టర్బోజెట్
From Wikipedia, the free encyclopedia
టర్బోజెట్ అనేది గాలిని పీల్చుకునే జెట్ ఇంజను. దీనిని సాధారణంగా విమానాల్లో ఉపయోగిస్తారు. దీనిలో నాజిల్తో కూడిన గ్యాస్ టర్బైన్ ఉంటుంది. గ్యాస్ టర్బైన్లో ఎయిర్ ఇన్లెట్, కంప్రెసరు, కంబషన్ చాంబరు, టర్బైన్ (ఇది కంప్రెషర్ను నడిపిస్తుంది) ఉంటాయి. కంప్రెసరు నుండి వచ్చే అధిక వత్తిడితో కూడిన గాలిని దహన గదిలో ఇంధనం ద్వారా మండిస్తారు. తరువాత ఇది టర్బైన్ గుండా పోతూ వ్యాకోచిస్తుంది. టర్బైన్ నుండి వచ్చే వాయువులు నాజిల్ గుండా బయటికి పోతూ, వ్యాకోచించి అధిక వేగాన్ని అందుకుంటాయి. దీంతో విమానానికి థ్రస్ట్ (తోపుడు) అందుతుంది. [1] ఈ సూత్రంపై ఆధారపడి, యునైటెడ్ కింగ్డమ్కు చెందిన ఫ్రాంక్ విటిల్, జర్మనీకి చెందిన హన్స్ వాన్ ఓహైన్ అనే ఇద్దరు ఇంజనీర్లు 1930 ల చివరలో విడివిడిగా ఇంజిన్లను అభివృద్ధి చేసారు.
తక్కువ వేగాల వద్ద టర్బోజెట్లు తక్కువ సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉంటాయి. ఈ కారణాన ఈ ఇంజన్ను విమానాల్లో కాకుండా ఇతర వాహనాల్లో ఉపయోగించడం లేదు. కొన్ని ప్రత్యేక సందర్భాల్లో మాత్రం టర్బోజెట్ ఇంజన్లను విమానేతర వాహనాల్లో కూడా వాడారు. నేలపై అత్యధిక వేగంతో ప్రయాణించిన రికార్డులను స్థాపించే సందర్భాలు ఇలాంటివి. వీటిలో టర్బోషాఫ్ట్ ఇంజిన్ను వాడారు. ఇందులో అవుట్పుట్ షాఫ్టును నడపడానికి ఒక టర్బైను అదనంగా ఉంటుంది. హెలికాప్టర్లు, హోవర్క్రాఫ్టులలో కూడా వీటిని వాడుతూంటారు. టర్కోజెట్లను కాంకార్డ్, TU-144 లాంటి ఎక్కువ సేపు సూపర్సోనిక్ వేగంతో ప్రయాణించే విమానాల్లో వాడారు. మధ్య పరిధి క్రూయిజ్ క్షిపణులలో ఇప్పటికీ టర్బోజెట్ ఇంజన్లను వాడుతున్నారు. వాటి అధిక ఎగ్జాస్ట్ వేగం, చిన్నపాటి ముందు భాగం, సరళత దీనికి కారణం. మిగ్ -25 వంటి కొన్ని సూపర్సోనిక్ ఫైటర్లలో కూడా వీటిని వాడుతున్నారు. కానీ ఇవి సూపర్సోనిక్ వేగంతో ఎక్కువ సేపు ప్రయాణించవు. అందుచేత యుద్ధ విమానాల్లో టర్బోఫాన్లను ఉపయోగిస్తారు. అప్పుడప్పుడూ అవసరమయ్యే సూపర్సోనిక్ వేగాల కోసం ఎగ్జాస్ట్ వేగాన్ని పెంచడానికి ఆఫ్టర్బర్నర్లను ఉపయోగిస్తారు.