Президенти Маҷористон

Президенти Маҷористон ё Президенти Ҷумҳурии Маҷористон ( венг. Magyarország köztársasági elnöke ) - мансаби сарвари давлати Маҷористон. Раисиҷумҳури кунунии Маҷористон Каталин Новак аст, ки 10-уми майи соли 2022 ба кор шурӯъ кард. Вай аввалин занест, ки раёсати ҷумҳуриро бар ӯҳда дорад^[1].

Президенти Маҷористон маҷорӣ: Magyarország köztársasági elnöke
Ишғоли вазифа Tamás Sulyok[d]
Иқомати расмӣ	Sándor Palace[d]
Муҳлати салоҳият	5 сол
Пайдошавии вазифа	23 октябр 1989
Сайт	keh.hu

Маълумоти Умумӣ

Тибқи қонунгузории аз соли 2011 эътибордошта, Президент сарвари давлат аст, ки рамзи ягонагии миллат, кишварро идора мекунад ва аз ҷониби мақомоти давлатӣ татбиқи меъёрҳои демократиро назорат мекунад. Президент дорои ваколатҳо ва уҳдадориҳои муайян мебошад, ки баъзеи онҳоро танҳо бо дастгирии Ҳукумат амалӣ кардан мумкин аст. Президент бо овоздиҳии пинҳонӣ дар парлумон ба муҳлати 5 сол интихоб мешавад ва наметавонад зиёда аз ду муҳлат пай дар пай кор кунад.

Президент дахлнопазирии шахсӣ дорад. Вай наметавонад ба ягон кори дигари пулакӣ машғул шавад, гарчанде ки ӯ метавонад бо ягон фаъолияти дигар машғул шавад (агар он ба ҳифзи ҳуқуқи муаллиф алоқаманд набошад). Дар сурати муваққатан корношоям шуданаш раиси Маҷлиси миллии Маҷористон вазифаи президентро иҷро мекунад.

Ваколатҳо ва масъулиятҳо

Президентон чунин ваколатҳо ва масъулитятҳо доранд:

• дар мачлиси парламенти Венгрия иштирок карда, нутқ мекунанд
• қонунҳо эҷод мекунанд
• пешниҳоди баргузории раъйпурсӣ дар сатҳи давлатӣ
• таърихи баргузории интихоботи парлумонӣ, минтақавӣ ва аврупоӣ, инчунин раъйпурсиро дар сатҳи давлатӣ муқаррар мекунанд
• оид ба масъалаҳои марбут ба ҷанбаҳои муайяни низоми ҳуқуқӣ қарор қабул мекунанд
• даъвати маҷлиси муассисони парлумон
• парлумонро пароканда мекунанд
• қонуни қабулшударо имзо мекунанд ё рад мекунанд, онро барои баррасӣ ба Парлумон ё барои баррасӣ дар Суди конститутсионӣ мефиристанд
• сарвазир, президенти Курия, Прокурори генералӣ ё Омбудсменро пешбарӣ мекунанд
• судяҳо ва роҳбари Шӯрои буҷетиро таъйин мекунанд
• президенти Академияи фанҳои Венгрия таъйин мекунанд
• роҳбарии қувваҳои мусаллаҳ (артиш ва нерӯҳои ҳавоӣ)
• сохтори ташкилии дафтари худро таҳия мекунанд

Барои амалҳои дар поён овардашуда, Президент ба дастгирии Ҳукумат ниёз дорад:

• мувофики ваколати парламент амали шартномаҳои байналхалкиро эътироф кунанд
• сафирон ва фиристодагонро таъйин ва қабул мекунад
• вазирон, президенти Бонки миллии Венгрия ва ноиби президенти онро, роҳбарони мақомоти мустақили танзимкунанда ва устодони донишгоҳҳоро таъйин кунед
• ба ректорони донишкадаҳо дастур диҳанд
• генералҳоро таъйин кунед
• дар бораи додани мукофотҳо, ҷоизаҳо ва унвонҳо қарор қабул мекунад, инчунин пӯшидани мукофотҳои давлатии хориҷиро тасдиқ мекунад
• алоҳида бахшиш
• доир ба масъалаҳои ташкили ҳудудӣ дар доираи салоҳияти худ қарор қабул мекунад
• дар бораи гум кардан ва гирифтани шаҳрвандӣ қарор қабул мекунад
• доир ба масъалаҳои пешбининамудаи қонун дар доираи салоҳияти худ қарор қабул мекунад

Интихобот

Президенти Маҷористон бо овоздиҳии пинҳонӣ ба муҳлати 5 сол интихоб карда мешавад. Интихобот дар байни 60 то 30 рӯз пеш аз ба охир расидани муҳлати президенти пешин, дар сурати пеш аз муҳлат истеъфо додан - дар давоми 30 рӯзи баъди ба охир расидани муҳлати ваколат гузаронида мешавад. Шаҳрванди ҳадди ақал 35 -солаи Маҷористон метавонад дар интихобот ширкат варзад; барои сабти номзад дастгирии ҳадди ақал аз панҷ як ҳиссаи парлумон лозим аст.

Агар дар даври аввал номзад бештар аз се ду ҳиссаи вакилони парлумонро ба даст оварда бошад, вай фавран президент интихоб мешавад. Дар акси ҳол, дар даври дуввум байни ду номзад бо аксарияти оддӣ овоздиҳии такрорӣ гузаронида мешавад, ки ғолиби овоз Президент интихоб мешавад. Интихобот на бештар аз ду рӯз пай дар пай давом мекунад. Президенти мунтахаб пас аз ба охир расидани муҳлати ваколати пешин, савганд ёд мекунад ва дар назди аъзои парлумон савганд ёд мекунад.

Қатъи ваколат

Ваколатҳои Президенти Ҷумҳурии Маҷористон қатъ карда мешаванд:

• дар сурати гузаштани муҳлати онҳо
• дар сурати вафоти президент
• дар сурати зиёда аз 90 рӯз корношоям шуданаш
• дар сурати имконнопазир будани иштироки ӯ дар интихобот
• дар сурати изҳорот дар бораи мувофиқат накардани ваколатҳои ӯ бо кори дигар
• дар сурати истеъфо доданаш
• дар сурати махрум кардан аз унвони Президент

Импичмент

Дар робита ба дахлнопазирии президент, танҳо пас аз қатъи ваколатҳои ӯ парвандаи ҷиноятӣ оғоз кардан мумкин аст. Аммо, агар ӯ ҳангоми иҷрои вазифаҳои худ Конститутсияро вайрон кунад ё ҷинояти қасдан содир кунад, панҷяки Маҷлиси Миллӣ метавонад импичмент пешниҳод кунад, ки пас аз дастгирии аз се ду ҳиссаи парлумон қабул карда мешавад. Президент аз лаҳзаи тасвиби парлумон то анҷоми расмиёт наметавонад вазифаи худро иҷро кунад. Боздошт аз ҷониби Суди конститутсионӣ амалӣ карда мешавад.

Нигаред низ

• Феҳристи сарварони давлатҳои Маҷористон

Пайвандҳо

• Вебсайти расмии Президенти Венгрия (Ҳанг. )
• Матни Конститутсияи Маҷористон ба забони олмонӣ(олмонӣ) ) (Ҳанг. )

1. Hungary's 1st female president takes office-Xinhua. english.news.cn. 23 Январ 2024 санҷида шуд.