Loading AI tools
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
สงครามอิรัก-สหรัฐเมริกา เป็นความขัดแย้งที่เกิดขึ้นในประเทศอิรักตั้งแต่วันที่ 20 มีนาคม พ.ศ. 2546[8][9] ด้วยการรุกรานอิรักโดยสหรัฐอเมริกาซึ่งมีประธานาธิบดีจอร์จ ดับเบิลยู. บุชเป็นผู้นำ และสหราชอาณาจักรซึ่งมีนายกรัฐมนตรีโทนี แบลร์เป็นผู้นำ[10] สงครามคราวนี้อาจเรียกชื่ออื่นว่า การยึดครองอิรัก, สงครามอ่าวครั้งที่สอง หรือ ปฏิบัติการเสรีภาพอิรัก โดยทหารสหรัฐ สงครามครั้งนี้สหรัฐอเมริกาได้ประกาศให้สิ้นสุดลงอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 15 ธันวาคม พ.ศ. 2554 แม้ความรุนแรงประปรายยังมีต่อไปทั่วประเทศ[11]
| สงครามอิรัก | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ส่วนหนึ่งของ สงครามต่อต้านการก่อการร้าย | |||||||
 สงครามอิรัก | |||||||
| |||||||
| คู่สงคราม | |||||||
|
 กำลังหลายชาติ – อิรัก (MNF–I)(2003–09)
Supported by:
|
 อิรัก (2003) Ba'ath loyalists(2003-2011)
 ซีเรีย ลิเบีย | ||||||
| ผู้บังคับบัญชาและผู้นำ | |||||||
 Ayad Allawi Ricardo Sanchez George W. Casey, Jr. David Petraeus Raymond T. Odierno Lloyd Austin George W. Bush Barack Obama Tommy Franks Donald Rumsfeld Robert Gates Tony Blair Gordon Brown David Cameron John Howard Kevin Rudd Silvio Berlusconi Romano Prodi Sheikh Jaber Sheikh Sabah José María Aznar Anders Fogh Rasmussen Aleksander Kwaśniewski Lech Kaczyński |
ซัดดัม ฮุสเซน (เชลย)  Izzat Ibrahim ad-Douri † Qusay Hussein † Uday Hussein † Abid Hamid Mahmud (เชลย) Ali Hassan al-Majid (เชลย) Barzan Ibrahim (เชลย) Taha Yasin Ramadan (เชลย) Tariq Aziz (เชลย) Mohammed Younis al-Ahmed | ||||||
ก่อนหน้าการรุกราน รัฐบาลของสหรัฐอเมริกาและสหราชอาณาจักรประเมินว่า ความเป็นไปได้ที่อิรักจะครอบครองอาวุธอานุภาพทำลายล้างสูงคุกคามความมั่นคงของตนและพันธมิตรของตนในภูมิภาค[12][13][14] พ.ศ. 2545 คณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติเปรมปรีงามปั่งผ่านข้อมติที่ 1441 ซึ่งกำหนดให้อิรักร่วมมืออย่างเต็มที่กับผู้ตรวจการอาวุธสหประชาชาติเพื่อตรวจสอบว่า อิรักมิได้มีอาวุธอานุภาพทำลายล้างสูงและขีปนาวุธร่อนอยู่ในครอบครอง คณะตรวจสอบอาวุธทั้งในส่วนของคณะผู้ตรวจสอบอาวุธเคมี ชีวภาพและพาหะนำส่งของสหประชาชาติ (United Nations Monitoring, Verification and Inspection Commission - UNMOVIC) ได้รับอนุญาตให้เข้าไปในอิรักภายใต้ข้อกำหนดของมติสหประชาชาติ แต่ไม่พบหลักฐานอาวุธอานุภาพทำลายล้างสูง หากมิได้ดำเนินการตรวจสอบอีกหลายเดือนเพื่อพิสูจน์เป็นการสรุปถึงความร่วมมือของอิรักกับข้อกำหนดการปลดอาวุธสหประชาชาติ[15][16][17][18] หัวหน้าผู้ตรวจสอบอาวุธ ฮันส์ บลิกซ์ เสนอคณะมนตรีความมั่นคงฯ ว่า แม้ความร่วมมือของอิรักนั้น "มีอยู่" แต่มิได้ "ปราศจากเงื่อนไข" และมิได้ "ทันทีทันใด" แถลงการณ์ของอิรักเกี่ยวข้องกับอาวุธอานุภาพทำลายล้างสูงนั้นไม่สามารถพิสูจน์ได้ในขณะนั้น แต่งานที่เกี่ยวขอ้งกับการปลดอาวุธอิรักสามารถเสร็จสิ้น "ไม่ใช่ปี ไม่ใช่สัปดาห์ แต่เป็นเดือน"[15][19]
หลังการรุกราน กลุ่มศึกษาอิรัก (Iraq Survey Group) นำโดยสหรัฐสรุปว่าอิรักได้ยุติโครงการนิวเคลียร์ เคมีและชีวภาพใน พ.ศ. 2534 และไม่มีโครงการใดดำเนินอยู่ในขณะการรุกราน แต่อิรักเจตนาจะเริ่มการผลิตอีกเมื่อมาตรการคว่ำบาตรถูกยกเลิก[20] แม้จะพบเศษอาวุธเคมีที่ถูกปลดอยู่ผิดที่หรือถูกทิ้งจากสมัยก่อน พ.ศ. 2534 แต่ก็มิใช่อาวุธซึ่งเป็นเหตุผลหลักในการอ้างความชอบธรรมในการรุกราน[21] เจ้าหน้าที่สหรัฐบางคนยังกล่าวหาประธานาธิบดีอิรัก ซัดดัม ฮุสเซน ว่าปิดบังและให้การสนับสนุนอัลกออิดะฮ์[22] แต่ไม่เคยพบหลักฐานเชื่อมโยงที่มีความหมายเลย[23][24] เหตุผลอื่นในการรุกรานที่ให้โดยรัฐบาลของประเทศผู้โจมตีนั้นรวมไปถึง การให้การสนับสนุนทางการเงินของอิรักแก่ครอบครัวมือระเบิดพลีชีพปาเลสไตน์[25], การละเมิดสิทธิมนุษยชนของรัฐบาลอิรัก[26] และความพยายามเผยแพร่ประชาธิปไตยสู่อิรัก[27][28]
การรุกรานอิรักนำไปสู่การยึดครองและการจับกุมตัวประธานาธิบดีซัดดัม ฮุสเซนในท้ายที่สุด ซึ่งภายหลังถูกพิจารณาโดยศาลอิรักและประหารชีวิตโดยรัฐบาลใหม่ของอิรัก ความรุนแรงต่อกองกำลังผสมและระหว่างกลุ่มนิกายต่าง ๆ ได้นำไปสู่การก่อความไม่สงบในอิรักในเวลาไม่นาน การต่อสู้ระหว่างกลุ่มอิรักนิกายซุนนีย์และชีอะฮ์หลายกลุ่ม และการเกิดกลุ่มแยกใหม่ของอัลกออิดะฮ์ขึ้นในอิรัก[29][30] ใน พ.ศ. 2551 ข้าหลวงใหญ่ผู้ลี้ภัยแห่งสหประชาชาติรายงานว่า มีประเมินผู้ลี้ภัย 4.7 ล้านคน (ประมาณ 16% ของประชากร) โดยมี 2 ล้านคนหนีออกนอกประเทศ (สถิติใกล้เคียงกับการคาดคะเนของซีไอเอ[31]) และประชาชนพลัดถิ่นในประเทศ 2.7 ล้านคน[32] ใน พ.ศ. 2550 คณะกรรมการต่อต้านคอร์รัปชันของอิรักรายงานว่า เด็กอิรัก 35% หรือเกือบห้าล้านคน กำพร้า[33] กาชาดแถลงในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2551 ว่า สถานการณ์ด้านมนุษยธรรมในอิรักยังอยู่ในระดับวิกฤตที่สุดในโลก โดยมีชาวอิรักหลายล้านคนถูกบีบให้พึ่งพาแหล่งน้ำที่ไม่เพียงพอและคุณภาพต่ำ[34]
