మహా సరస్సులు
From Wikipedia, the free encyclopedia
మహా సరస్సులు (ఇంగ్లీషులో గ్రేట్ లేక్స్) ఉత్తర అమెరికా ఖండంలో మధ్య తూర్పు ప్రాంతంలో ఉన్న పెద్ద మంచినీటి సరస్సులు. అమెరికా, కెనడాల సరిహద్దుకు అటూ ఇటూ ఉన్న ఈ సరస్సులు ఒకదాని కొకటి అనుసంధానమై ఉంటాయి. ఇవన్నీ సెయింట్ లారెన్స్ నది ద్వారా అట్లాంటిక్ మహాసముద్రంతో అనుసంధానమై ఉంటాయి. ఈ మహా సరస్సులు: సుపీరియర్, మిచిగన్, హ్యురాన్, ఎరీ, ఒంటారియో. హైడ్రలాజికల్గా చూస్తే నాలుగే సరస్సులు ఉన్నాయి. మిచిగన్, హ్యురాన్ సరస్సులు ఒకదానికొకటి కలిసే ఉంటాయి. ఈ సరస్సులన్నీ కలిసి మహా సరస్సుల నీటిమార్గాన్ని ఏర్పరుస్తాయి.
విస్తీర్ణం పరంగా చూస్తే, ఈ మహా సరస్సులు భూమిపై ఉన్న మంచినీటి సరస్సుల సమూహాల్లో అతిపెద్దవి. ఘనపరిమాణం పరంగా చూస్తే, ప్రపంచం లోని మంచినీటిలో 21%తో ఇవి రెండవ స్థానంలో ఉంటాయి.[1][2][3] ఈ సరస్సుల మొత్తం ఉపరితల వైశాల్యం 2,44,106 చ.కి.మీ. మొత్తం నీటి ఘనపరిమాణం 22,671 కి.మీ3. [4] ప్రపంచంలోని అతిపెద్ద మంచినీటి సరస్సైన బైకాల్ సరస్సు పరిమాణం (23,615 కి.మీ3 -ప్రపంచపు మొత్తం మంచినీటిలో 22-23%) కంటే కొంచెమే తక్కువ. సముద్రాల్లో ఉన్నట్లుగా ఈ సరస్సుల్లో కూడా కెరటాలు, నిరంతర గాలులు, బలమైన ప్రవాహాలు, బాగా లోతు, సుదూరంగా ఉండే తీరాలు ఉంటాయి. ఈ కారణంగా వీటిని నేలపైని సముద్రాలు అని అంటారు.[5] విస్తీర్ణం పరంగా సుపీరియర్ సరస్సు ప్రపంచంలో రెండవ స్థానంలో ఉంది. ఉపరితల వైశాల్యం పరంగా అతిపెద్ద మంచినీటి సరస్సు. మిచిగన్ సరస్సు, ఒకే దేశంలో విస్తరించి ఉన్న అతి పెద్ద సరస్సు.[6][7][8][9]
సుమారు 14,000 ఏళ్ళ క్రితం, గత గ్లేసియల్ పీరియడ్ అంతమైనపుడు ఈ మహా సరస్సులు ఏర్పడడం మొదలైంది. ఈ పీరియడ్ అంతాన ఐసు పలకలు కరిగిపోతూ ఉండగా అప్పతి వరకూ అవి కప్పి ఉంచిన నేల బయటపడి, అందులో మంచు కరిగిన నీరు నిండి ఈ సరస్సులు ఏర్పడ్డాయి.[10]
ఈ సరస్సుల చుట్టుపక్కల ఉన్న ప్రాంతాన్ని మహాసరస్సుల ప్రాంతం (గ్రేట్ లేక్స్ రీజియన్) అంటారు. గ్రేట్ లేక్స్ మెగాపోలిస్ కూడా ఇందులో భాగమే.[11]