ขาณุวรลักษบุรี [ขา-นุ-วอ-ระ-ลัก-สะ-บุ-รี][1] เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดกำแพงเพชร เดิมเป็นเขตท้องที่ของอำเภอคลองขลุงทั้งหมด ก่อนที่จะขอจัดตั้งเป็นกิ่งอำเภอโดยการปกครองบางส่วนออกจากอำเภอคลองขลุง ในพ.ศ. 2450[2][3] และยกฐานะเป็นอำเภอในวันที่ 16 พฤศจิกายน 2491[4] รวมระยะเวลาการเป็นกิ่งอำเภอ 41 ปี
อำเภอขาณุวรลักษบุรี | |
|---|---|
| การถอดเสียงอักษรโรมัน | |
| • อักษรโรมัน | Amphoe Khanu Woralaksaburi |
| คำขวัญ: เมืองตอเป็นแสน ดินแดนประพาสต้น ถิ่นคนผมแดง แหล่งอารยธรรมโบราณ | |
 แผนที่จังหวัดกำแพงเพชร เน้นอำเภอขาณุวรลักษบุรี | |
| พิกัด: 16°3′41″N 99°51′38″E | |
| ประเทศ |  ไทย |
| จังหวัด | กำแพงเพชร |
| พื้นที่ | |
| • ทั้งหมด | 1,158.780 ตร.กม. (447.407 ตร.ไมล์) |
| ประชากร (2566) | |
| • ทั้งหมด | 101,107 คน |
| • ความหนาแน่น | 87.25 คน/ตร.กม. (226.0 คน/ตร.ไมล์) |
| รหัสไปรษณีย์ | 62130 (เฉพาะตำบลป่าพุทรา, ยางสูง, เกาะตาล, แสนตอ), 62140 |
| รหัสภูมิศาสตร์ | 6204 |
| ที่ตั้งที่ว่าการ | ที่ว่าการอำเภอขาณุวรลักษบุรี หมู่ที่ 2 ถนนสลกบาตร-แสนตอ ตำบลแสนตอ อำเภอขาณุวรลักษบุรี จังหวัดกำแพงเพชร 62180 |
 ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย | |
ประวัติ
เมืองแสนตอ สันนิษฐานว่าเป็นเมืองโบราณรุ่นเดียวกับเมืองเทพนคร เมืองไตรตรึงษ์ เมืองพาน เมืองคณฑี เมืองนครชุม เมืองชากังราว มีประวัติความเป็นมาที่ยาวนาน ในสมัยสมเด็จพระมหาจักพรรดิ์แห่งกรุงศรีอยุธยา มีบันทึกในพงศาวดารฉบับหลวงประเสริฐ ใจความว่า เมื่อ พ.ศ. 2102 สมเด็จพระมหาจักรพรรดิเสด็จมาคล้องช้าง ณ เมืองแสนตอ ซึ่งขึ้นกับเมืองกำแพงเพชร ได้ช้าง 40 เชือก
สาเหตุที่เรียกว่าเมืองแสนตอ อาจเพราะมีตอจำนวนมากในแม่น้ำปิง บ้างสันนิษฐานว่าอาจจะเป็นรอ ที่เมืองแสนตอ ทำดักเรือของพม่าเมื่อไปตีกรุงศรีอยุธยา หรือบางท่านก็ว่ามีการตัดไม้มาก เมื่อตลิ่งพัง ตอเหล่านั้นได้ตกลงไปในน้ำ ทำให้ลำน้ำปิงช่วงแสนตอมีตอมากมาย จึงเรียกว่าเมืองแสนตอ[5]
- วันที่ 1 มกราคม 2450 แยกพื้นที่ตำบลแสนตอ ตำบลสลกบาตร ตำบลบ่อถ้ำ และตำบลยางสูง จากอำเภอขาณุ ไปตั้งเป็น กิ่งอำเภอขาณุ[2][3] และให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอขาณุ
- วันที่ 29 เมษายน 2460 เปลี่ยนแปลงชื่อกิ่งอำเภอขาณุ อำเภอขาณุ (อำเภอคลองขลุง) จังหวัดกำแพงเพชร เป็น กิ่งอำเภอแสนตอ[6]
- วันที่ 17 เมษายน 2482 เปลี่ยนแปลงชื่อกิ่งอำเภอแสนตอ อำเภอขาณุ เป็น กิ่งอำเภอขาณุวรลักษบุรี[7]
- วันที่ 16 พฤศจิกายน 2491 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอขาณุวรลักษบุรี อำเภอคลองขลุง เป็น อำเภอขาณุวรลักษบุรี[8]
- วันที่ 8 พฤศจิกายน 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลขาณุวรลักษบุรี ในท้องที่บางส่วนของตำบลแสนตอและตำบลยางสูง
- วันที่ 28 พฤศจิกายน 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลสลกบาตร ในท้องที่บางส่วนของตำบลสลกบาตร[9]
- วันที่ 2 ตุลาคม 2522 ตั้งตำบลปางมะค่า แยกจากตำบลบ่อถ้ำ[10]
- วันที่ 21 กรกฎาคม 2524 ตั้งตำบลวังหามแห แยกจากตำบลดอนแตง[11]
- วันที่ 8 มิถุนายน 2525 ตั้งตำบลเกาะตาล แยกจากตำบลแสนตอ[12]
- วันที่ 30 สิงหาคม 2526 ได้มีการขยายเขตสุขาภิบาลขาณุวรลักษบุรี ให้มีพื้นที่ครอบคลุมบางส่วนของตำบลป่าพุทราด้วย[13]
- วันที่ 11 สิงหาคม 2536 ได้มีการเปลี่ยนแปลงและขยายเขตสุขาภิบาลสลกบาตร ให้มีพื้นที่กว้างขึ้น เพื่อรองรับความเจริญ[14]
- วันที่ 30 เมษายน 2537 แยกการปกครองของตำบลระหาน ตำบลบึงสามัคคี และตำบลวังชะโอน ขึ้นเป็น กิ่งอำเภอบึงสามัคคี โดยขึ้นกับอำเภอขาณุวรลักษบุรี[15]
