తరన్ తారన్

తరన్ తారన్ సాహిబ్ పంజాబు రాష్ట్రంలోని మాఝా ప్రాంతంలో ఉన్న పట్టణం. ఇది తరన్ తారన్ జిల్లాకు ముఖ్య పట్టణం. నగరం మధ్య భాగంలో గురుద్వారా "శ్రీ తరన్ తారన్ సాహిబ్‌" అనే ఒక ప్రముఖ సిక్కుమందిరం ఉంది. పట్టణం మునిసిపల్ కౌన్సిల్ పాలనలో ఉంది. తరన్ తారన్ పట్టణం, ఇదే పేరుతో ఉన్న శాస్నసభ నియోజకవర్గానికి, లోక్‌సభ నియోజకవర్గానికీ కేంద్రం.

తరన్ తారన్ సాహిబ్
పట్టణం
గురుద్వారా తరన్ తారన్ సాహిబ్
తరన్ తారన్ సాహిబ్ పంజాబ్‌లో పట్టణ స్థానం
Coordinates: 31.4491°N 74.9205°E / 31.4491; 74.9205
దేశం	India
రాష్ట్రం	పంజాబ్
జిల్లా	తరన్ తారన్
విస్తీర్ణం
• Total	6 కి.మీ2 (2 చ. మై)
Elevation	226.5 మీ (743.1 అ.)
జనాభా  (2011)[1]
• Total	66,847
భాషలు
• అధికారిక	పంజాబీ
Time zone	UTC+5:30 (IST)
PIN	143401
టెలిఫోన్ కోడ్	+91 (0) 1852
Vehicle registration	PB-46
లింగ నిష్పత్తి	764[2] ♂/♀

చరిత్ర

తరన్ తారన్ సాహిబ్‌ను ఐదవ సిక్కు గురువు శ్రీ గురు అర్జన్ దేవ్ జీ (1563–1606) స్థాపించారు. ఆయన శ్రీ తరన్ తారన్ సాహిబ్ ఆలయానికి పునాది వేశారు. 1716 నుండి 1810 వరకు ధిల్లాను వంశానికి చెందిన శక్తివంతమైన సిక్కు కుటుంబం పాలించిన భాంగి సిక్కు రాజవంశంలో తరన్ తారన్ సాహిబ్ భాగం.

1947 లో భారతదేశ విభజన, పంజాబు విభజన సమయంలో పంజాబులోని ఏకైక తహసీలు (జిల్లా) తరన్ తారన్‌. షీకుపురా, లూధియానా, జలంధరు, హోషియాపూరు, కపుర్తాలా, పట్టి, అమృత్‌సర్, లియాలలుపూరు, పటియాలాతో సిక్కు జనాభా అధికంగా ఉన్న జిల్లాగా ప్రత్యేకత సంతరించుకుంది. ఈ నగరం 1980 లు - 1990 ల ప్రారంభంలో సిక్కుల తిరుగుబాటుకు కేంద్రంగా ఉంది. ప్రతిపాదిత సిక్కు స్వతంత్ర దేశమైన ఖలిస్తాను రాజధానిగా తరన్ తారన్ సాహిబ్‌ను సూచించారు. ఈ ప్రాంతంలో ప్రధాన వృత్తి వ్యవసాయం, వ్యవసాయ పరిశ్రమ, చాలా తక్కువ పరిశ్రమలు ఉన్నాయి.

తరన్ తారన్ జిల్లా 2006 లో ఏర్పడింది. శ్రీ గురు అర్జన్ దేవ్ జీ అమరవీరుల దినోత్సవాన్ని పురస్కరించుకుని పంజాబు ముఖ్యమంత్రి కెప్టెను అమరీందరు సింగ్ ఈ ప్రకటన చేశారు. దీంతో ఇది పంజాబులోని 19 వ జిల్లాగా మారింది.

