దేవకీ జైన్ (జననం 1933) భారతీయ ఆర్థికవేత్త, రచయిత, ఆమె ప్రధానంగా స్త్రీవాద ఆర్థిక శాస్త్రంలో పనిచేశారు. 2006లో సామాజిక న్యాయం, మహిళల సాధికారత కోసం ఆమె చేసిన కృషికి భారత ప్రభుత్వం నుండి మూడవ అత్యున్నత పౌర పురస్కారం అయిన పద్మభూషణ్ ఆమెకు లభించింది.
 దేవకీ జైన్ | |
| జననం | 1933 మైసూరు, కర్ణాటక, భారతదేశం |
|---|---|
| సంస్థలు | దిల్లీ విశ్వవిద్యాలయం |
| చదివిన విశ్వవిద్యాలయాలు | ఆక్స్‌ఫర్డ్ విశ్వవిద్యాలయం |
ప్రధాన అభిరుచులు | ఫెమినిస్ట్ ఎకనామిక్స్ |
Notable awards | పద్మ భూషణ్ |
జీవితం
జైన్ మైసూర్‌లో జన్మించారు, ఎంఏ శ్రీనివాసన్ కుమార్తె, మైసూర్ రాచరిక రాష్ట్రంలో మంత్రి, గ్వాలియర్ దీవాన్ కూడా .
చదువు
జైన్ భారతదేశంలోని వివిధ కాన్వెంట్ పాఠశాలల్లో చదువుకుంది. 1953లో మైసూర్ విశ్వవిద్యాలయం నుండి గణితం, ఆంగ్లం, మొత్తం పనితీరులో మొదటి ర్యాంక్‌తో మూడు బంగారు పతకాలతో గ్రాడ్యుయేట్ అయిన ఆమె[1] ఆక్స్‌ఫర్డ్‌లోని సెయింట్ ఆన్స్ కాలేజీలో చేరింది. [2] ఆక్స్‌ఫర్డ్ నుండి ఫిలాసఫీ, పాలిటిక్స్, ఎకనామిక్స్‌లో పట్టా పొందిన ఆమె, ఆ తర్వాత 1969 వరకు ఢిల్లీ యూనివర్సిటీలో ఎకనామిక్స్ బోధించారు [2]
ఐక్యరాజ్యసమితి, అంతర్జాతీయ నెట్‌వర్కింగ్
ఉమెన్ ఇన్ ఇండియా అనే తన పుస్తకంలో పని చేయడం ద్వారా, ఆమె స్త్రీవాద సమస్యలలో తనవంతు పాత్రను పోషించింది. ఆమె రచన, ఉపన్యాసం, నెట్‌వర్కింగ్, భవనం, నాయకత్వం, మహిళలకు మద్దతు ఇవ్వడంలో చురుకుగా పాల్గొంది. జైన్ న్యూఢిల్లీలోని ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ సోషల్ స్టడీస్ ట్రస్ట్ (ISST) వ్యవస్థాపకుడు,1994 వరకు డైరెక్టర్‌గా పనిచేశారు. ఆమె మహిళా ఉపాధి రంగంలో కూడా పనిచేశారు, భారతదేశ అంతర్జాతీయ మహిళా సంవత్సరానికి ఇండియన్ ఉమెన్ అనే పుస్తకాన్ని సవరించారు. గాంధేయ తత్వశాస్త్రం జైన్ పని, జీవితాన్ని ప్రభావితం చేసింది. ఈ తత్వశాస్త్రానికి అనుగుణంగా, ఆమె విద్యా పరిశోధన ఈక్విటీ, ప్రజాస్వామ్య వికేంద్రీకరణ, ప్రజల-కేంద్రీకృత అభివృద్ధి, మహిళల హక్కులపై దృష్టి సారించింది. ఆమె స్థానిక, జాతీయ, అంతర్జాతీయ మహిళా ఉద్యమాలకు పనిచేశారు. ఆమె ప్రస్తుతం భారతదేశంలోని బెంగళూరులో నివసిస్తున్నారు. జైన్ అనేక నెట్‌వర్క్‌లు, ఫోరమ్‌లలో భాగస్వామిగా విస్తృతంగా ప్రయాణించారు. ఆసియా-పసిఫిక్‌లోని ఐక్యరాజ్యసమితి కేంద్రం కోసం లింగంపై సలహా కమిటీ అధ్యక్షురాలిగా, ఆమె చాలా పసిఫిక్, కరేబియన్ దీవులతో సహా అనేక దేశాలను సందర్శించింది. ఆఫ్రికాలో, ఆమె మొజాంబిక్, టాంజానియా, కెన్యా, నైజీరియా, బెనిన్, సెనెగల్, లైబీరియా, కోట్ డి ఐవోయిర్, దక్షిణాఫ్రికా, బోట్స్వానాలను సందర్శించింది. జూలియస్ నైరెరేతో పాటు, ఆమె ఆఫ్రికన్ నాయకుల దర్శనాలు, ఆందోళనలను కలుసుకుని, చర్చించే అధికారాన్ని పొందింది. ఆమె నైరెరే స్థాపించిన