Пер Эвинд Свинҳувуд

Пер Эвинд Свинҳувуд (швед. Pehr Evind Svinhufvud; 15 декабри 1861, Сяяксмяки^[en] — 29 феврали 1944, Луумаки) — сиёсатмадори фин, президенти Финляндия дар солҳои 1931-1937.

Пер Эвинд Свинҳувуд
финӣ: Pehr Evind Svinhufvud
member of the Parliament of Finland[d]
22 май 1907 — 31 июл 1908
President of Finland[d]
1 март 1931 — 1 март 1937
Пешгузашта	Lauri Kristian Relander[d]
Ҷонишин	Kyösti Kallio[d]
Prime Minister of Finland[d]
4 июл 1930 — 18 феврал 1931
Пешгузашта	Kyösti Kallio[d]
Ҷонишин	Juho Sunila[d]
member of the Parliament of Finland[d]
1 август 1908 — 31 октябр 1917
member of the Parliament of Finland[d]
21 октябр 1930 — 16 феврал 1931
Ҷонишин	Yrjö Koskelainen[d]
Speaker of the Parliament of Finland[d]
23 май 1907 — 31 январ 1913
Ҷонишин	Oskari Tokoi[d]
Prime Minister of Finland[d]
27 ноябр 1917 — 27 май 1918
Ҷонишин	Юҳо Кустӣ Паасикивӣ
Chancellor of Justice of Finland[d]
1918 — 1918
Ҷонишин	Axel Fredrik Charpentier[d]
Таваллуд	15 декабр 1861(1861-12-15)[1][2][3][…] Sääksmäki[d], Дукнишини бузурги Финландия[d], Русияи подшоҳӣ[1] ё Rapola[d], Валкеакоски, Pirkanmaa[d], Русияи подшоҳӣ
Даргузашт	29 феврал 1944(1944-02-29)[1][2][3][…] (82 сол) Kotkaniemi[d], Luumäki[d], South Karelia[d], Финланд[1]
Мадфан	Luumäki[d]
Ном ҳангоми таваллуд	англ. Pehr Evind Svinhufvud
Падар	Pehr Kustavi Svinhufud, heir of Qvalstad & Rapola[d][4]
Модар	Olga Becker[d][4]
Ҳамсар	Ellen Svinhufvud[d]
Фарзандон	Yngve Svinhufvud[d], Veikko Svinhufvud[d] ва Eino Svinhufvud[d]
Ҳизб	Young Finnish Party[d][5]
Таҳсилот	University of Helsinki[d] Helsinki Normal Lyceum[d] Imperial Alexander University[d]
Дараҷаи илмӣ	магистр
Фаъолият	сиёсат[6]
Эътиқод	лютеранӣ
Соядаст
Ҷоизаҳо
Парвандаҳо дар Викианбор

Зиндагинома

Дар оилаи афсари баҳрӣ Густав Пер Свинҳувуд-аф-Кувалстад ва Олга фон Беккер таваллуд шудааст. Вақте ки писараш дусола буд, падар дар соҳили Юнон вафот кард. Ӯ даврони кӯдакиашро дар хонаводаи бобояш сипарӣ кард ва пас аз худкушии ӯ дар соли 1866 ҳамроҳи модару хоҳараш ба Ҳелсинкӣ кӯчид. Дар соли 1882 ӯ дараҷаи магистрро дар соҳаи санъат ва дар соли 1886 дараҷаи магистри ҳуқуқро аз Донишгоҳи Ҳелсингфорс гирифт. Соли 1889 ӯ бо Алма (Эллен) Тимгрен издивоҷ кард, ки аз ӯ 6 фарзанд доштанд.

Фаъолияти худро ба ҳайси адвокат дар судҳои ноҳиявӣ оғоз намуда, баъдан ба ҳайси ёвари судяи Суди Апеллятсияи шаҳри Або кор кардааст. Аз соли 1892 ӯ дар Кумитаи қонунгузории Сенат кор карда, бо масъалаҳои андоз машғул буд. Дар соли 1902 ӯ ба Суди Апеллятсиявӣ ба ҳайси ёрдамчии судя баргашт ва дар он ҷо худро дар маркази баҳсҳои марбут ба эътирозҳои аҳолии маҳаллӣ ба муқобили русизатсияи Финландия дид. Аз сабаби мавқеи оштинопазир буданаш ӯро генерал-губернатор Бобриков аз вазифааш гирифт ва ба Хелсингфорс барои амалӣ гардондани касби ҳуқуқшиносӣ рафт.