రంజిత్ సింగ్, నౌనిహాల్ సింగ్

మహారాజా నౌ నిహాల్ సింగ్ ఆఫ్ ది (సిక్కు సామ్రాజ్యం)

గతంలో బుదు సింగ్, జస్సా సింగ్ అహ్లువాలియా చేత అసంపూర్తిగా మిగిలిపోయిన మహారాజా రంజిత్ సింగ్ సరోవరు రెండు వైపులా మెట్లు నిర్మించబడి పని పూర్తిచేయబడి దాని ప్రదక్షిణ మార్గం సుగమం చేయబడింది. దర్బారు సాహిబ్ కూడా పునర్నిర్మించబడింది. మహారాజా రంజిత్ సింగ్ ఆయన మనవడు కన్వరు నౌ నిహాల్ సింగ్ బాహ్య భాగాన్ని లోహంతో పూత పూయడానికి పెద్ద మొత్తంలో బంగారాన్ని విరాళంగా ఇచ్చాడు. కాని రంజిత్ సింగ్ మరణం తరువాత వచ్చిన సమస్యాత్మక కాలంలో ఈ పని పెద్దగా పురోగతి సాధించలేదు. పంతొమ్మిదవ శతాబ్దం చివరి త్రైమాసికంలోనే బాహ్య భాగాన్ని అమృత్సర్కు చెందిన సంతు షాం సింగ్ బంగారు ఆకులతో కప్పారు. ఈ సమయంలో సరోవరం నాలుగు మూలలు కన్వరు నౌ నిహాల్ సింగ్ ప్లాను చేసిన నాలుగు గోపురాలలో ఒకటి మాత్రమే నిర్మించబడింది. మహారాజా రంజిత్ సింగ్ ఆదేశాల మేరకు తరన్ తారన్ పట్టణాన్ని గోడతో కప్పారు. మహ్జీ సాహిబ్‌, అకలు బుంగా, గురు కా ఖుహు వంటి మరికొన్ని మందిరాలు అభివృద్ధి చేయబడ్డాయి, అనేక బుంగాలు జోడించబడ్డాయి.

తరన్ తారన్, బ్రిటిషు రాజ్

బ్రిటిషు ఆధిపత్యాలకు పంజాబును స్వాధీనం చేసుకున్న తరువాత. అమృత్సర్లోని వారితో పాటు తరన్ తారన్ వద్ద ఉన్న పుణ్యక్షేత్రాల నిర్వహణను అమృత్‌సర్ డిప్యూటీ కమిషనరు నియమించిన సర్బారా లేదా మేనేజరుకు అప్పగించారు. మేనేజరు పాత్ర సాధారణ పర్యవేక్షణకు పరిమితం చేయబడింది. మతపరమైన వ్యవహారాల నిర్వహణలో పూజారులకు స్వయంప్రతిపత్తి ఉంది. వారు నైవేద్యాలను తమలో తాము విభజించుకున్నారు. సిక్కు పాలనలో దర్బారు సాహిబ్‌కు ఇచ్చిన చాలా భూములను క్రమంగా స్వాధీనం చేసుకున్నారు. వారు తమ మతపరమైన విధులను నిర్లక్ష్యం చేశారు. పవిత్ర మందిరాలు, సరోవరాల పవిత్రతను పెద్దగా పట్టించుకోలేదు. ప్రతి అమావాస్య రోజున సాంప్రదాయ నెలవారీ సమాజం, అమావాస్య రోజున ఒక చిన్న కార్నివాలుకు కుదించబడింది. సింగ్ సభ ప్రవేశపెట్టిన సంస్కరణలను 1885 లో స్థాపించబడిన తరన్ తారన్‌ మతాధికారులు అంగీకరించక ప్రతిఘటించారు. పరిపాలనను శుద్ధి చేసేందుకు ఖల్సా దివాను మాఝా, కేంద్ర మజా ఖల్సా దివాను చేసిన ప్రయత్నాలు పాక్షికంగానే విజయవంతమయ్యాయి.

