చంద్రయాన్ 1 భారతీయ అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థ (ఇస్రో) చేపట్టిన మానవ రహిత చంద్రయాన కార్యక్రమము. ఈ మిషన్ లో, లూనార్ ఆర్బిటర్, ఇంపాక్టర్ ఉన్నాయి. పోలార్ శాటిలైట్ లాంచ్ వెహికల్ చే, ఈ నౌక ప్రయోగించబడింది.
| సంస్థ | ఇస్రో |
|---|---|
| మిషన్ రకం | Orbiter |
| దీనికి ఉపగ్రహం | చంద్రుడు |
| లాంచ్ తేదీ | జూలై 2008 |
| లాంచ్ వాహనం | కొన్ని మార్పులు చేయబడిన పోలార్ శాటిలైట్ లాంచ్ వెహికిల్ |
| మిషన్ వ్యవధి | 2 years |
| NSSDC ID | CHANDRYN1 |
| హోమ్ పేజి | చంద్రయాన్-1 |
| ద్రవ్యరాశి | 523 kg |
| సామర్థ్యం | 750 W |
| కక్ష్య వివరాలు | |
| ఎక్సింట్రిటీ | దాదాపు వృత్తాకార కక్ష్య |
| ఎపో యాప్సిస్ | తొలుత 1000 కి.మీ. |
రిమోట్ తో నడిచే ఈ ఉపగ్రహం బరువు 1304 కి.గ్రా. (590 కి.గ్రా. ప్రారంభ కక్ష్య బరువు, 504 కి.గ్రా. పొడి బరువు), సమీప పరారుణ (నియర్ ఇన్ఫ్రారెడ్), సాఫ్ట్, హార్డ్ ఎక్స్-కిరణాల పౌనఃపున్యాల వద్ద దృష్టికి గోచరమయ్యే హై రెజల్యూషన్ రిమోట్ సెన్సింగ్ పరికరాలను మోసుకెళ్తుంది.[1]
మైల్‌స్వామి అన్నాదురైను ఈ ప్రాజెక్టు అధినేతగా ఇస్రో నియమించింది. తొలుత ఈ చంద్ర ఉపగ్రహాన్ని 2008 జూలైలో ప్రయోగించాలని నిర్ణయించుకున్నది. కానీ అక్టోబరు 24న ప్రయోగించారు. ఈ కార్యక్రమం కొరకు ఇస్రో 380 కోట్ల రూపాయలు ఖర్చు చేసింది. ఈ కార్యక్రమంలో ఇస్రోకు చెందిన ఐదు పే లోడ్లు, ఇతర దేశాలకు చెందిన ఆరు పేలోడ్లు ఉన్నాయి. ఇతర దేశాల పేలోడ్లు నాసా, ఎసా, బల్గేరియాకు చెందిన ఏజెన్సీలవి.
కార్యక్రమ ముఖ్య ఉద్దేశ్యాలు
- చంద్రుని ఉపరితలాన్ని, త్రీ.డీ.లలో చిత్రీకరించడం, వివిధ ఖనిజాలు వాటి రసాయనిక స్పీసీస్‌లను, వాటి రేడియో ధార్మికత ను, న్యూక్లియడ్ల పంపకాలను, వాటి ప్రక్రియలను అధ్యయనం చేయడం. దీని కొరకు రిమోట్ సెన్సింగ్ పేలోడ్ల సెట్ లను ఉపయోగించడం. ఈ డేటా, సౌరమండలం రహస్యాలను ఛేదించడానికి ఉపయోగించడం.
- చంద్రనౌకల ఉపయోగాలను సాధారణీకరణ చేయడం, శాస్త్రప్రయోగాల పేలోడ్లు, గ్రౌండ్ సపోర్ట్ సిస్టమ్, డి.ఎస్.ఎన్. స్టేషన్లను ఏర్పాటు చేయడం వగైరా. లో-కక్ష్యలో పరీక్షలు నిర్వహించడం, కమ్యూనికేషన్లు, డేటా రిసెప్షన్ వగైరా.
పరిశోధనా, అధ్యయనా మైదానాలు
- ఎల్లప్పుడూ భూమినుండి కనిపించకుండా నీడలో ఉండే ఉత్తర దక్షిణ ధ్రువ ప్రాంతాల యొక్క ఖనిజ, రసాయన, హై రెజెల్యూషన్ చిత్రీకరణ.
- చంద్రుడి ఉపరితలంపై, ఉపరితలం క్రింద, ముఖ్యంగా ధ్రువాలలో ఘనీభవించిన నీటిని, మంచును వెదకడం.
- చంద్రుడిపై గల ఎత్తైన శిలా ప్రదేశాలలో రసాయనచర్యా అవశేషాలకై వెదకడం.
- చంద్రుడి క్రస్ట్ లో, క్రేటార్ లలో రసాయన స్ట్రాటిగ్రఫీను పరిశోధించడం.
- కృత్తిమ ఉపగ్రహ మార్గంలో చంద్రుడి ఉపరితల ఎత్తుపల్లాల విషయాలను మ్యాపింగ్ చేయడం.
