కొసావో
From Wikipedia, the free encyclopedia
Republic of Kosovo
| |
---|---|
Location and extent of Kosovo in Europe. | |
స్థాయి | Disputed
|
రాజధాని | Pristina 42°40′N 21°10′E |
అధికార భాషలు |
|
గుర్తించిన ప్రాంతీయ భాషలు |
|
పిలుచువిధం |
|
ప్రభుత్వం | Unitary Parliamentary republic |
• President | Hashim Thaçi |
• Prime Minister | Ramush Haradinaj |
శాసనవ్యవస్థ | Assembly of Kosovo |
స్థాపన | |
• Kosovo Vilayet | 1877 |
• Autonomous Province | 31 January 1946 |
• Republic of Kosova | 2 July 1990 |
• UNSCR 1244 | 10 June 1999 |
• UN Administration | June 1999 |
• Declaration of independence | 17 February 2008 |
• End of Steering Group supervision | 10 September 2012 |
• Brussels Agreement | 19 April 2013 |
విస్తీర్ణం | |
• మొత్తం | 10,908 కి.మీ2 (4,212 చ. మై.) |
• నీరు (%) | 1.0[2] |
జనాభా | |
• 2016 estimate | 1,907,592[3] |
• జనసాంద్రత | 159/చ.కి. (411.8/చ.మై.) |
GDP (PPP) | 2017 estimate |
• Total | $19 billion[4] |
• Per capita | $10,383 |
GDP (nominal) | 2017 estimate |
• Total | $7 billion[4] |
• Per capita | $3,581 |
జినీ (FY2005/2006) | 30.0[5] medium · 121 |
హెచ్డిఐ (2013) | 0.786[6] high |
ద్రవ్యం | Euro (€)c (EUR) |
కాల విభాగం | UTC+1 (CET) |
• Summer (DST) | UTC+2 (CEST) |
వాహనాలు నడుపు వైపు | right |
ఫోన్ కోడ్ | +383d |
ISO 3166 code | XK |
|
కొసావో (/ˈkɒsəvoʊ, ˈkoʊ-/;[8] లేక కొసోవ్ ఒక వివాదాస్పదమైన భూభాగంగా ఉంది.[9][10] ఇది పాక్షికంగా గుర్తించబడిన రాజ్యం.[11][12] ఆగ్నేయ ఐరోపాలో ఉన్న కొసావో 2008 లో సెర్బియా నుండి " కొసావో రిపబ్లిక్ "గా స్వాతంత్ర్యం ప్రకటించింది.
కొసావో కేంద్ర బాల్కన్ ద్వీపకల్పంలోని భూబంధిత దేశంగా ఉంది. భౌగోళికంగా బాల్కన్లో దాని వ్యూహాత్మక స్థానంతో మధ్య, దక్షిణ ఐరోపా, అడ్రి,యాటిక్ సముద్రం,నల్ల సముద్రం మధ్య ముఖ్యమైన అనుసంధానంగా పనిచేస్తుంది. దేశ రాజధానుగా అతిపెద్ద నగరంగా ప్రిస్టినా ఉంది. ఇతర పట్టణ ప్రాంతాలలో ప్రిరెన్న్, పెక్, ఫెర్జి,జ్ ప్రధానమైనవి. ఇది నైరుతిసరిహద్దులో అల్బేనియా, దక్షిణసరిహద్దులో ఉత్తర మేసిడోనియా రిపబ్లిక్, పశ్చిమసరిహద్దులో మాంటెనెగ్రో, ఉత్తర - తూర్పు సరిహద్దులో సెర్బియా భూభాగాలు సరిహద్దులుగా ఉన్నాయి.దీనిని సెర్బియా ప్రభుత్వం సెర్బియా భూభాగంగా గుర్తిస్తుంది.[13] కొసావో మాత్రం స్వంత స్వయంప్రతిపత్త " కొసావో, మెటోహైజాగా " చెప్పుకుంటుంది.
