อักษรพักปา
From Wikipedia, the free encyclopedia
อักษรพักปา (ทิเบต: འཕགས་པ་, ไวลี: ʼPhags pa, พินอินทิเบต: pagba) หรืออักษรพักส์-ปา (อังกฤษ: Phags-pa alphabet) ประดิษฐ์ขึ้นโดยพระทิเบตชื่อโจเกินเชอกยาพักปาในปี ค.ศ. 1269 ตามคำสั่งของกุบไลข่านแห่งจักรวรรดิมองโกลเพื่อใช้สำหรับเขียนภาษามองโกเลีย ซึ่งในขณะนั้นภาษามองโกเลียเดิมเขียนด้วยอักษรอุยกูร์ซึ่งไม่เหมาะกับเสียงในภาษา พักปาออกแบบอักษรใหม่โดยใช้อักษรทิเบตเป็นแบบ เป็นอักษรชนิดเดียวในตระกูลอักษรพราหมีที่เขียนในแนวตั้งจากบนลงล่าง และจากซ้ายไปขวา พยัญชนะทุกตัวมีเสียงสระอะติดตัว และจะใส่รูปสระหากต้องการออกเสียงสระอื่น
ข้อมูลเบื้องต้น อักษรพักปา, ชนิด ...
อักษรพักปา | |
---|---|
หน้าหนังสือซูสื่อฮุ่ยเย่า (書史會要) แสดงอักษรพักปา 41 ตัว | |
ชนิด | |
ผู้ประดิษฐ์ | โจเกินเชอกยาพักปา |
ช่วงยุค | ค.ศ. 1269 – ประมาณ ค.ศ. 1360 |
ทิศทาง | Vertical left-to-right |
ภาษาพูด | |
อักษรที่เกี่ยวข้อง | |
ระบบแม่ | ไฮเออโรกลีฟอียิปต์
|
ระบบลูก | อักษรชญานวัชระทรงเหลี่ยม |
ระบบพี่น้อง | เลปชา, มณีปุระ, มาร์เชน |
ISO 15924 | |
ISO 15924 | Phag (331), Phags-pa |
ยูนิโคด | |
ยูนิโคดแฝง | Phags-pa |
ช่วงยูนิโคด | U+A840–U+A87F |
[a] ต้นดำเนิดเซมิติกของอักษรพราหมียังไม่เป็นที่ยอมรับ | |
บทความนี้ประกอบด้วยสัญกรณ์การออกเสียงในสัทอักษรสากล (IPA) สำหรับคำแนะนำเบื้องต้นเกี่ยวกับสัญลักษณ์ IPA โปรดดู วิธีใช้:สัทอักษรสากล สำหรับความแตกต่างระหว่าง [ ], / / และ ⟨ ⟩ ดูที่ สัทอักษรสากล § วงเล็บเหลี่ยมและทับ |
ปิด
อักษรนี้ใช้เขียนและถอดเสียงกลุ่มภาษาจีน, กลุ่มภาษาทิเบต, มองโกเลีย, อุยกูร์, สันสกฤต, เปอร์เซีย[1][2] และภาษารอบข้างในสมัยราชวงศ์หยวน[3][4]