మహారాష్ట్ర ప్రదేశ్ కాంగ్రెస్ కమిటీ

మహారాష్ట్ర ప్రదేశ్ కాంగ్రెస్ కమిటీ, భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ వారి మహారాష్ట్ర శాఖ. రాష్ట్రంలో పార్టీ కార్యకలాపాలు, ప్రచారాలను నిర్వహించడం, సమన్వయం చేయడం, అలాగే మహారాష్ట్రలో స్థానిక, రాష్ట్ర, జాతీయ ఎన్నికలకు అభ్యర్థులను ఎంపిక చేయడం దీని బాధ్యత. సంస్థ ప్రధాన కార్యాలయం ముంబైలోని దాదర్‌లో ఉంది. అడ్మినిస్ట్రేటివ్ కార్యాలయం ముంబైలోని కొలాబా కాజ్‌వేలో ఉంది.

మహారాష్ట్ర ప్రదేశ్ కాంగ్రెస్ కమిటీ
నాయకుడు	పృథ్వీరాజ్ చవాన్
Chairperson	బాలాసాహెబ్ తోరట్ (Leader of Congress Legislature Party Maharashtra Legislature)
ప్రధాన కార్యాలయం	ముంబై
విద్యార్థి విభాగం	మహారాష్ట్ర NSUI
యువత విభాగం	మహారాష్ట్ర ప్రదేశ్ యూత్ కాంగ్రెస్
మహిళా విభాగం	మహారాష్ట్ర ప్రదేశ్ మహిళా కాంగ్రెస్ కమిటీ
రాజకీయ విధానం	Populism Social liberalism Democratic socialism Social democracy Secularism
కూటమి	మహా వికాస్ అగాడి
లోక్‌సభలో సీట్లు	1 / 48
రాజ్యసభలో సీట్లు	3 / 19
శాసనసభలో సీట్లు	45 / 288
Election symbol

చరిత్ర

మహారాష్ట్ర రాష్ట్రం 1960 మే 1 న ఏర్పడింది. రాష్ట్రంలో కాంగ్రెసుకు చాలా కాలం పాటు ఎదురు లేదు. రాష్ట్రంలోని చక్కెర సహకార సంఘాలు, రాష్ట్రంలోని గ్రామీణ వ్యవసాయ ఆర్థిక వ్యవస్థలో పాలుపంచుకున్న పాడి, కూరగాయల ఉత్పత్తుల మార్కెటింగ్, రుణ సంఘాలు మొదలైన వేలాది ఇతర సహకార సంస్థల నుండి దానికి అధిక ఉడ్ంఏది. కేశరావ్ జేఢే కాంగ్రెస్ పార్టీలో చేరిన తరువాత, బొంబాయి రాష్ట్రం లోను, దాని తరువాత మహారాష్ట్రలోనూ రాజకీయాల్లో ప్రధానంగా గ్రామీణ మరాఠా - కుంబీ కులాల ఆధిపత్యం ఏర్పడింది.^[1] ఈ సమూహం సహకార సంస్థలపై ఆధిపత్యం చెలాయించేది. ఫలితంగా వచ్చే ఆర్థిక శక్తితో, గ్రామ స్థాయి నుండి శాసనసభ, లోక్‌సభ స్థానాల వరకు రాజకీయాలను నియంత్రించింది. 1980ల నుండి, ఈ బృందం ప్రైవేట్ విద్యాసంస్థలను స్థాపించడంలో కూడా చురుకుగా ఉంది.^[2] మహారాష్ట్రకు చెందిన కేశవరావు జేఢే, యశ్వంతరావు చవాన్, వినాయకరావు పాటిల్, వసంతదాదా పాటిల్, శంకర్రావు చవాన్ కేశవరావు సోనావానే, విలాస్‌రావ్ దేశ్‌ముఖ్ వంటి కాంగ్రెస్ పార్టీకి చెందిన ప్రధాన రాజకీయ ప్రముఖులు ఈ గుంపు నుండే వచ్చారు. మహారాష్ట్ర లోను, జాతీయ రాజకీయాల్లోనూ మహోన్నత వ్యక్తిగా నిలిచిన శరద్ పవార్ ఈ వర్గానికే చెందినవాడు.