เดือนมิถุนายน พ.ศ. 2551 เจ้าหน้าที่กระทรวงกลาโหมสหรัฐอ้างว่า ตัวบ่งชี้ด้านความมั่นคงและเศรษฐกิจเริ่มแสดงให้เห็นสัญญาณของการพัฒนาซึ่งพวกเขาเรียกว่าเป็นการมีชัยสำคัญและละเอียดอ่อน[35] ใน พ.ศ. 2550 อิรักอยู่ในอันดับสองของดัชนีรัฐที่ล้มเหลว แม้อันดับค่อยพัฒนาขึ้นนับแต่นั้น โดยเป็นอันดับที่ห้าในรายการ พ.ศ. 2551, ที่หกใน พ.ศ. 2552 และที่เจ็ดใน พ.ศ. 2553[36] เมื่อความเห็นสาธารณชนที่สนับสนุนให้ถอนกำลังเพิ่มขึ้นและเมื่อกองทัพอิรักเริ่มรับผิดชอบต่อความมั่นคง ชาติสมาชิกกำลังผสมก็ได้ถอนกำลังออก[37][38] ปลาย พ.ศ. 2551 รัฐบาลสหรัฐและอิรักอนุมัติความตกลงว่าด้วยสถานภาพกองกำลังซึ่งจะมีผลหลังวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2555[39] รัฐสภาอิรักยังให้สัตยาบันความตกลงกรอบยุทธศาสตร์กับสหรัฐ[40] โดยมุ่งประกันความร่วมมือในสิทธิตามรัฐธรรมนูญ การขจัดภัยคุกคาม การศึกษา[41] การพัฒนาพลังงาน และด้านอื่น ๆ[42]
ปลายเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2552 ประธานาธิบดีสหรัฐที่เพิ่งได้รับเลือกตั้งใหม่ บารัก โอบามา ประกาศหน้าต่างถอนกำลังรบ 18 เดือน โดยคงทหารอย่างน้อย 50,000 นายในประเทศ "เพื่อให้การแนะนำและฝึกกำลังความมั่นคงอิรักและเพื่อจัดหาข่าวกรองและการตรวจตรา"[43][44] พลเอกเรย์ โอเดียร์โน ผู้บัญชาการระดับสูงสหรัฐในอิรัก กล่าวว่า เขาเชื่อว่าทหารสหรัฐทั้งหมดจะออกจากประเทศภายในสิ้นปี พ.ศ. 2554[45] ขณะที่กำลังสหราชอาณาจักรยุติปฏิบัติการรบเมื่อวันที่ 30 เมษายน พ.ศ. 2552[46] นายกรัฐมนตรีอิรัก นูรี อัล มาลีกี ได้กล่าวว่า เขาสนับสนุนการเร่งถอนกำลังสหรัฐ[47] ในการปราศรัยที่ห้องประชุมรูปไข่เมื่อวันที่ 31 สิงหาคม พ.