เป็นคำนำหน้านามตามตำแหน่งทางวิชาการในขณะนั้น

บุคลากรที่มีชื่อเสียงของคณะ

บทความหลัก: รายชื่อบุคคลจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

อ้างอิง

1. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชกฤษฎีกาว่าด้วยปริญญาในสาขาวิชา อักษรย่อสำหรับสาขาวิชา ครุยประจำตำแหน่ง ครุยวิทยฐานะ และเข็มวิทยฐานะของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พ.ศ. 2541, เล่ม 115, ตอน 21 ก, 22 เมษายน พ.ศ. 2541, หน้า 1.
2. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คณะจิตวิทยา เรียกดูวันที่ 2021-06-26
3. คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย รายงานประจำปี 2559 คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เก็บถาวร 2021-07-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน เรียกดูวันที่ 2021-07-12
4. คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย รายงานประจำปี 2562 คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เก็บถาวร 2021-06-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน เรียกดูวันที่ 2021-06-26
5. 7 กรกฎาคม 2563: 24 ปี คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เก็บถาวร 2021-07-11 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน เรียกดูวันที่ 2021-07-11
6. คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ประวัติความเป็นมาของคณะจิตวิทยา เก็บถาวร 2021-06-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน เรียกดูวันที่ 2021-06-26
7. Joint International Psychology Program About JIPP เรียกดูวันที่ 2021-06-26
8. Facebook ศูนย์สุขภาวะทางจิต (Center for Psychological Wellness) เรียกดูวันที่ 2021-06-26
9. ศูนย์ประเมินทางจิตวิทยา คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เกี่ยวกับศูนย์ เก็บถาวร 2021-06-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน เรียกดูวันที่ 2021-06-26
10. ศูนย์จิตวิทยาพัฒนาการและความสัมพันธ์ระหว่างวัย คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เกี่ยวกับ Life Di เรียกดูวันที่ 2021-06-26
11. หลักสูตรที่เปิดสอน คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

ดูเพิ่ม

• ภาควิชาจิตวิทยา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
• สาขาวิชาจิตวิทยา คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

แหล่งข้อมูลอื่น

• คณะจิตวิทยา
• CU-AAT