Loading AI tools
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ไอโซโพรพานอล (Isopropanol) หรือ ไอโซโพรพิลแอลกอฮอล์ (Isopropyl alcohol) หรือ 2-โพรพานอล (2-Propanol) หรือโพรพาน-2-ออล (Propan-2-ol) เป็นแอลกอฮอล์ชนิดหนึ่งซึ่งนิยมใช้เป็นสารฆ่าเชื้อในทางการแพทย์ มักใช้ผสมกับอะซีโทนหรือน้ำกลั่นโดยให้แอลกอฮอล์มีปริมาณ 70% โดยปริมาตร เป็นของเหลวใสไม่มีสี กลิ่นรุนแรง และเป็นไอโซเมอร์โครงสร้างกับ1-โพรพานอล จะต่างกันตรงที่มีหมู่ไฮดรอกซิล ต่อที่คาร์บอนตัวที่สองแทนที่จะเป็นปลาย
| |||
ชื่อ | |||
---|---|---|---|
Preferred IUPAC name
Propan-2-ol[1] | |||
ชื่ออื่น | |||
เลขทะเบียน | |||
3D model (JSmol) |
|||
Beilstein Reference |
635639 | ||
ChEBI | |||
ChEMBL | |||
เคมสไปเดอร์ | |||
ECHA InfoCard | 100.000.601 | ||
Gmelin Reference |
1464 | ||
KEGG | |||
ผับเคม CID |
|||
RTECS number |
| ||
UNII | |||
UN number | 1219 | ||
CompTox Dashboard (EPA) |
|||
InChI
| |||
SMILES
| |||
คุณสมบัติ | |||
(CH3)2CHOH | |||
มวลโมเลกุล | 60.096 g/mol | ||
ลักษณะทางกายภาพ | ของเหลวไม่มีสี | ||
กลิ่น | กลิ่นฉุนแอลกอฮอล์ | ||
ความหนาแน่น | 0.786 g/cm3 (20 °C) | ||
จุดหลอมเหลว | −89 องศาเซลเซียส (−128 องศาฟาเรนไฮต์; 184 เคลวิน) | ||
จุดเดือด | 82.6 องศาเซลเซียส (180.7 องศาฟาเรนไฮต์; 355.8 เคลวิน) | ||
ผสมกับน้ำ | |||
ความสามารถละลายได้ | ผสมกับเบนซีน คลอโรฟอร์ม เอทานอล อีเทอร์ กลีเซอรอล; ละลายได้ในแอซีโทน | ||
log P | −0.16[3] | ||
pKa | 16.5[4] | ||
Magnetic susceptibility (χ) |
−45.794·10−6 cm3/mol | ||
ดัชนีหักเหแสง (nD) |
1.3776 | ||
ความหนืด | 2.86 cP at 15 °C 1.96 cP at 25 °C[5] 1.77 cP at 30 °C[5] | ||
Dipole moment |
1.66 D (gas) | ||
เภสัชวิทยา | |||
D08AX05 (WHO) | |||
ความอันตราย | |||
อาชีวอนามัยและความปลอดภัย (OHS/OSH): | |||
อันตรายหลัก |
ไวไฟ, เป็นพิษเล็กน้อย[6] | ||
GHS labelling: | |||
Pictograms |
|||
Signal word |
อันตราย | ||
Hazard statements |
H225, H302, H319, H336 | ||
Precautionary statements |
P210, P261, P305+P351+P338 | ||
NFPA 704 (fire diamond) | |||
จุดวาบไฟ | Open cup: 11.7 องศาเซลเซียส (53.1 องศาฟาเรนไฮต์; 284.8 เคลวิน) Closed cup: 13 องศาเซลเซียส (55 องศาฟาเรนไฮต์) | ||
อุณหภูมิที่ ติดไฟได้เอง |
399 องศาเซลเซียส (750 องศาฟาเรนไฮต์; 672 เคลวิน) | ||