శరద్ పవార్, తనకు పార్టీ అధ్యక్షురాలు సోనియా గాంధీకీ మధ్య వివాదాల నేపథ్యంలో కాంగ్రెసు నుండి విడిపోయి నేషనలిస్ట్ కాంగ్రెస్ పార్టీని ఏర్పాటు చేయడంతో రాష్ట్రంలో కాంగ్రెసు పార్టీ రాజకీయ స్థితి క్షీణించింది. రాష్ట్రంలో కాంగ్రెస్ పార్టీకి మరాఠాల మద్దతు చీలిపోయింది. అయితే, గత ముప్పై ఏళ్లలో, శివసేన, బీజేపీ మహారాష్ట్ర రాష్ట్రంలో ముఖ్యంగా ముంబై వంటి పట్టణ ప్రాంతాల్లో పట్టు సాధించడం ప్రారంభించాయి. 1995లో శివసేన, బీజేపీ అధికారంలోకి రావడం కాంగ్రెసుకు పెద్ద దెబ్బ. అయితే ఒక టర్మ్ తర్వాత, కాంగ్రెస్-ఎన్‌సిపి కూటమి తిరిగి అధికారాన్ని చేజిక్కించుకుంది. 2014 వరకు అధికారంలో ఉంది. 2014 రాష్ట్ర అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో కాంగ్రెసు, ఎన్సీపీతో పొత్తు లేకుండా పోటీ చేసి భాజపా చేతిలో ఓడిపోయింది.

మహారాష్ట్ర శాసనసభ ఎన్నికలు

సంవత్సరం.	పార్టీ నేత	సీట్ల మార్పు	సీటు గెలుచుకుంది.	ఫలితం.
బొంబాయి ప్రెసిడెన్సీ
1937	బి. జి. ఖేర్	86	86 / 175 (49%)	అధికారం
1946		39	125 / 175 (71%)	అధికారం
బొంబాయి రాష్ట్రం
1952	మొరార్జీ దేశాయ్	94	269 / 315 (85%)	అధికారం
1957	యశ్వంత్రావు బల్వంతరావు చవాన్	35	234 / 396 (59%)	అధికారం
మహారాష్ట్ర రాష్ట్రం
1962	మరోట్రావ్ కన్నంవర్	215	215 / 264 (81%)	అధికారం
1967	వసంత్ రావు నాయక్	12	203 / 270 (75%)	అధికారం
1972		19	222 / 270 (82%)	అధికారం
1978	వసంతదాదా పాటిల్	153	69 / 288 (24%)	ప్రతిపక్షం
1980	ఎ. ఆర్. అంతులే	117	186 / 288 (65%)	అధికారం
1985	శివాజీరావ్ పాటిల్ నిలంగేకర్	25	161 / 288 (56%)	అధికారం
1990	శరద్ పవార్	20	141 / 288 (49%)	అధికారం
1995		61	80 / 288 (28%)	ప్రతిపక్షం
1999	విలాస్రావ్ దేశ్ముఖ్	5	75 / 288 (26%)	అధికారం
2004		6	69 / 288 (24%)	అధికారం
2009	అశోక్ చవాన్	13	82 / 288 (28%)	అధికారం
2014	పృథ్వీరాజ్ చవాన్	40	42 / 288 (15%)	ప్రతిపక్షం
2019	బాలాసాహెబ్ థోరట్	2	44 / 288 (15%)	ప్రతిపక్షం

మహారాష్ట్ర నుండి లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో గెలిచిన సీట్లు