- วันที่ 12 กันยายน 2538 ตั้งตำบลเทพนิมิต แยกจากตำบลระหาน[16]
- วันที่ 25 กุมภาพันธ์ 2542 ยกฐานะสุขาภิบาลขาณุวรลักษบุรีและสุขาภิบาสลกบาตร เป็น เทศบาลตำบลขาณุวรลักษบุรีและเทศบาลตำบลสลกบาตร ด้วยผลของกฎหมาย
- วันที่ 8 กันยายน 2550 ยกฐานะกิ่งอำเภอบึงสามัคคี อำเภอขาณุวรลักษบุรี เป็น อำเภอบึงสามัคคี
ที่ตั้งและอาณาเขต
อำเภอขาณุวรลักษบุรีตั้งอยู่ทางทิศใต้ของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียง ดังนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอคลองขลุงและอำเภอบึงสามัคคี
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอบรรพตพิสัย
- ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอลาดยาวและอำเภอแม่วงก์ (จังหวัดนครสวรรค์)
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอปางศิลาทอง
การแบ่งเขตการปกครอง
การปกครองส่วนภูมิภาค
อำเภอขาณุวรลักษบุรีแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 11 ตำบล 143 หมู่บ้าน ได้แก่
| 1. | ยางสูง | (Yang Sung) | 7. | วังชะพลู | (Wang Chaphlu) | |||||||||||||
| 2. | ป่าพุทรา | (Pa Phutsa) | 8. | โค้งไผ่ | (Khong Phai) | |||||||||||||
| 3. | แสนตอ | (Saen To) | 9. | ปางมะค่า | (Pang Makha) | |||||||||||||
| 4. | สลกบาตร | (Salok Bat) | 10. | วังหามแห | (Wang Ham Hae) | |||||||||||||
| 5. | บ่อถ้ำ | (Bo Tham) | 11. | เกาะตาล | (Ko Tan) | |||||||||||||
| 6. | ดอนแตง | (Don Taeng) |
การปกครองส่วนท้องถิ่น
ท้องที่อำเภอขาณุวรลักษบุรีประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 13 แห่ง ได้แก่
- เทศบาลเมืองปางมะค่า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปางมะค่าทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลขาณุวรลักษบุรี ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลยางสูง ตำบลป่าพุทรา และตำบลแสนตอ
- เทศบาลตำบลสลกบาตร ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลสลกบาตร
- องค์การบริหารส่วนตำบลยางสูง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลยางสูง (นอกเขตเทศบาลตำบลขาณุวรลักษบุรี)
- องค์การบริหารส่วนตำบลป่าพุทรา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลป่าพุทรา (นอกเขตเทศบาลตำบลขาณุวรลักษบุรี)
- องค์การบริหารส่วนตำบลแสนตอ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแสนตอ (นอกเขตเทศบาลตำบลขาณุวรลักษบุรี)
- องค์การบริหารส่วนตำบลสลกบาตร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสลกบาตร (นอกเขตเทศบาลตำบลสลกบาตร)
- องค์การบริหารส่วนตำบลบ่อถ้ำ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ่อถ้ำทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลดอนแตง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนแตงทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลวังชะพลู ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังชะพลูทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลโค้งไผ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโค้งไผ่ทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลวังหามแห ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังหามแหทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะตาล ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเกาะตาลทั้งตำบล
อ้างอิง
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