Вай дар ба вучуд омадани парламентаризми Финландия нақши калон бозид. Аз соли 1907 то соли 1914 узви парламент ва раиси якуми он (то соли 1912) буд. Соли 1914, ки раиси суди округӣ буд, ваколати як корманди додситонии аз Русия фиристодашударо эътироф накард, ки барои ин ба деҳаи Сибири Тимск (губернияи Томск) бадарға карда шуд ва дар соли 1915 ба Коливан гузаронида шуд ^[7] . Баъди аз бадарға баргаштанаш дар соли 1917 ӯро ҳамчун қаҳрамони миллӣ пешвоз гирифтанд.

Аз ноябри соли 1917 то майи соли 1918 раиси сенати Финляндия буд (минбаъд ин вазифа сарвазир номида шуд). 31 декабри соли 1917 дар Петроград В.И.Ленин ба Свинхуфвуд актеро дар бораи эътирофи истиқлолияти Финляндия супурд. Дар давоми ҷанги шаҳрвандии Финландия ӯ аз Олмон ва Шветсия барои кӯмаки низомӣ дархост кард. Баъди ба охир расидани ҷанг 36 ҳазор нафар иштирокчиёни онро, ки дар тарафи «сурхҳо» меҷангиданд, бахшид.

Дар моҳҳои май—декабри соли 1918 иҷрокунандаи вазифаи сардори давлат (регент) буд. Пас аз кӯшиши бебарори ҷорӣ кардани шакли ҳукуматдории монархӣ, ӯ як муддат сиёсати калонро тарк кард.

Соли 1925 уро номзад ба президентии Финляндия пешбарӣ кард, вале дар интихобот ноком шуд. Аз соли 1930 то 1931 сарвазир ва аз соли 1931 то 1937 президенти Финляндия буд. Вай дар ин вазифа хам сиёсати зиддикоммунистӣ ва ҳам сиёсати зиддифашистиро пеш гирифт. Аз як тараф, вай ташаббуси боздошти ҳамаи аъзои коммунисти парлумон буд ва аз тарафи дигар, вай шӯриши Мансаларо, ки ҳаракати тарафдори фашистии Лапуан ба вуҷуд овардааст, пахш кард. Дар интихоботи президентии соли 1937, ӯ мағлуб шуд (сарфи назар аз дастгирии Ҳаракати халқии ватандӯстӣ, ки аз лапуанҳо сарчашма мегирад).

Дар давоми "ҷанги зимистона" кӯшиш кард, ки бо Гитлер ва Муссолини мулоқот кунад, аммо ӯро танҳо Папа Пиюс XII қабул кард. Вай дар байни сокинони мамлакат боварии калон пайдо карда, аз онҳо тахаллуси «Укко-пекка» («Раиси куҳна») гирифтааст.

Дар арафаи ҷанги зидди СССР дар соли 1941 ба баргардондани Карелия ва ба фоидаи Финляндия тағйир додани сарҳадҳо умеди калон дошт.

Дар Луумакӣ дафн шудааст.

Эзоҳ

1. Свинхувуд Пер Эвинд // Большая советская энциклопедия (рус.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1976. — Т. 23 : Сафлор — Соан. — С. 80.
2. Encyclopædia Britannica (ингл.)
3. Энциклопедия Брокгауз (нем.)
4. Pas L. v. Genealogics (ингл.) — 2003.
5. Vuoden 1907 eduskuntavaaleissa valitut kansanedustajat (фин.) — Suomen oikeusministeriö.
6. Чешская национальная авторитетная база данных
7. «На „Ладе“ Helsingin Sanomat по России: Колывань»(пайванди дастнорас — таърих). 16 май 2016 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 17 май 2016.

Адабиёт

• Сто замечательных финнов. Калейдоскоп биографий = 100 suomalaista pienoiselämäkertaa venäjäksi / Ред. Тимо Вихавайнен (Timo Vihavainen); пер. с финск. И. М. Соломеща. — Хельсинки: Общество финской литературы (Suomalaisen Kirjallisuuden Seura), 2004. — 814 с. — ISBN 951-746-522-X.. — Электронная версия  (Дата обращения: 18 февраля 2010)

• (фин.) Kustaa Vilkuna. = Etunimet. — Otava, 2007. — 288 p. — ISBN 951-118-892-5.