లోక్ సభ ఎన్నికలు	సీట్లు గెలుచుకున్నారు	సీటు మార్పు	కూర్పు
1951 లోక్సభ ఎన్నికలు	41	41	41 / 45 (91%)
1957 లోక్సభ ఎన్నికలు	20	21	20 / 45 (44%)
1962 లోక్సభ ఎన్నికలు	39	19	39 / 45 (87%)
1967 లోక్సభ ఎన్నికలు	36	3	36 / 45 (80%)
1971 లోక్సభ ఎన్నికలు	39	3	39 / 45 (87%)
1977 లోక్సభ ఎన్నికలు	13	26	13 / 48 (27%)
1980 లోక్సభ ఎన్నికలు	42	4	42 / 48 (88%)
1984 లోక్సభ ఎన్నికలు	43	1	43 / 48 (90%)
1989 లోక్సభ ఎన్నికలు	12	3	12 / 48 (25%)
1991 లోక్సభ ఎన్నికలు	19	7	19 / 48 (40%)
1996 లోక్సభ ఎన్నికలు	13	6	13 / 48 (27%)
1998 లోక్సభ ఎన్నికలు	29	16	29 / 48 (60%)
1999 లోక్సభ ఎన్నికలు	10	19	10 / 48 (21%)
2004 భారత సాధారణ ఎన్నికలు మహారాష్ట్రలో	13	3	13 / 48 (27%)
2009 భారత సాధారణ ఎన్నికలు మహారాష్ట్రలో	17	4	17 / 48 (35%)
2014 భారత సాధారణ ఎన్నికలు మహారాష్ట్రలో	2	15	2 / 48 (4%)
మహారాష్ట్రలో 2019 భారత సాధారణ ఎన్నికలు	1	1	1 / 48 (2%)

అధ్యక్షుల జాబితా

ఎస్. నో	రాష్ట్రపతి	చిత్తరువు	కాలపరిమితి.
1.	అబాసాహెబ్ ఖేడ్కర్		1960	1963
2.	వినాయకరావు పాటిల్		1963	1967
3.	వసంతదాదా పాటిల్		1967	1972
4.	పి. కె. సావంత్		1972	1978
5.	నరేంద్ర టిడ్కే		1978	1978
6.	నాసిక్రావ్ తిర్పుడే		1978	1979
7.	రామ్రావ్ ఆదిక్		1979	1980
8.	ప్రేమలా చవాన్		1980	1981
9.	గులాబ్ రావు పాటిల్		1981	1982
10.	ఎస్ ఎమ్ ఐ అసిర్		1983	1983
11.	ఎన్. ఎం. కాంబ్లే		1983	1985
12.	ప్రభా రౌ		1985	1988
13.	ప్రతిభా పాటిల్		1988	1989
(11).	ఎన్. ఎం. కాంబ్లే		1989	1990
14.	సుశీల్ కుమార్ షిండే		1990	1991
15.	శివాజీరావ్ పాటిల్ నిలంగేకర్		1991	1992
16.	శివాజీరావ్ దేశ్ముఖ్		1992	1993
(14).	సుశీల్ కుమార్ షిండే		1993	1997
17.	రంజిత్ దేశ్ముఖ్		1997	1998
18.	ప్రతాప్ రావు బాబూరావు భోసలే		1998	2000
19.	గోవిందరావు ఆదిక్		2000	2003
(17).	రంజిత్ దేశ్ముఖ్		2003	2004
(12).	ప్రభా రౌ		2004	2008
20.	పటంగ్రావ్ కదమ్		2008	2008
21.	మాణిక్రావ్ ఠాక్రే		2008	2015
22.	అశోక్ చవాన్		2015	2019
23.	బాలాసాహెబ్ థోరట్		2019	2021
24.	నానా పటోలే		2021	-

1. Patterson, M.L., 1954. Caste and Political Leadership in Maharashtra. The Economic Weekly, pp. 1066–7.
2. (1995). "Consolidation of Maratha Dominance in Maharashtra Economic and Political Weekly Vol. 30, No. 6 (Feb. 11, 1995), pp. 336–342 Published by".

కాంగ్రెస్ పార్టీకి చెందిన మహారాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రుల జాబితా