గురుద్వారా సంస్కరణోద్యమం

గురుద్వారా సంస్కరణ ఉద్యమం జరుగుతుండగా, పవిత్ర పుణ్యక్షేత్రాల నియంత్రణ 1921 జనవరి 27 న సిక్కుల ప్రతినిధి సంస్థ అయిన శిరోమం గురుద్వారా పర్బంధకు కమిటీకి పంపబడింది. గురు అర్జన్ దేవ్ స్థాపించిన కుష్ఠురోగి ఆశ్రయం (కుష్టు వ్యాధి చికిత్సకు నీరు సహాయపడింది), కాని సిక్కు సార్వభౌమత్వాన్ని రద్దు చేసిన తరువాత మతాధికారులు పూర్తిగా విస్మరించారు. దీనిని 1858 లో క్రైస్తవ మిషనరీలు స్వాధీనం చేసుకున్నారు.^[3]

గణాంకాలు

తరన్ తారన్ పట్టణంలో మతం[4]
మతం			శాతం
సిక్కు మతం			75.67%
హిందూ మతం			23.19%
క్రైస్తవం			0.73%
ఇస్లాం			0.30%
ఇతరాలు			0.10%

2011 జనాభా లెక్కల ప్రకారం^[5] తరన్ తారన్ సాహిబ్ జనాభా 66, 847. మగవారు జనాభాలో 52.3%, మహిళలు 47.7%. తరన్ తారన్ సగటు అక్షరాస్యత 79.33% (రాష్ట్ర సగటు 75.84% కంటే ఎక్కువ): పురుషుల అక్షరాస్యత 82.39%, మహిళా అక్షరాస్యత 76%. తరన్ తారన్ సాహిబ్ జనాభాలో 6 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు గలవారు 11.2%, వృద్ధులు 15% ఉన్నారు. దాని నివాసితులలో 3% విదేశాలలో స్థిరపడ్డారు.

సంస్కృతి

సిక్కు సాంస్కృతిక కేంద్రం

ఈ నగరంలో అనేక చారిత్రక గురుద్వారాలు ఉన్నాయి: వీటిలో దర్బారు సాహిబ్ శ్రీ గురు అర్జన్ దేవ్ జీ, గురు ద్వారా గురు కా ఖుహు (గురు బావి గురుద్వార), గురుద్వారా బీబీ భాణి డా ఖుహు, గురుద్వర తక్కరు సాహిబ్‌, గురుద్వారా లఖీరు సాహిహిబు, గబరు బాబా గర్జా సింగ్, గురుద్వారా ఝుల్నా మహలు, లాల్పూరు (తపీనా సాహిబ్‌).

తరన్ తారన్ సాహిబ్‌లోని ప్రధాన మత కేంద్రం శ్రీ గురు అర్జన్ దేవ్జీ నిర్మించిన శ్రీ దర్బారు సాహిబ్ తరన్ తారన్. గురుద్వారా శ్రీ దర్బారు సాహిబ్ తరన్ తారన్లో ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద సరోవరం (పవిత్ర సరస్సు)ఉంది.

గురుద్వారా దర్బారు సాహిబ్ (తరన్ తారన్)

ఈ గురుద్వారా సరోవరం ఆగ్నేయ మూలలో ఒక సొగసైన మూడు అంతస్తుల నిర్మాణం. రెండు అంతస్తుల వంపు గల ద్వారం ద్వారా లోపలకు చేరుకుంటే పాలరాయితో కూడిన వేదిక మధ్యలో ఇది ఉంటుంది. భవనం గోపురం మీద భాగం మెరిసే బంగారు పూతతో కప్పబడి ఉంటుంది. తామర గోపురం, భూకంపంలో దెబ్బతిని (1905 ఏప్రెలు 4), తరువాత పునర్నిర్మించబడింది. గొడుగు ఆకారంలో ఉన్న బంగారు అలంకారంతో పరాకాష్ఠను కలిగి ఉంది. సంక్లిష్టమైన డిజైన్లలో అద్భుతంగా అమలు చేయబడిన గార పని, ప్రతిబింబించే గాజు ముక్కలను చొప్పించండి, లోపలి గోడలు, పైకప్పు అలంకరించబడి ఉంటుంది. గురు గ్రంథు సాహిబ్ బంగారు పూతతో కూడిన లోహపు పలకలతో కప్పబడిన ఎత్తైన గోపురం కింద ఒక వేదిక మీద ఉపస్థితమై ఉంటుంది. ఈ సింహాసనం కన్వరు నౌ నిహాల్ సింగ్ సమర్పించాడు. కీర్తను రిలే పారాయణం తెల్లవారుజాము నుండి సాయంత్రం చివరి వరకు కొనసాగుతుంది.

