ఫిలిప్పీన్స్
ఆగ్నేయాసియా లోని దేశం / From Wikipedia, the free encyclopedia
ఫిలిప్పీన్స్ (అధికారికంగా ఫిలిప్పీన్స్ గణతంత్ర రాజ్యం) ఆగ్నేయాసియాలోని ఒక దేశం. దీని రాజధాని మనీలా. పశ్చిమ పసిఫిక్ సముద్రంలో అక్కడక్కడా ఉన్న 7107 దీవులు ఇందులో భాగం. ప్రపంచంలో అత్యధిక జనాభా గల దేశాల్లో ఇది 12వ స్థానంలో ఉంది. జనాభా సుమారు 9 కోట్లు. ప్రపంచ దేశాల్లో అతిపెద్దవైన ఆర్థిక వ్యవస్థల్లో 46వ స్థానంలో ఉంది.
స్వాతంత్ర్యానికి మునుపు స్పెయిన్,, అమెరికా వాసులకు వలస రాజ్యంగా ఉండేది. ఇస్లాం మతం, బౌద్ధ మతం, హిందూ మతం ప్రధానమైనవి.
Repúbliká ng̃ Pilipinas' Republic of the Philippines |
||||
---|---|---|---|---|
నినాదం Maka-Diyos, Makatao, Makakalikasan, at Makabayan (English: "For God, People, Nature, and Country") |
||||
జాతీయగీతం Lupang Hinirang "Chosen Land" |
||||
రాజధాని | Manila 000) 14°35′N 121°0′E | |||
అతి పెద్ద నగరం | Quezon City | |||
అధికార భాషలు | Filipino (Tagalog), English1 | |||
గుర్తింపు పొందిన ప్రాంతీయ భాషలు | Bikol, Cebuano, Ilocano, Hiligaynon, Kapampangan, Pangasinan, Waray-Waray.[1] | |||
ప్రభుత్వం | Unitary presidential constitutional republic | |||
- | President | Rodrigo Duterte | ||
- | Vice President | Leni Robredo | ||
- | Senate President | Franklin Drilon | ||
- | House Speaker | Feliciano Belmonte Jr. | ||
- | Chief Justice | Maria Lourdes Sereno | ||
Independence | from Spain from United States | |||
- | Declared | June 12 1898 | ||
- | Self-government | March 24 1934 | ||
- | Recognized | July 4 1946 | ||
- | Current constitution | February 2 1987 | ||
విస్తీర్ణం | ||||
- | మొత్తం | 300 000 కి.మీ² (72nd) 115,831 చ.మై |
||
- | జలాలు (%) | 0.61 | ||
జనాభా | ||||
- | 2007 అంచనా | 88,706,3002 (12th) | ||
- | 2000 జన గణన | 76,504,077 | ||
- | జన సాంద్రత | 276 /కి.మీ² (42nd) 715 /చ.మై |
||
జీడీపీ (PPP) | 2006 అంచనా | |||
- | మొత్తం | $508 billion (25th) | ||
- | తలసరి | $5,714 (103rd) | ||
జీడీపీ (nominal) | 2006 అంచనా | |||
- | మొత్తం | $123.115 billion (33rd) | ||
- | తలసరి | $1,415 (109th) | ||
జినీ? (2000) | 46.1 (high) | |||
మా.సూ (హెచ్.డి.ఐ) (2007) | 0.780(2007) (medium) (74th) | |||
కరెన్సీ | Peso (International )
Piso (Filipino ) ( PHP ) |
|||
కాలాంశం | PST (UTC+8) | |||
ఇంటర్నెట్ డొమైన్ కోడ్ | .ph | |||
కాలింగ్ కోడ్ | +63 | |||
1 | Spanish and Arabic promoted on an optional and voluntary basis. | |||
2 | Philippine Census 2007 Population Projection (medium assumption) |