#	పేరు.	కార్యాలయం తీసుకున్నాడు.	ఎడమ కార్యాలయం
1	యశ్వంత్రావు చవాన్	1956 నవంబరు 1	1962 నవంబరు 19
3వ అసెంబ్లీ ఎన్నికలు (1962)
2	మరోట్రావ్ కన్నంవర్	1962 నవంబరు 20	1963 నవంబరు 24
3	వసంత్ రావు నాయక్	1963 డిసెంబరు 5	1975 ఫిబ్రవరి 20
4	శంకర్రావ్ చవాన్	1975 ఫిబ్రవరి 21	1977 మే 17
5	వసంతదాదా పాటిల్	17 మే. 1977	1978 మార్చి 7
7వ అసెంబ్లీ ఎన్నికలు (1980)
7	అబ్దుల్ రెహమాన్ అంతులే	1980 జూన్ 9	1982 జనవరి 12
8	బాబాసాహెబ్ భోసలే	1982 జనవరి 21	1983 ఫిబ్రవరి 1
9	వసంతదాదా పాటిల్ (3వ పదవీకాలం)	1983 ఫిబ్రవరి 2	1985 జూన్ 1
8వ అసెంబ్లీ ఎన్నికలు (1985)
10	శివాజీరావు నిలంగేకర్ పాటిల్	1985 జూన్ 3	1986 మార్చి 6
11	శంకర్రావ్ చవాన్	1986 మార్చి 12	1988 జూన్ 26
12	శరద్ పవార్ (2వ పదవీకాలం)	1988 జూన్ 26	1991 జూన్ 25
9వ అసెంబ్లీ ఎన్నికలు (1991)
13	సుధాకర్ రావు నాయక్	1991 జూన్ 25	1993 ఫిబ్రవరి 22
14	శరద్ పవార్ (3వ పదవీకాలం)	1993 మార్చి 6	1995 మార్చి 14
11వ అసెంబ్లీ ఎన్నికలు (1999)
15	విలాస్రావ్ దేశ్ముఖ్ (1వ పదవీకాలం)	1999 అక్టోబరు 18	2003 జనవరి 16
16	సుశీల్ కుమార్ షిండే	2003 జనవరి 18	2004 అక్టోబరు 30
12వ శాసనసభ ఎన్నికలు (2004)
19	విలాస్రావ్ దేశ్ముఖ్ (2వ పదవీకాలం)	2004 నవంబరు 1	2008 డిసెంబరు 4
20	అశోక్ చవాన్	2008 డిసెంబరు 8	2010 నవంబరు 5
21	పృథ్వీరాజ్ చవాన్	2010 నవంబరు 6	2014 సెప్టెంబరు 25

రాష్ట్ర ఎన్నికలలో పనితీరు

సంవత్సరం.	సార్వత్రిక ఎన్నికలు	పోలైన ఓట్లు (%)	గెలుచుకున్న సీట్లు
1962	3 వ అసెంబ్లీ	56,17,347	215
1962	3వ లోక్సభ	58,95,958	41
1967	4వ అసెంబ్లీ	62,88,564	203
1967	4వ లోక్సభ	66,18,181	37
1971	5వ లోక్సభ	87,90,135	42
1972	5వ అసెంబ్లీ	85,35,832	222
1977	6వ లోక్సభ	79,42,267	20
1978	6వ అసెంబ్లీ	51,59,828	69
1980	7వ అసెంబ్లీ	78,09,533	186
1980	7వ లోక్సభ	98,55,580	39
1984	8వ లోక్సభ	1,11,83,424	43
1985	8వ అసెంబ్లీ	95,22,556	161
1989	9వ లోక్సభ	1,24,96,088 (45.36%)	28
1990	9వ అసెంబ్లీ	1,13,34,773 (38.17%)	141
1991	10వ లోక్సభ	1,12,80,003 (48.4%)	38
1995	10వ అసెంబ్లీ	1,19,41,832 (31%)	80
1996	11వ లోక్సభ	98,64,853 (34.78%)	15
1998	12వ లోక్సభ	1,37,44,283 (43.64%)	33
1999	13వ లోక్సభ	98,12,144 (29.71%)	10
1999	11వ అసెంబ్లీ	89,37,043 (27.20%)	75
2004	14వ లోక్సభ	81,43,246 (23.77%)	13
2004	12వ అసెంబ్లీ	88,10,363 (21.06%)	69
2009	15వ లోక్సభ	72,53,634 (19.61%)	17
2009	13వ అసెంబ్లీ	95,21,703 (21.01%)	82
2014	16వ లోక్సభ	88,30,190 (18.29%)	2
2014	14వ అసెంబ్లీ	94,96,095 (17.95%)	42
2019	17వ లోక్సభ	87,92,237 (16.41%)	1
2019	15వ అసెంబ్లీ	87,52,199 (15.87%)	44

ఇది కూడా చూడండి

• ఆల్ ఇండియా కాంగ్రెస్ కమిటీ
• కాంగ్రెస్ వర్కింగ్ కమిటీ
• భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
• మహారాష్ట్ర రాజకీయాలు
• ప్రదేశ్ కాంగ్రెస్ కమిటీ

మూలాలు