- 10 కె.ఎ.వా (keV) ల కంటే ఎక్కువ గల ఎక్స్-కిరణాల స్పెక్ట్రమ్ను అధ్యయనం చేయడము. దీని వలన చంద్రుడి వయస్సు, ఏర్పడిన కాలముల గూర్చి సరైన సమాచారము దొరికే అవకాశం ఉంది.
ప్రధాన పరికరాలు లేదా పేలోడ్స్
ఈ సైంటిఫిక్ పేలోడ్ లోని మొత్తం బరువు 90 కి.గ్రా., ఇందులో ఆరు భారతీయ పరికరాలు, ఆరు విదేశీ పరికరాలు గలవు.
- ఉపరితల స్వరూప చిత్రీకరణ కెమెరా The Terrain Mapping Camera (TMC), ఇది 5 మీటర్ల రెజెల్యూషన్‌తో 40 కి.మీ.ల మేరకు గల ప్రాంతాలను పాన్-క్రోమాటిక్ బ్యాండ్ లతో చంద్రుడి హై రెజెల్యూషన్ చిత్రాలను తీస్తుంది.[2]
- హైపర్ స్పెక్ట్రల్ ఇమేజర్ Hyper Spectral Imager (HySI), ఇది ఖనిజాల అధ్యయనాన్ని దాని మ్యాపింగును చేస్తుంది, ఇది 400-900 ఎన్.ఎమ్. బ్యాండ్ లో 15 ఎన్.ఎమ్. 80 ఎన్.ఎమ్. స్పేషియల్ రెజెల్యూషన్ ను కలిగి ఉంది.
- చంద్రుడి లేజర్ రేంజింగ్ పరికరం, Lunar Laser Ranging Instrument (LLRI), ఇది చంద్రుడి ఉపరితలాన్ని అధ్యయనం చేస్తుంది.
- ఎక్స్-కిరణాల ఫ్లోరోసెన్స్ స్పెక్ట్రోమీటర్ An X-ray fluorescence spectrometer C1XS 1- 10 keV వరకు 25 కి.మీ. గ్రౌండ్ రెజెల్యూషన్ తోనూ, ఒక సోలార్ ఎక్-కిరణాల మానిటర్, a Solar X-ray Monitor (XSM) ఇది సోలార్ ఫ్లక్స్ ను డిటెక్ట్ చేయడానికినూ, 1–10 keV రేంజి గలది.
- ఒక హై ఎనర్జీ ఎక్స్-కిరణ/గామా కిరణాల స్పెక్ట్రోమీటర్, A High Energy X-ray/gamma ray spectrometer (HEX) 30- 200 keV కొలతలకొరకు, 40 కి.మీ.ల గ్రౌండ్ రెజెల్యూషన్ తో, HEX, యురేనియం, థోరియాన్ని 210Pb, 222Rn డీగ్యాసింగ్, ఇతర రేడియోధార్మిక పదార్థాలు.
- మూన్ ఇంపాక్ట్ ప్రోబ్, Moon Impact probe (MIP), దీనిని ఇస్రో అభివృద్ధి చేసింది.
- విదేశీ పేలోడ్ లలో, ఈ.ఎస్.ఏ నుండి The Sub-keV Atom Reflecting Analyzer (SARA, [3]
- జె.పి.ఎల్. నుండి బ్రౌన్ విశ్వవిద్యాలయం నుండి.
- ఈ.ఎస్.ఏ. నుండి Near infrared spectrometer (SIR-2).[4]
- జాన్స్ హాప్కిన్స్ విశ్వవిద్యాలయం నుండి ఎస్.బ్యాండ్ miniSAR.[5]
- బల్గేరియా నుండి రేడియేషన్ డోస్ మానిటర్, Radiation Dose Monitor (RADOM-7).
చరిత్ర
2007 నవంబరు 12న, రోస్కోస్మోస్, ISRO ప్రతినిధులు చంద్రయాన్-1 యొక్క తదుపరి ప్రాజెక్ట్ చంద్రయాన్-2లో కలిసి పని చేసేందుకు రెండు ఏజెన్సీల కోసం ఒక ఒప్పందంపై సంతకం చేశారు. ఆర్బిటర్, రోవర్ యొక్క ప్రధాన బాధ్యత ఇస్రోకి ఉంటుంది, అయితే రోస్కోస్మోస్ ల్యాండర్‌ను అందించాలి. 2008 సెప్టెంబరు 18న ప్రధాన మంత్రి మన్మోహన్ సింగ్ అధ్యక్షతన జరిగిన కేంద్ర మంత్రివర్గ సమావేశంలో భారత ప్రభుత్వం ఈ మిషన్‌ను ఆమోదించింది.[6] అంతరిక్ష నౌక రూపకల్పన 2009 ఆగస్టులో పూర్తయింది, రెండు దేశాల శాస్త్రవేత్తలు సంయుక్త సమీక్ష నిర్వహించారు.
ఇవీ చూడండి
మూలాలు
బయటి లింకులు
మూసలు
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.