కొసావో చరిత్ర పాలియోలితిక్ కాలం నాటిది. ఇది విన్కా, స్టార్కీవో సంస్కృతులకు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తుంది. ఈప్రాంతంలో సాంప్రదాయ కాలములో ఇల్లియన్-డార్డానియన్, సెల్టిక్ ప్రజలు నివసించేవారు.క్రీ.పూ. 168 లో ఈ ప్రాంతాన్ని రోమన్లు స్వాధీనం చేసుకున్నారు.[14] ఈభూభాగాన్ని గతంలో మధ్య యుగ ఈప్రాతం బైజాంటైన్, బల్గేరియన్, సెర్బియన్ సామ్రాజ్యాలు స్వాధీనం చేసుకుంది. 1389 నాటి కొసావో యుద్ధం సెర్బియా మధ్యయుగ చరిత్రలో కాలంలో ఒకటిగా పరిగణించబడుతుంది. సెర్బియా మధ్యయుగ రాజ్యానికి ఈ దేశం ప్రధాన కేంద్రంగా ఉంది. 14 వ శతాబ్దం నుంచి సెర్బియా ఆర్థోడాక్స్ చర్చి స్థానంగా ఉంది. దీని హోదా ఒక పితృస్వామ్యానికి మార్చబడింది.[15][16]
కొసావో 15 వ శతాబ్దం నుండి 20 వ శతాబ్దం వరకు ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్యంలో భాగంగా ఉంది. 19 వ శతాబ్దం చివరిలో అల్బేనియన్ జాతీయ మేల్కొలుపుకు కొసావో కేంద్రంగా మారింది. బాల్కన్ యుద్ధాలలో వారి ఓటమి తరువాత ఒట్టోమన్లు కొసావోను సెర్బియా, మాంటెనెగ్రోకు అప్పజెప్పారు. రెండో ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత యుగోస్లేవియాలో ఉంది మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం తర్వాత యుగోస్లేవ్ యురేటరనిజం కాలం తరువాత యుగోస్లావ్ రాజ్యాంగం యుగోస్లావ్ రాజ్యాంగ రిపబ్లిక్లో సెర్బియా, మెటోహిజా స్వయంప్రతిపత్త ప్రాంతం ఏర్పాటు చేసింది. 20 వ శతాబ్దంలో కొసావో అల్బేనియన్, సెర్బ్ కమ్యూనిటీల మధ్య స్వల్పంగా మొదలైన ఉద్రిక్తతలు అప్పుడప్పుడు ప్రధాన హింసాకాండతో విస్పోటం చెందాయి.ఇది 1998 - 1999 లో జరిగిన కొసావో యుద్ధంతో ఇది ముగిసింది. ఫలితంగా సెర్బియా సైనిక దళాల ఉపసంహరణ, కొసావోలో ఐక్యరాజ్యసమితి మధ్యంతర పాలనా యంత్రాంగం ఏర్పాటు చేయబడింది. 2008 ఫిబ్రవరి 17 న కొసావో ఏకపక్షంగా సెర్బియా నుండి స్వాతంత్ర్యం ప్రకటించింది. అప్పటి నుండి అది సార్వభౌమ రాజ్యంగా దౌత్యపరంగా గుర్తింపు పొందింది. సెర్బియా కొసావోను ఒక రాజ్యంగా గుర్తించటానికి తిరస్కరించింది.[17] అయితే 2013 బ్రస్సెల్స్ ఒప్పందంతో దాని సంస్థాగత చట్టబద్ధత ఆమోదించబడింది. కొసావో ఒక తక్కువ-మధ్య-ఆదాయం కలిగిన ఆర్థిక వ్యవస్థను కలిగి ఉంది. అంతర్జాతీయ ఆర్థిక సంస్థలచే గత దశాబ్దంలో గట్టి ఆర్థిక వృద్ధిని సాధించింది. 2008 లో ప్రపంచ ఆర్థిక సంక్షోభం ప్రారంభమైనప్పటి నుండి ప్రతి సంవత్సరం వృద్ధిని సాధించింది.[18]