พระเจ้าไซรัสมหาราช
From Wikipedia, the free encyclopedia
พระเจ้าไซรัสที่ 2 แห่งเปอร์เซีย (เปอร์เซียเก่า: 𐎤𐎢𐎽𐎢𐏁 Kūruš; ป. 600–530 ปีก่อน ค.ศ.)[lower-alpha 2] โดยทั่วไปรู้จักกันในพระนาม พระเจ้าไซรัสมหาราช[6] เป็นผู้ก่อตั้งจักรวรรดิเปอร์เซียอะคีเมนิด[7] พระองค์นำราชวงศ์อะคีเมนิดขึ้นมามีอำนาจด้วยการเอาชนะจักรวรรดิมีดซ์และรวบรวมรัฐอารยะก่อนหน้าทั้งหมดในตะวันออกใกล้โบราณ[7] ขยายดินแดนขนานใหญ่จนกระทั่งพิชิตเอเชียตะวันตกส่วนใหญ่และเอเชียกลางหลายแห่ง เพื่อสร้างสิ่งที่จะกลายเป็นหน่วยการเมืองที่ใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์มนุษย์สมัยนั้น[7]
พระเจ้าไซรัสมหาราช 𐎤𐎢𐎽𐎢𐏁 | |
---|---|
| |
รูปปั้น "Winged Genius" ที่พอซอร์กอด พร้อมพระเกศาถักกับมงกุฎเฮมเฮม ตามธรรมเนียมระบุเป็นพระเจ้าไซรัส[1][lower-alpha 1] | |
ชาห์แห่งชาห์แห่งจักรวรรดิอะคีเมนิด | |
ครองราชย์ | 550–530 ปีก่อน ค.ศ. |
ก่อนหน้า | สถาปนาจักรวรรดิ |
ถัดไป | แคมไบซีสที่ 2 |
กษัตริย์แห่งเปอร์เซีย | |
ครองราชย์ | 559–530 ปีก่อน ค.ศ. |
ก่อนหน้า | แคมไบซีสที่ 1 |
ถัดไป | แคมไบซีสที่ 2 |
กษัตริย์แห่งมีดส์ | |
ครองราชย์ | 549–530 ปีก่อน ค.ศ. |
ก่อนหน้า | Astyages |
ถัดไป | แคมไบซีสที่ 2 |
กษัตริย์แห่งลิเดีย | |
ครองราชย์ | 547–530 ปีก่อน ค.ศ. |
ก่อนหน้า | Croesus |
ถัดไป | แคมไบซีสที่ 2 |
กษัตริย์แห่งบาบิโลน | |
ครองราชย์ | 539–530 ปีก่อน ค.ศ. |
ก่อนหน้า | นาโบนีดุส |
ถัดไป | แคมไบซีสที่ 2 |
ประสูติ | ป. 600 ปีก่อน ค.ศ.[4] อันชาน เปอร์ซิส (ปัจจุบันอยู่ในจังหวัดฟอร์ส ประเทศอิหร่าน) |
สวรรคต | 4 ธันวาคม 530 ปีก่อน ค.ศ.[5] (70 พรรษา) พอซอร์กอด เปอร์ซิส |
ฝังพระศพ | พอซอร์กอด |
คู่อภิเษก | แคสแซนดาเน |
พระราชบุตร |
|
ราชวงศ์ | Teispid |
พระราชบิดา | แคมไบซีสที่ 1 |
พระราชมารดา | มันดาเนแห่งมีดซ์ |
หลังพิชิตจักรวรรดิมีดซ์ พระเจ้าไซรัสนำกองทัพจักรวรรดิไปพิชิตจักรวรรดิลิเดียและภายหลังจักรวรรดิบาบิโลเนียใหม่ พระองค์ยังนำทัพไปยังเอเชียกลางที่ก่อให้เกิดการทัพที่มีการกล่าวถึงว่า "ให้ทุกประชาชาติอยู่ภายใต้การปกครองโดยไม่มีข้อยกเว้น"[8] พระเจ้าไซรัสถูกกล่าวหาว่าสวรรคตในสงครามกับ Massagetae สมาพันธ์ชนเผ่าอิหร่านตะวันออกร่อนเร่ ริมแม่น้ำซีร์ดาร์ยาในเดือนธันวาคม 530 ปีก่อน ค.ศ.[9][lower-alpha 3] อย่างไรก็ตาม เซโนฟอนแห่งเอเธนส์อ้างว่าพระเจ้าไซรัสยังไม่สวรรคตขณะสู้รบ และเสด็จกลับไปยังนครเปอร์เซเปอลิสที่ทำหน้าที่เป็นเมืองหลวงเชิงพิธีของอะคีเมนิด[10] จักรพรรดิแคมไบซีสที่ 2 พระราชโอรส ขึ้นครองราชย์ต่อ และการทัพไปยังแอฟริกาเหนือนำไปสู่การพิชิตอียิปต์, นูเบีย และCyrenaicaเพียงระยะสั้น