ఫిలిప్పైంస్ అధికారికంగా " రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఫిలిప్పైంస్ " (స్పెయిన్:రిపబ్లిక డీ ఫిలిప్పైన్) అని పిలుస్తారు. ఫిలిప్పైంస్ ఆగ్నేయాసియాలో పశ్చిమ పసిఫిక్ సముద్రంలో ఉన్న స్వార్వభౌమత్వాధికారం కలిగిన ద్వీపదేశం. ఫిలిప్పైన్ 7,641 ద్వీపాలు కలిగిన దేశం.[2] దేశం ఉత్తర దక్షిణాలుగా భౌగోళికంగా మూడు భాగాలుగా (లూజాన్, విసయాస్, మిండనావో) విభజించబడింది. ఫిలిప్పైంస్ రాజధాని మనీలా. అత్యంత జనసాంధ్రత కలిగిన నగరం క్యూజాన్. రెండూ మెట్రో మనీలా నగరంలో భాగంగా ఉంది.[3] ఫిలిప్పైంస్ " పసిఫిక్ రింగ్ ఆఫ్ ఫైర్ " ప్రాంతంలో భూమద్య రేఖకు సమీపంలో ఉంది. ఉపస్థితమై ఉంది. భూమద్యరేఖకు సమీపంగా ఉన్నందున ఫిలిప్పైంస్లో భూకంప ప్రమాదం, తుఫానుల ప్రమాదం అధికంగా ఉంటుంది. అయునప్పటికీ ఈ పరిస్థితులు ఫిలిప్పైన్కు విస్తారమైన సహజవనరులకు నిలయంగా ఉంది. అత్యధికంగా పర్యావరణ వైవిధ్యం కలిగిన దేశాలలో ఫిలిప్పైన్ ఒకటి. ఫిలిప్పైన్ వైశాల్యం 3 లక్షల చ.కి.మీ.[4] జనసంఖ్య 100 మిలియన్లు. ఇతర తూర్పు ఆసియాదేశాలకంటే ఫిలిప్పైన్ జనసంఖ్య వేగవంతంగా అభివృద్ధి చెందుతూ ఉంది.[5][6] జనసంఖ్యాపరంగా ఫిలిప్పైన్ ఆసియాదేశాలలో 7 వ స్థానంలో ఉంది. అలాగే ప్రపంచదేశాలలో 12వ స్థానంలో ఉంది. అదనంగా 12 మిలియన్ల ఫిలిప్పైన్లు విదేశాలలో పనిచేస్తున్నారు. విదేశాలలో పనిచేస్తున్న ఉద్యోగులను అత్యధికశాతం కలిగిఉన్న దేశాలలో ఫిలిప్పైన్ ప్రథమ స్థానంలో ఉంది. ఫిలిప్పైన్ ద్వీపాలలో పలు సంప్రదాయాలు, సంస్కృతులకు చెందిన ప్రజలు నివసిస్తున్నారు. ఆర్చిపిలాగోకు చెందిన నెగ్రిటోలు చరిత్రకాలానికి పూర్వం ఫిలిప్పైన్లో నివసించిన ఆరంభకాల ప్రజలని భావిస్తున్నారు. వారి తర్వాత వారిని అనుసరిస్తూ ఆస్ట్రోనేషియన్ ప్రజలు ఫిలిప్పైన్కు వలసప్రజలుగా వచ్చి స్థిరపడ్డారు.[7] చైనా, మలయా, భారతదేశం, ఇస్లామిక్ దేశాల నుండి వచ్చిన ప్రజలు ఫిలిప్పైన్లో స్థిరపడ్డారు. పలువురు పాలకులు ఫిలిప్పైన్లో రాజ్యాలను స్థాపించి పాలించారు. దతూలు, రాజాలు, సుల్తానులు (లకన్లు) ఫిలిప్పైన్ను పాల్ంచారు.1521లో ఫెర్దినంద్ మెగల్లన్ (హొమంహన్, ఈస్టర్న్ సమర్) రాకతో హిస్పానిక్ కాలనైజేషన్ ప్రారంభం అయింది. స్పెయిన్ అణ్వేషకుడు లోపెజ్ డీ విల్లలోబస్ స్పెయిన్కి చెందిన రెండవ ఫిలిప్ గౌరవార్ధం ఈ ప్రాంతానికి ఆర్చిపిలాగో అని నామకరణం చేసాడు. 1565లో మెక్సికో నుండి మైఖేల్ లోపెజ్ డీ లెగజ్పీ ఆర్చిపిలాగో ప్రాంతంలో హిస్పానిక్ సెటిల్మెంట్ స్థాపించాడు. [8] ఫిలిప్పైంస్ దాదాపు 300 సంవత్సరాలకాలం స్పానిష్ సామ్రాజ్యంలో భాగంగా ఉంది. ఫలితంగా కథలిక్ చర్చి మతపరమైన ఆధిక్యత కలిగి ఉంది. పశ్చిమప్రాంత రవాణాకు స్పానిష్ నిధి అణ్వేషకులకు మనీలా కేంద్రబిందువు అయింది.[9] 20వ శతాబ్దం నాటికి ప్ఫిలిప్పైన్ విప్లవం తరువాత స్వల్పకాలం నిలిచిన ఫిలిప్పైన్ రిపబ్లిక్ " అమెరికన్ ఫిలిప్పైన్ " యుద్ధం తరువాత అమెరికా సైన్యం ఆధీనంలోకి మారింది. [10] జపానీ ఆక్రమణ సమయంలో య్యునైటెడ్ స్టేట్స్ ఫిలిప్పైన్ ద్వీపాల మీద ఆధిక్యత నిలుపుకుంది. రెండవ ప్రపచయుద్ధం ముహిసే వరకు ఈ పరిస్థితి కొనసాగింది. తరువాత ఫిలిప్పైన్ స్వతంత్రదేశంగా అవతరించింది.[11] దేశం జనసాంధ్రత, ఆర్థికబలం దేశాన్ని మిడిల్ పవర్గా వర్గీకరించింది. అఖ్యరాజ్యసమితి, వరల్డ్ ట్రేడ్ ఆర్గనైజేషన్, అసోసియేషన్ ఆస్ సౌత్ ఈస్ట్ ఆసియన్ నేషంస్, ది ఆసియా - పసిఫిక్ ఎకనమిక్ కోపరేషన్ ఫోరం, ఈస్ట్ ఆసియా సమ్మిట్ లలో ఫిలిప్పైన్ ఫండింగ్ సభ్యత్వం కలిగి ఉంది. ఆసియన్ డెవెలెప్మెంట్ బ్యాంక్ ప్రధాన కార్యాలయం ఫిలిప్పైన్లో ఉంది. [12] ఫిలిప్పైన్ కొత్తగా పారిశ్రామిక దేశంగా గుర్తించబడుతుంది. [13] ఫిలిప్పైన్ ఆర్థికరంగం వ్యవసాయం, సేవారంగం, వస్తోత్పత్తి మీద దృష్టి కేంద్రీకరిస్తుంది.[14]