పూర్వపు సౌత్ కమిషన్‌లో కూడా సభ్యురాలు. పేదరికంపై 1997 మానవ అభివృద్ధి నివేదిక, పాలనపై 2002 నివేదిక కోసం యునైటెడ్ నేషన్స్ డెవలప్‌మెంట్ ప్రోగ్రామ్ (UNDP) ఏర్పాటు చేసిన అడ్వైజరీ ప్యానెల్‌లో ఆమె సభ్యురాలు. పిల్లలపై సాయుధ సంఘర్షణ ప్రభావం గురించి అధ్యయనం చేయడానికి యుఎన్చే నియమించబడిన గ్రాకా మాచెల్ స్టడీ గ్రూప్ యొక్క ప్రముఖ వ్యక్తుల సమూహంలో ఆమె సభ్యురాలు. మహిళలు, అభివృద్ధి, యుఎన్ -సమానత్వం, న్యాయం కోసం అరవై సంవత్సరాల అన్వేషణలో ఆమె మహిళల సహకారం ఎలా మారిపోయింది, యుఎన్లో పరిణామాలు, అభ్యాసాలను ఎలా రూపొందించింది. ఆమె స్త్రీవాద ఆర్థికవేత్త దృక్కోణం నుండి " పేదరికం స్త్రీీకరణ " అనే పదాన్ని పరిచయం చేసింది. "'పేదరికం స్త్రీత్వం'," జైన్ ఇలా వివరించింది, "మూడు విభిన్న అంశాలను వివరించడానికి ఉపయోగించబడింది: పురుషుల కంటే స్త్రీల పేదరికం ఎక్కువగా ఉందని, పురుషుల కంటే స్త్రీల పేదరికం తీవ్రంగా ఉందని, మహిళల్లో ఎక్కువ పేదరికం వైపు ధోరణి ఉంది. స్త్రీ-నేతృత్వ గృహాల పెరుగుదల రేటుతో సంబంధం కలిగి ఉంది."(జైన్ 2005) ఆమె ప్రకారం, "పని స్త్రీీకరణ" అనేది తక్కువ-నాణ్యత, తక్కువ-చెల్లింపుతో కూడిన పనిని సూచిస్తుంది. "స్త్రీలీకరణ" అనేది స్త్రీల పెరిగిన ఉనికిని తగ్గించిందని జైన్ వాదించింది.[3]
విద్యా జీవితం
దేవకీ జైన్‌కు 1983లో స్కాండినేవియన్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఫర్ ఆసియన్ స్టడీస్ కోపెన్‌హాగన్‌కు ఫెలోషిప్ లభించింది, లింగం & పేదరికంపై ప్రాంతంలోని 9 విశ్వవిద్యాలయాలలో ఉపన్యాసాలు అందించారు. [4] రిపబ్లిక్ ఆఫ్ సౌత్ ఆఫ్రికాలోని డర్బన్-వెస్ట్‌విల్లే విశ్వవిద్యాలయం నుండి ఆమెకు గౌరవ డాక్టరేట్ (1999) లభించింది. ఆమె బీజింగ్ వరల్డ్ కాన్ఫరెన్స్‌లో యుఎన్డిపి నుండి బ్రాడ్‌ఫోర్డ్ మోర్స్ మెమోరియల్ అవార్డు (1995) కూడా అందుకుంది. ఆమె ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ డెవలప్‌మెంట్ స్టడీస్, యూనివర్శిటీ ఆఫ్ సస్సెక్స్ (1993)లో విజిటింగ్ ఫెలో, హార్వర్డ్ యూనివర్సిటీ, బోస్టన్ యూనివర్శిటీ (1984) రెండింటికి అనుబంధంగా ఉన్న ఫుల్‌బ్రైట్ సీనియర్ ఫెలో. ఆమె కర్నాటక ప్రభుత్వ రాష్ట్ర ప్రణాళికా బోర్డులో ఫెలో, మహిళల అధ్యయనాలపై యుజిసి స్టాండింగ్ కమిటీ సభ్యురాలు, జూలియస్ నైరెరే అధ్యక్షతన సౌత్ కమిషన్ సభ్యురాలు. 2013–14 విద్యా సంవత్సరంలో, ఆమె ఆక్స్‌ఫర్డ్‌లోని సెయింట్ అన్నేస్ కాలేజ్‌లోని తన ఆల్మా మేటర్‌లో ప్లూమర్ విజిటింగ్ ఫెలో.
వ్యక్తిగత జీవితం
ఆమె గాంధేయ ఆర్థికవేత్త లక్ష్మీ చంద్ జైన్‌ను 1966 నుండి 2010లో మరణించే వరకు వివాహం చేసుకుంది. ఎన్డిటివి మాజీ మేనేజింగ్ ఎడిటర్ శ్రీనివాసన్ జైన్‌తో సహా ఆమెకు ఇద్దరు పిల్లలు ఉన్నారు. [5]
మూలాలు
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