สำหรับชาวกรีก พระองค์เป็นที่รู้จักในพระนาม ไซรัสผู้พี่ (กรีก: Κῦρος ὁ Πρεσβύτερος Kŷros ho Presbýteros) พระเจ้าไซรัสมีชื่อเสียงเป็นพิเศษในบรรดานักวิชาการร่วมสมัย เนื่องมาจากนโยบายของพระองค์ในการเคารพขนบธรรมเนียมและศาสนาของผู้คนในดินแดนที่พระองค์พิชิต[11] พระองค์มีอิทธิพลในการพัฒนาระบบการปกครองส่วนกลางที่พอซอร์กอดเพื่อปกครองเซแทร็ปชายแดนของจักรวรรดิที่เป็นประโยชน์ต่อทั้งผู้ปกครองและราษฎร[7][12] หลังการพิชิตบาบิโลนของอะคีเมนิด พระเจ้าไซรัสทรงออกคำสั่งพระราชกฤษฎีกาการฟื้นฟูที่พระองค์ทรงอนุญาตและสนับสนุนให้ชาวยิวกลับไปยังบริเวณที่เคยเป็นอาณาจักรยูดาห์ ทำให้การคุมขังที่บาบิโลนสิ้นสุดลงอย่างเป็นทางการ พระองค์ได้รับการกล่าวถึงในคัมภีร์ฮีบรูและทิ้งมรดกต่อศาสนายูดาห์ เนื่องจากบทบาทของพระองค์ในการอำนวยความสะดวกต่อการกลับไปยังไซออน เหตุการณ์อพยพที่ชาวยิวเดินทางกลับดินแดนอิสราเอลหลังพระเจ้าไซรัสสถาปนา Yehud Medinata และสร้างพระวิหารในกรุงเยรูซาเลมขึ้นมาใหม่ หลังถูกทำลายในช่วงการล้อมเยรูซาเลมของบาบิโลน รายงานจากหนังสืออิสยาห์ บทที่ 45:1[13] ไซรัสได้รับการเจิมจากพระเจ้าของชาวยิวสำหรับภารกิจนี้ในฐานะพระเมสสิยาห์ พระองค์เป็นเพียงบุคคลเดียวที่ไม่ใช่ชาวยิวที่ได้รับการยกย่องในระดับนี้[14]
นอกจากอิทธิพลของพระองค์ต่อธรรมเนียมทั้งโลกตะวันออกและโลกตะวันตกแล้ว ไซรัสยังได้รับการยอมรับจากความสำเร็จในด้านสิทธิมนุษยชน การเมือง และยุทธศาสตร์ทางทหาร ชื่อเสียงของจักรวรรดิอะคีเมนิดในโลกสมัยโบราณขยายออกไปไกลตะวันตกสุดถึงเอเธนส์ที่ชาวกรีกชนชั้นสูงได้นำเอาวัฒนธรรมของชนชั้นปกครองเปอร์เซียมาใช้เป็นของตนเอง[15] ในฐานะผู้ก่อตั้งจักรวรรดิอิหร่านองค์แรก ไซรัสมีบทบาทสำคัญในการกำหนดอัตลักษณ์ประจำชาติอิหร่าน จักรวรรดิอะคีเมนิดขยายแนวคิดศาสนาโซโรอัสเตอร์ไปไกลทางตะวันออกถึงจีน[16][17][18] พระองค์ยังคงเป็นบุคคลประจำลัทธิในอิหร่านสมัยใหม่ โดยสุสานพระเจ้าไซรัสที่พอซอร์กอดเป็นจุดแสดงความเคารพของพลเมืองในประเทศหลายล้านคน[19]