ศ. 2553 โอบามาประกาศ "ภารกิจการรบของอเมริกาในอิรักได้ยุติลงแล้ว ปฏิบัติการเสรีภาพอิรักสิ้นสุดแล้ว และชาวอิรักจะเป็นผู้นำความรับผิดชอบต่อความมั่นคงในประเทศของตน"[48] เริ่มตั้งแต่วันที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2553 ชื่อปฏิบัติการการมีส่วนพัวพันในอิรักของอเมริกาเปลี่ยนจาก "ปฏิบัติการเสรีภาพอิรัก" เป็น "ปฏิบัติการอรุณใหม่" ทหารสหรัฐอีก 50,000 นายที่ยังคงอยู่ ปัจจุบันถูกกำหนดให้เป็น "กองพลน้อยแนะนำและสนับสนุน" ซึ่งมอบหมายไปยังปฏิบัติการไม่เกี่ยวข้องกับการรบ แต่ยังสามารถเปลี่ยนกลับไปปฏิบัติการรบได้หากจำเป็น กองพลน้อยการบินรบสองกองพลน้อยยังคงอยู่ในอิรักเช่นกัน[49] เดือนกันยายน พ.ศ. 2553 แอสโซซิเอตเพรสออกบันทึกภายในซึ่งเตือนผู้สื่อข่าวของตนว่า "การสู้รบในอิรักยังไม่สิ้นสุด" และ "กำลังสหรัฐยังมีส่วนในปฏิบัติการรบใกล้ชิดกับกองทัพอิรัก แม้ทางการสหรัฐจะว่า ภารกิจสู้รบของอเมริกาได้สิ้นสุดลงแล้วอย่างเป็นทางการ"[50][51]
วันที่ 21 ตุลาคม พ.ศ. 2554 ประธานาธิบดีโอบามาประกาศว่า กองทัพและครูฝึกสหรัฐจะออกจากอิรักภายในสิ้นปี ทำให้ภารกิจของสหรัฐในอิรักถึงคราวสิ้นสุด[52]
วันที่ 15 ธันวาคม พ.ศ. 2554 รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมสหรัฐ เลออน พาเนตตา ประกาศให้สงครามอิรักยุติลงอย่างเป็นทางการ ที่พิธีลดธงชาติในกรุงแบกแดด[53]
ในเดือนกันยายน 2545 ประธานาธิบดีสหรัฐ จอร์จ บุช และนายกรัฐมนตรีอังกฤษ โทนี่ แบลร์ พยายามขอความเห็นชอบจากคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ แต่ประธานาธิบดีฝรั่งเศส จาร์ค ชีรัค และนายกรัฐมนตรีเยอรมัน เกอร์ฮาร์ด ชโรเดอร์ เป็นแกนนำคัดค้าน ซึ่งสหรัฐมีความจำเป็นในการขอมติเพราะทำให้สงครามครั้งนี้มีความชอบธรรม เหมือนกับสงครามอ่าวครั้งแรก และสงครามอัฟกานิสถานในปีก่อน นอกจากนี้ ท่าทีของสมาชิกมนตรีความมั่นคงหลายประเทศมีแนวโน้มคัดค้าน อาทิ รัสเซีย เม็กซิโก จีน และแคนนาดา เป็นต้น
ขณะเดียวกัน การต่อต้านของประชาชน เป็นไปอย่างกว้างขวาง เช่น 28 กันยายน 2545 ประชาชนในลอนดอน 400,000 คน นำโดย Stop the War Coalition ชุมนุมต่อต้านความเป็นไปได้สงครามครั้งนี้ [54] ซึ่งกระแสการต่อต้านยังเป็นไปอย่างกว้างขวาง ท่ามกลางการเคลื่อนไหวพยายามทำสงครามของสหรัฐและอังกฤษ
วันที่ 18 มกราคม 2546 ประชาชนสหรัฐได้จัดการชุมนุม นำโดย International ANSWER และ United for Peace ที่วอชิงตัน ดีซี มีผู้เข้าร่วม 300,000 – 500,000 คน และที่ซานฟรานซิสโกมีผู้เข้าร่วม 150,000 – 200,000 คน [55]
วันที่ 15 – 16 กุมภาพันธ์ 2546 ทั่วโลกได้จัดการชุมนุมต่อต้านสงครามพร้อมกัน มีผู้เข้าร่วมมากกว่า 10 ล้านคน
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
