Organ (anatomija)

Organ je grupa lokalizovanih i organizovanih tkiva, koja obavljaju specifičnu funciju ili grupu funkcija. Naziv potiče od grčke reči , odnosno latinske reči , koje znače oruđe. Grupa organa koji su međusobno fizički ili funkcionalno povezani naziva se sistem organa. Život biljaka i životinja se oslanja na mnoge organe koji koegzistiraju u sistemima organa.^[1]

Organ
Unutrašnji organi ljudskog tela
Detalji
Latinski	organi
Grčki	Οργανο
Sistem	Sistemi organa
Pokazatelji
FMA	67498
Anatomska terminologija

Organi se sastoje od glavnog tkiva, i u tkivu su ćelije, parenhime i sporadična tkiva, strome. Glavno tkivo je jedinstveno za specifični organ, poput miokarda, glavnog tkiva srca, dok sporadična tkiva uključuju živce, krvne sudove i vezivno tkivo. Glavna tkiva koja čine organ obično imaju zajedničko embriološko poreklo, kao što su ona koja potiču iz istog klicnog lista. Funkcionalno povezani organi često sarađuju u formiranju celih organskih sistema. Organi postoje u većini višećelijskih organizama. U jednoćelijskim organizmima kao što su bakterije, funkcionalni analog organa je poznat i kao organela. U biljkama postoje tri glavna organa.^[2] Šuplji organ je unutrašnji organ koji formira šuplju cev ili torbicu poput želuca, creva ili bešike.

U studiji anatomije, termin se odnosi na unutrašnji organ. je množinski oblik.^[3][4] U ljudskom telu je identifikovano sedamdeset i devet organa.^[5]

Struktura

Tkivo

U biologiji, tkivo je ćelijski organizacioni nivo između ćelija i kompletnih organa. Tkivo je skup sličnih ćelija i njihov vanćelijski matriks istog porekla koji zajedno obavljaju određenu funkciju. Organi se formiraju funkcionalnim grupisanjem više tkiva.

Ispitivanje ljudskog i životinjskog tkiva poznato je kao histologija ili, u kontekstu bolesti histopatologija. Za biljke se ova disciplina naziva morfologija biljaka. Klasični alati za proučavanje tkiva uključuju parafinski blok (agarozni gel se često koristi kod biljaka^[6][7]) u koji se tkivo ugrađuje i zatim secira, histološku mrlju i optički mikroskop. U poslednjih nekoliko decenija, razvoj elektronske mikroskopije, imunofluorescencije i upotreba mrznutih sekcija tkiva poboljšali su detalje koji se mogu uočiti u tkivima. Pomoću ovih alata klasični izgled tkiva može se ispitati u pogledu zdravlja i bolesti, omogućavajući značajno poboljšanje medicinske dijagnoze i prognoze.

Sistemi organa

Glavni članak: Biološki sistem

Takođe pogledajte: Spisak organa u ljudskom telu

Dva ili više organa koji rade zajedno u izvršavanju određene funkcije tela formiraju organski sistem, koji se još naziva i biološki sistem ili telesni sistem. Funkcije organskih sistema često imaju značajno preklapanje. Na primer, nervni i endokrini sistem deluju preko zajedničkog organa, hipotalamusa. Iz ovog razloga, dva sistema su kombinovana i proučavaju se kao neuroendokrini sistem. Isto važi i za mišićno-koštani sistem zbog odnosa mišićnog i skeletnog sistema.

Uobičajene oznake organskih sistema u biljkama uključuju razlikovanje izdanka i korena. Svi nadzemni delovi biljke (u neepifitima), uključujući funkcionalno različite listove i cvetne organe, mogu se klasifikovati kao sistem organa izdanaka.^[8]

Vitalni ljudski organi

Vitalni ljudski organi su unutrašnji organi ljudskog tela koji su neophodni za održavanje života. Bez svih vitalnih organa i njihovog normalnog rada u ljudskom telu, normalni život i njegovo normalno održavanje su nemogući. U ove organe spadaju:

• mozak, koji reguliše bioritam disanja, srčanog pulsa, proizvodnje hormona, čulnih informacija i pokreta mišića
• srce, koje održava tok kiseonikom obogaćene krvi kroz telo
• pluća, koja udišu vazduh i prenose kiseonik u krv
• jetra, koja otklanja celularne otpatke iz krvi i prebacuje ih u mokraćnu bešiku
• drugi organi povezani s probavom hrane i njenog odstranjivanja iz tela su takođe vitalni u smislu dugoročnog opstanka. Međutim postoji mnogo ljudi koji žive bez važnih telesnih organa, poput bubrega, slezene ili dela creva.

Biljke

Cvet je reproduktivni organ angiosperme. Ovaj cvet hibiskusa je hermafroditski i sadrži prašnik i tučak.

Strobilus vrste Equisetum telmateia

Proučavanje biljnih organa je obuhvaćeno morfologijom biljaka.^[9][10][11] Organi biljaka se mogu podeliti na vegetativne i reproduktivne. Vegetativni biljni organi uključuju korenje, stabljike i listove. Reproduktivni organi su promenljivi. U cvetnim biljkama predstavljeni su cvetom, semenom i plodom. Kod četinara, organ koji nosi reproduktivne strukture naziva se šišarka. U drugim razdelima biljaka, reproduktivni organi se nazivaju strobili, kod Lycopodiophyta, ili jednostavno gametofori kod mahovina. Uobičajene oznake sistema organa u biljkama uključuju diferencijaciju izdanaka i korena. Svi delovi biljke iznad zemlje (kod neepifita), uključujući funkcionalno različite organe lista i cveta, mogu se zajedno klasifikovati kao sistem organa izdanaka.^[12]

Vidi još

• Organoid
• Organ-na-čipu