హారు కీ పౌరీ

దర్బారు సాహిబ్ వెనుక మార్బులు మెట్లు ఉన్నాయి. సాంప్రదాయం ఆధారంగా 1590 లో త్రవ్వడం ప్రారంభమైనప్పుడు గురు అర్జను మొదటి సాగిగా గునపం దింపాడు. యాత్రికులు చరణామృతం స్వీకరించడానికి ఇక్కడ దిగుతుంటారు.

సరోవరం

సిక్కు పవిత్ర సరోవరాలలో అతి పెద్దది. ఇది ఆకారంలో ఉన్న దీర్ఘచతురస్రంగా ఉంటుంది. దీని ఉత్తర, దక్షిణం వైపులా వరుసగా 289 – 283 మీటర్లు (948 – 928 అడుగులు), తూర్పు, పశ్చిమ వైపులా వరుసగా 230 – 233 మీటర్లు (755 – 764 అడుగులు) ఉన్నాయి. సరోవరు మొదట చుట్టుపక్కల భూముల నుండి ప్రవహించే వర్షపు నీటితో నింపారు. 1833 లో జెఎండికి చెందిన మహారాజా రఘుబీరు సింగ్ ఒక నీటి మార్గాన్ని తవ్వారు. ఆగ్నేయానికి 5 కిలోమీటర్లు (3.1 మైళ్ళు) రసూల్పూరు వాటర్ మిల్లుల వద్ద ఉన్న ఎగువ బాను దోవాబు కాలువ దిగువ కసూరు శాఖతో సరోవరాన్ని అనుసంధానం చేస్తారు. ఈ కాలువ 1927/28 తీరాలకు సంతు గుర్ముఖు సింగ్, సంతు సాధు సింగ్ సిమెంటుతో దృఢపరచబడింది. చేయబడింది. వారు 1931 లో కరసేవను పర్యవేక్షించారు. అనగా స్వచ్ఛంద సేవ ద్వారా సరోవరాన్ని పూర్తిగా పరిశుభ్రం చేయడం. 1970 లో సంతు జీవను సింగ్ ఆధ్వర్యంలో ఈ స్వచ్ఛందసేవా కార్యక్రమం పునరావృతమైంది. సరోవరం చుట్టూ ఉన్న చాలా బంగాలు ఇప్పుడు పడగొట్టబడి, బదులుగా అంచున వరండా నిర్మించబడ్డాయి. తరన్ తారన్ అనే పేరు ముందుగా సరోవరాని ఉండి తరువాత అది పట్టణానికి నిర్ణయించబడింది. దీనికి గురు అర్జను సింగ్ నామకరణం చేసాడు. సాహిత్యపరంగా దీని అర్ధం "ఒకదానిని దాటించే పడవ (ఉనికి మహాసముద్రం)". (సంస్కృతంలో తరానా అంటే ఒక తెప్ప లేదా పడవ). సిక్కు సంప్రదాయం ఆధారంగా పాత చెరువు నీరు ఔషధ లక్షణాలను కలిగి ఉన్నట్లు కనుగొనబడింది. ముఖ్యంగా కుష్టు వ్యాధిని నయం చేయడానికి ఇది సమర్థవంతంగా పనిచేస్తుంది. ఈ కారణంగా సరోవరును దుఃఖ నివారణ అని పిలుస్తారు. అంటే బాధను నిర్మూలించేది. నికలు సాహిబ్ (సిక్కు ఫ్లాగుపోలు) సమీపంలో ఉన్న నాలుగు అంతస్తుల భవనం అకాలు బుంగాను 1841 లో కన్వరు నౌ నిహాల్ సింగ్ నిర్మించాడు. మహారాజా షేరు సింగ్ తుది మెరుగులు దిద్దారు. గురు గ్రంథు సాహిబ్‌, "సరోవరం చుట్టూ ఊరేగింపు తరువాత" సాయంత్రం శ్లోకాలు పఠించడం, రాత్రి విశ్రాంతి కోసం ఇక్కడకు తీసుకురాబడింది. వృత్తాకార పేవ్మెంటు తూర్పు భాగంలో ఉన్న ఒక చిన్న గోపురం మందిరం మంజీ సాహిబ్ గురు అర్జను సరోవర్ తవ్వకాన్ని పర్యవేక్షించిన ప్రదేశాన్ని సూచిస్తుంది. దివాను హాలు సమీపంలో ప్రస్తుతం రీన్ఫోర్స్డు కాంక్రీటుతో విస్తారమైన పెవిలియను నిర్మించబడింది.