ขีดจำกัดการระเบิด | 2–12.7% | ||
ค่าขีดจำกัดเกณฑ์ (TLV) |
980 mg/m3 (TWA), 1225 mg/m3 (STEL) | ||
ปริมาณหรือความเข้มข้น (LD, LC): | |||
LD50 (median dose) |
|||
LC50 (median concentration) |
| ||
LCLo (lowest published) |
| ||
NIOSH (US health exposure limits): | |||
PEL (Permissible) |
TWA 400 ppm (980 mg/m3)[8] | ||
REL (Recommended) |
TWA 400 ppm (980 mg/m3), ST 500 ppm (1225 mg/m3)[8] | ||
IDLH (Immediate danger) |
2000 ppm[8] | ||
เอกสารข้อมูลความปลอดภัย (SDS) | |||
สารประกอบอื่นที่เกี่ยวข้องกัน | |||
แอลกอฮอล์ที่เกี่ยวข้อง |
1-Propanol, เอทานอล, 2-butanol | ||
หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa
|
ไอโซโพรพานอลผสมเข้ากับน้ำ อีเทอร์ และคลอโรฟอร์มได้ดี โดยเมื่อผสมกับน้ำแล้วจะเกิดเป็นสารกลั่นแยกไม่ได้ (azeotrope) สารนี้รับประทานไม่ได้ และมีจุดเยือกแข็งต่ำลง (คือ ช่วงอุณหภูมิที่เป็นของเหลวกว้างขึ้น)[9][10] นอกจากนี้ยังเป็นตัวทำละลายเอทิลเซลลูโลส โพลิไวนิลบิวทิรัล น้ำมัน อัลคาลอยด์ และยางไม้ได้[11] แต่ไม่ละลายในสารละลายเกลือ จึงทำให้สามารถแยกออกจากสารละลายได้โดยเติมเกลือแกง โซเดียมซัลเฟต หรือเกลืออนินทรีย์อย่างอื่นเพื่อให้แอลกอฮอล์แยกชั้นออกมา[9] ไอโซไพรพานอลมีสภาพดูดกลืน ที่ 205 nm ภายใต้สเปกตรัมรังสีอัลตราไวโอเลต[12][13]
ไอโซโพรพานอลผลิตได้โดยอาศัยปฏิกิริยาเติมน้ำเข้ากับโพรพีน จากกฎของมาร์คอฟนิคอฟซึ่งกล่าวว่า ไฮโดรเจนมีแนวโน้มจะผนวกเข้ากับคาร์บอนที่มีไฮโดรเจนมากกว่าเสมอ จึงทำให้เกิดไอโซโพรพานอล มากกว่าที่จะเป็น 1-โพรพานอล หรืออาจจะใช้ปฏิกิริยาของโพรพีนกับกรดซัลฟิวริก ให้ให้เกิดซัลเฟตเอสเทอร์ ที่เมื่อสลายด้วยน้ำแล้วจะได้ไอโซโฟรพิลแอลกอฮอล์ ในกระบวนการอย่างหลังจะมีไดไอโซโพรพิลอีเทอร์เป็นผลพลอยได้ ซึ่งสามารถนำกลับเข้าสู่กระบวนการอีกครั้ง นอกจากนี้ ไอโซโพรพานอลยังผลิดได้โดยเติมไฮโดรเจนลงในอะซีโทนก็ได้[14][15]
ไอโซโพรพานอลถูกนำไปใช้งานมากมาย อาทิ เป็นตัวทำละลายประสิทธิภาพสูงและมีพิษน้อยกว่าตัวทำละลายชนิดอื่น ใช้ทำความสะอาดคราบน้ำมัน อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์[16] และใช้ผสมน้ำ 60 - 75% เพื่อฆ่าเชื้อโรค เช่น รอบบาดแผล หรือล้างมือ หากไม่ผสมน้ำ เยื้อหุ้มเซลล์ของแบคทีเรียจะไม่เปิดออกเพื่อให้แอลกอฮอล์ออกฤทธิ์ได้[17]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.