From Wikipedia, the free encyclopedia
Dät Juudendum is die Gloowe fon do Juuden, man uk Seeken as juudske Kultuur un Geskichte heere tou dät Juudendum. Doo Juuden wäide deelwiese nit bloot as religiöse Gruppe, man uk as Foulk blouked. Et rakt ungefeer 13,5 Millione Juuden ap ju Waareld, wierfon ungefeer 6,8 Millione in Israel woonje.
Dät Juudendum is n monotheistisken Gloowe, do Juuden leeuwe also dät et aan God rakt. Dät is uk die ooldste monotheistiske Gloowe. Dät Juudendum waas ju Gruundloage foar do uur twäin monotheistiske Gloowen, dät Kristendum un dän Islam.
Dät hillige Bouk fon do Juuden hat die Tanach, dät is dät Oolde Tästamänt fon do Kristen, bloot mäd ne uur Iendeelenge un Riegenfoulge fon do oankelde Bouke. Deer sunt Deele fon dän Tanach schrieuwen wuuden in dät Aramäiske, man die grootste Deel is ap Hebräisk. Man die Tanach is nit een eenhaidelk Bouk, juu wäd apdeeld in träi Deele, doo sik sälwen wier apdeele:
Juu Tora, Thora af Torah is die eerste un wichtichste Deel fon dän Tanach un bestoant uut doo Bouke fon Mose:
| Bereschit (בְּרֵשִׁית) | (In dän Begin schaffede ...) | Genesis (1. Bouk Mose) |
| Schemot (שְמוֹת) | (Dit sunt doo Noomen ...) | Exodus (2. Bouk Mose) |
| Wajikra (וַיִּקְרָא) | (un deer ruup JHWH ...) | Levitikus (3. Bouk Mose) |
| Bemidbar (בְּמִּדְבַּר) | (Un deer boalde JHWH in juu Wüüste ...) | Numeri (4. Bouk Mose) |
| Devarim (דְּבָרִים) | (Dit sunt doo Woude ...) | Deuteronomium (5. Bouk Mose) |
As „Nevi'im“ beteekent me doo Prophetenbouke fon doo Juuden.
Juu Diskriminierenge juun Juuden wäd as "Antisemitismus" af gnauer "Antijudaismus" beteekend. Doo Juuden wuuden in juu Geskichte oafte diskriminierd, wät wäil deerfon kumt, dät joo, sänt juu Fernäilenge fon Jerusalem un dän juudsken Stoat in dät 1. Jierhunnert ä.Chr. unner Hadrian, aaltiede as Minnerhaid twiske uur Religionen lieuweden, un Minnerhaide wieren aaltiede n wäilkuumen Offer foar doo, doo n Offer bruuke. In dät Middeloaler häd me oafte fon Sakrileg un uur Ferbreeken boald, un dan koom mongs n Pogrom. Juu Ansicht, doo Juuden hieden Jesus möärend, waas uk n Ienweensel foar Diskriminierenge un Feroachtenge. Die grootste un äiländichsde Moort waas oawers wäil, wät doo Nazis däin hääben: Joo hääbe doo Juuden feroachted un in groote Deele fon Europa bestäälen, ienspeerd, pieniged un innerdoat gans organisierd morded. Twiske 5600000 un 6300000 Juuden wuuden fon doo Nazis organisierd uumebroacht.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