దోపురం

తరన్ తారన్ వద్ద సరోవరం సుందరీకరణ కోసం కన్వరు నౌ నిహాల్ సింగ్ ప్రణాళిక చేసిన నాలుగు గోపుర నిర్మాణాలలో ఈశాన్య మూలలో ఉన్న గోపురం పూర్తిచేయబడిన స్థాయిలో ఉంది. కన్వరు జీవించి ఉన్న కాలంలోనే 34 మీటర్ల (112 అడుగులు) ఎత్తైన మూడు అంతస్తుల గోపురం నిర్మించారు. గోపురం మీద ఉన్న పై మూత తరువాత చేర్చబడింది.

గురుద్వారా లకీరు సాహిబ్

1757 లో మొఘలు సామ్రాజ్యానికి వ్యతిరేకంగా యుద్ధంలోకి ప్రవేశించే ముందు బాబా దీపు సింగ్ జి గుర్తించబడిన ప్రదేశంలో ఉంది. శ్రీ దర్బారు సాహిబ్ తరన్ తారన్ సమీపంలో బిబీ భాణి డా ఖుహు (బీబీ భాని జీ)గురుద్వారా ఉంది. ఆమె గురు రాం దాసు భార్య, గురు అమరు దాసు కుమార్తె, గురు అర్జన్ దేవ్ జీ తల్లి. ఈ మత-చారిత్రాత్మక ఖుహు (బావి) ను గురు అర్జన్ దేవ్ జీ తన తల్లి జ్ఞాపకార్థం త్రవ్వించబడింది. అవసరమైన వారికి, సందర్శించే యాత్రికులకు ఆహారం, ఔషధం అందించే ప్రదేశం వద్ద నీరు కూడా అందివ్వాలని దీనిని త్రవ్వారు. స్థానికులు డేరా కరసేవా తరన్ తారన్ సహాయంతో ఈ స్థలాన్ని సంరక్షించి గురుద్వారాను నిర్మించారు.

తరన్ తారన్ నగరంలో గురుద్వారా గురు కా ఖుహు కూడా ఉంది. ఈ బావి గురు అర్జన్ దేవ్ జీకి చెందినది. ఈ ప్రదేశంలో ఒక చారిత్రాత్మక గురుద్వారా నిర్మించబడింది.

తరన్ తారన్ జిల్లాలోని ఇతర గురుద్వారాలు గోయింద్వాలు సాహిబ్ వద్ద, గురుద్వారా బావోలి సాహిబ్‌, ఖాదూరు సాహిబ్ వద్ద, బాబా బుద్ధ సాహిబ్ (బిరు సాహిబ్‌) వద్ద, అమృత్‌సర్ వద్ద నిర్మించబడి ఉన్నాయి. గోయింద్వాలు సాహిబ్ గోయింద్వాలు సాహిబ్‌, బియాసు నదీతీరంలో ఉంది. ఇది తరన్ తారన్ సాహిబ్ నుండి 23 కి.మీ (14 మైళ్ళు) దూరంలో ఉంది. గురు అర్జన్ దేవ్ జీ అక్కడ జన్మించినందున ఇది సిక్కు మతానికి ముఖ్యమైన కేంద్రంగా ఉంది.

ఆర్ధికం

పరిశ్రమలు

తరన్ తారన్లో అనేక లఘు పరిశ్రమలు, భారీ పరిశ్రమలు ఉన్నాయి:

• రానా షుగరు డిస్టిలరీసు (గ్రామం లోఖా)
• సహకార చక్కెర మిల్లు (గ్రామణ్ షెరాను)
• ప్రపంచ ప్రసిద్ధ చేపల మార్కెట్టు (గ్రామం హరికే)
• ఆసియా అతిపెద్ద పౌల్ట్రీ ఫాం (గ్రామం గగోబుహా)
• ఆంబిషను పౌల్ట్రీ ఫాం (గ్రామం అసల్)
• తరన్ తారన్ ధాన్యపు మార్కెటు (భారతదేశపు అతిపెద్ద ధాన్యం మార్కెట్లలో ఒకటి)
• తరన్ తారన్ జిల్లాలో 58 రైస్ షెల్లర్లు ఉన్నాయి
• జివికె ఇండస్ట్రీసు నిర్మించిన 540 మెగావాట్ల (2x270 మెగావాట్ల) విద్యుత్తు ప్లాంటు గోయింద్వాలు సాహిబ్ పవరు ప్లాంటు.
• స్పిన్నింగు మిల్సు గోయింద్వాలు సాహిబ్
• థ్రెడు మిల్సు గోయింద్వాలు సాహిబ్
• లెఫ్టినెంటు ఫుడ్సు లిమిటెడు

శ్రీ గోయింద్వాల్ సాహిబ్ వద్ద ప్రత్యేక ఆర్థిక జోన్ (సెజ్) ఏర్పాటుకు కేంద్ర ప్రభుత్వానికి ప్రణాళికలు ఉన్నాయి.

మౌలిక వసతులు

వాయుమార్గం

30 కిలోమీటర్లు (19 మైళ్ళు) దూరంలో ఉన్న విమానాశ్రయం నుండ్జీ దుబాయి, సింగపూరు, కౌలాలంపూరు, దోహా, తాష్కెంటు, అష్గాబాటు లకు ప్రత్యక్ష అంతర్జాతీయ విమానాలు అందుబాటులో ఉన్నాయి. ఢిల్లీ, ముంబై, శ్రీనగరు, జమ్మూలకు దేశీయ అనుసంధానంగా విమానాలు అందుబాటులో ఉన్నాయి.

రైలుమార్గం

భారతీయ రైల్వేలు

తరన్ తారన్ సమీప నగరాలు, గ్రామాలతో రైలు నెట్వర్కుతో బాగా అనుసంధానించబడి ఉంది.

అమృత్‌సర్-నుండి-ఖేమకరను మార్గంలో తరన్ తారన్ స్టేషను ఉంది.

తరన్ తారన్ గోయింద్వాలు సాహిబ్ వరకు కొత్త రైలు ప్రాజెక్టు నిర్మాణంలో ఉంది. పట్టి నుండి ఫిరోజ్పూరు వరకు కూడా రైలు నిర్మాణంలో ఉంది.

రహదారి

తరన్ తారన్ రహదారులద్వారా చక్కగా అనుసంధానించబడింది:

• అమృతసర్, పఠానుకోట, జమ్ము
• పట్టి, ఖెంకరను వరకు
• కపుర్తల, జలంధరు వరకు.
• జండియాల గురు, బియాదు.వరకు
• బతిండా, బింకరు వరకు
• చభాలు, అత్తారి/వాఘా వరకు
• ఖదీరు సాహిబ్ వరకు, గింద్వాలు సాహిబ్‌. వరకు
• మోహనపురా వరకు.
• షాహ్బజ్పూరు, పంజాబు. వరకు

ఢిల్లీ నుండి లాహోరు వరకు మొగలు సామ్రాజ్యం చారిత్రాత్మక రాయలు హైవే (షేరు షా సూరి మార్గు) లో తరన్ తారన్ ఉంది. జాతీయ రహదారి నం. 15 కూడా తరన్ తారన్ గుండా వెళుతుంది. ఇది అమృత్‌సర్కు వేగ బస్సు సేవలను కలిగి ఉంది. దినసరి 450 బస్సులు ప్రయాణించే మార్గం ఉంది.

అనేక ట్రాంసుపోర్టుల ఎసి కోచ్ బస్సులు తరన్ తారన్ మార్గాలు ఉన్నాయి. వీటిలో పన్‌బస్, పిఆర్‌టిసి, రాజ్, న్యూ డీప్ ఉన్నాయి.

న్యూ ఢిల్లీ, చండీగఢ్, పాటియాలా, బికానెరు, బతిండా, ఫిరోజ్పూరు, లుధియానా, జలంధరు నుండి రోజువారీ బస్సులు సర్వీసులు నడుస్తాయి.

పొంటా సాహిబ్‌కు వారానికి బస్సు సర్వీసు ఉంది.

పాఠశాలలు

1. మహారాజా రంజిత్ సింగ్ పబ్లిక్ స్కూల్
2. శ్రీ గురు హరిషను పబ్లిక్ స్కూల్
3. సెయింటు ఫ్రాన్సిసు కాన్వెంటు స్కూల్
4. మమతా నికేతను కాన్వెంటు స్కూల్
5. సెయింటు థామసు కాన్వెంటు స్కూల్
6. గురు అర్జును దేవు ఖల్సా స్కూల్
7. పంజాబు చిల్డ్రను అకాడమీ
8. క్యూపిడ్సు స్కూల్
9. మాతా గంగా బాలికల పాఠశాల
10. ఎస్డి పబ్లికు పాఠశాల
11. సంతు సింగ్ సుఖా సింగ్ పబ్లిక్ స్కూల్
12. ఎస్ఎస్ఎస్ పబ్లిక్ స్కూల్
13. ఆర్య బాలికల పాఠశాల
14. ప్రభుత్వం. సేను సెకండరీ స్కూల్
15. పోలీసు డిఎవి పబ్లిక్ స్కూల్
16. గురు నానకు దేవు అకాడమీ
17. మాజా పబ్లికు ఎస్.ఆర్. ఎస్.ఇ.సి. స్కూల్.
18. ఎస్డీ గరల్సు హై స్కూల్
19. యూనివర్సలు అకాడమీ 20 సె. బి.డి.ఎస్. సేను సెకండరీ స్కూల్ పట్టి
20. శ్రీ మహావీరు జైను మోడలు హైస్కూల్ పట్టి
21. ఎస్.బి.బి.ఎస్. సేను సెకండరీ స్కూల్ రసూల్పూరు తరన్ తారన్
22. బాబా డీపు సింగ్ పబ్లిక్ స్కూల్

కాలేజీలు

1. గురు అర్జును దేవు ఖల్సా కళాశాల
2. సేవా దేవి కళాశాల
3. మాతా గంగా మహిళా కళాశాల
4. మాజా మహిళా కళాశాల
5. కాలియను హోమియోపతికు కళాశాల
6. మై భాగో ఇన్స్టిట్యూటు ఆఫ్ నర్సింగ్
7. శివశంకరు ఇన్స్టిట్యూటు ఆఫ్ ఇంజనీరింగు అండ్ టెక్ (పట్టి)
8. షహీద్ భగత్ సింగ్ ఫార్మసీ (పట్టి)
9. షహీద్ భగత్ సింగ్ పాలిటెక్నికు కళాశాల
10. షహీద్ భగత్ సింగ్ బి.ఎడ్ కళాశాల
11. ఇంటర్నేషనలు స్కూల్ ఆఫ్ నర్సింగ్
12. గౌటం కళాశాల తరన్ తారన్
13. గురు గోవిందు సింగ్ ఖల్సా కళాశాల సర్హాలి

ఆరోగ్యం

నగరంలో తగినంత ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థ ఉంది. నగరంలో ఆరు ప్రైవేటు ఆసుపత్రులతో పాటు ఒక సివిలు (ప్రభుత్వ) ఆసుపత్రి ఉంది. తరన్ తారన్‌లో అతిపెద్ద 350 పడకల పూర్తి కంప్యూటరీకరించిన ఛారిటబులు హాస్పిటలు ఉంది. గురు నానకు దేవు సూపరు-స్పెషాలిటీ హాస్పిటలు, 'బాబా జీవాను సింగ్ బాబా దలీపు సింగ్ ఎడ్యుకేషనలు ట్రస్టు' (రెగు.) ఆధ్వర్యంలో నడుస్తుంది. బాబా జగ్తారు సింగ్ కరు సేవా వాలే చైర్మను. హాస్పిటలలో స్టేట్ ఆఫ్ ఆర్టు రేడియాలజీ, పాథాలజీ విభాగాలతో అన్ని ప్రధాన వైద్య సదుపాయాలను కలిగి ఉంది.^[6]

ప్రభుత్వం, రాజకీయాలు

లోక్‌సభ ప్రతినిధి (భారత పార్లమెంటు), ఒక సభ్యుడు రాష్ట్ర శాసనసభకు, ఇద్దరు సభ్యులు అమృత్‌సర్లోని శిరోమణి గురుద్వారా ప్రభంధక్ కమిటీ (ఎస్‌జిపిసి) కు. ఇది తరన్ తారన్ జిల్లాకు ప్రధాన కార్యాలయం. ఇది 19 వార్డులతో మునిసిపలు కౌన్సిలుగా ఉంది. జిల్లా సరిహద్దులలో దోబా, మాల్వా బెల్టు, పాకిస్థాను ఉన్నాయి.

పర్యాటకం

గోయింద్వాలి బయోలి సాహిబ్‌

తరన్ తారన్ సాహిబ్ చుట్టుపక్కల సందర్శకుల ఆకర్షణలు:

• గురు ద్వారా బీడు బాబా బుద్ధ సాహిబ్‌, చాబలు - అమృత్‌సర్ రోడ్డులో ఉంది
• గురుద్వారా గోయింద్వాలు సాహిబ్
• గురుద్వారా ఖదూరు సాహిబ్ తరణ్ తరణ్ జిల్లాలోని ఖాదూరు సాహిబ్ నగరంలో ఉంది.
• హరికే వెట్ల్యాండు, విస్తృతమైన వృక్షజాలం, జంతుజాలానికి నిలయం
• గురుద్వారా దుఃఖ నివారణ సాహిబ్‌, గ్రామం తాతి-ఖారా, తరన్ తారన్
• జండియాల వద్ద హవేలి

ప్రముఖులు

• బాబా దీపు సింగ్జీ, సిక్కు అమరయోధుడు
• బాబా గుర్దితు సింగ్, ఎస్.ఎస్. కొమగటా మరు.
• భాయి బిధి చందు చినా, యోధుడు
• భాయి మహా సింగ్, సిక్కు అమరయోధుడు.
• దారా సింగ్ మల్లయోధుడు.
• దీపకు దావను సాంఘిక సంస్కరణకర్త, కమ్యూనిస్టు నాయకుడు.
• గుర్డియలు సింగ్ ధిల్లాను, ఎక్సు లోక్‌సభ స్పీకరు. (భారతదేశం)
• గురుప్రీతు సింగ్ (షూటరు), కామంవెల్తు (ఢిల్లీ) రెండు పతకాల విజేత.
• ఎం.ఎస్. గిల్, మునుపటి " చీఫ్ కమీషనర్ ఆఫ్ ఇండియా",మునుపటి క్రీడామంత్రి.
• en:Mai Bhago, సిక్కు అమరయోధుడు
• ప్రతాపు సింగ్ కైరాను, మునుపటి పంజాబు ముఖ్యమంత్రి.
• కృష్ణకాంత్ మునుపటి భారతదేశ ఉపాధ్యక్షుడు.
• సురేందరు మోహను పాఠక్, నవలా రచయిత.
• తేజ సింగ్ సముంద్రి,ఎస్.జి.పి.సి స్థాపకుడు.
• బాబా బఘేలు సింగ్, ఢిల్లీని ఆక్రమించాడు.
• సోహను సింగ్ భక్నా, గడారు పార్టీ స్థాపకుడు, అధ్యక్షుడు.
• గురుభక్షు చాహలు, రచయిత

మూలాలు

1. http://www.censusindia.gov.in/pca/SearchDetails.aspx?Id=43891
2. "ఆర్కైవ్ నకలు" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2019-08-28. Retrieved 2019-11-05.
3. "ఆర్కైవ్ నకలు". Archived from the original on 2019-02-09. Retrieved 2019-11-05.
4. "ఆర్కైవ్ నకలు". Archived from the original on 2019-09-20. Retrieved 2019-11-05.
5. "Tarn Taran City Population 2011 Census". Archived from the original on 2015-11-17. Retrieved 2015-11-16.
6. "Hospital" Archived 2019-08-10 at the Wayback Machine, KarsewaTarnTaran.com.

వెలుపలి లింకులు

• Cal-C Computer education
• Darbarsahibtarntaran.com Website created by navdeep singh chandi (navi kamboj)
• "La et capsule soch lo", LATimes.com, 27 August 2010.