Guska (množina guske) je zajednički naziv nekoliko vrsta plovuša iz porodice . Ovu grupu čine rodovi (siva guska), (crna guska) i Chen (koji uključuje bele guske); zadnji od koji se često uključuje u rod . Neke ptice, uglavnom povezane sa pegankama (utvama), u svojim imenima imaju reč „guska”. Dalji srodnici iz porodice su labudovi, većina kojih je veća od pravih gusaka, i pataka, koje su manje.
| Anser | |
|---|---|
 | |
| Divlja guska, Anser anser | |
Naučna klasifikacija  | |
| Domen: | Eukaryota |
| Carstvo: | Animalia |
| Tip: | Chordata |
| Klasa: | Aves |
| Red: | Anseriformes |
| Porodica: | Anatidae |
| Potporodica: | Anserinae Vigors 1825 |
| Rod: | Anser Brisson, 1760 |
| Tipska vrsta | |
| Anser anser Greylag goose | |
| Vrste | |
and see text | |
| Sinonimi | |
|
Chen Boie, 1822 (but see text) | |
Izraz „guska” pravilnije se koristi za ženku ptice, dok se „gusan” izričito odnosi na mužjaka. Mlade ptice pre nego što postanu sposobne za let nazivaju se birići ili guščići.[1][2]
Etimologija
.jpg)
Reč „guska” vodi poreklo od praindoevropskog korena, . U germanskim jezicima, koren reči je dao staroenglesku reč sa množinom i (od čega su nastale sadašnje engleske reči , , , i , respektivno), frizijske reči , i , novonemačke reči , , i , i staronordijska reč . Ovaj termin je isto tako osnova litvanske reči , irske (od staroirske reči ), lat. , drevne grč. (), hol. , alb. (heron), sanskritskih reči i , finske , avestanske , polj. , rumunske , ukr. (guska / gusak), rus. ( / ), češke , i persijske غاز ().[1][3]
Sistematika, taksonomija i evolucija
Rod Anser uveo je francuski zoolog Matiren Žak Brison 1760. godine.[4] Ime je izvedeno tautonimijom od specifičnog epiteta sive guske Anas anser koji je uveo Line 1758. godine.[5][6] Anser je latinska reč za „gusku”.[7]
Filogenija
Evolucione odnose između gusaka Anser bilo je teško rešiti zbog njihovog brzog širenja tokom pleistocena i česte hibridizacije.[8][9] Godine 2016. Otenburg i kolege su objavili studiju koja je utvrdila filogenetske odnose između vrsta upoređivanjem egzonskih DNK sekvenci.[10]
| Anser |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Rod sadrži 11 vrsta:[11]
Prave guske () i njihovi srodnici
Tri postojeća roda pravih gusaka su: , siva guska, uključujući i divlju gusku, i domaće guske; , bele guske (često uključene u ); i , crne guske, poput kanadske guske.
Dva roda gusaka i samo su preliminarno smeštena u ; oni mogu da pripadaju ili da formiraju samostalnu potporodicu : , guska Rta Baren i , praistorijska novozelandska guska. Bilo one, ili verovatnije, guskama-sličan koskorobski labud su najbliži živi rođaci pravih gusaka.
Fosile pravih gusaka teško je asocirati sa rodovima. Sve što se može reći je da je njihov fosilni zapis, posebno u Severnoj Americi, gust i sveobuhvatno dokumentuje mnogo različitih vrsta pravih gusaka koje su postojale od miocena, tokom zadnjih 10 miliona godina. Prikladno nazvana (sa značenjem „progenitor guske”) od pre oko 12 miliona godina imala je još više zajedničkih pleziomorfija sa labudima. Pored toga, neke ptice slične guskama poznate iz podfosilnih ostataka nađene su na Havajskim ostrvima.
Guske su monogamne, i žive u stalnim parovima tokom cele godine; međutim, za razliku od većine ostalih trajno monogamnih životinja, one su teritorijalne samo tokom kratke sezone gnežđenja. Uparene guske su dominantnije i više se hrane, što su dva faktora koja rezultiraju u većem potomstvu.[12]
Druge ptica zvane „guske”
Neke ptice, uglavnom sa južne hemisfere se nazivaju „guskama”, većina kojih je u potporodici . One su:
- Orinoko guska,
- Egipatska guska,
- Južnoameričke patagonske guske iz roda
- Praistorijska
Druge:
- Ostrugasta guska (), je srodna patagonskim patkama, ali je dovoljno osobena da zaslužuje svoju zasebnu potporodicu, .
- Plavokrila guska () i kejpbarenska guska () imaju sporne afinitete. One pripadaju zasebnim drevnim lozama koje mogu biti srodne sa bilo , , ili su bliže patuljastim patkama ().
- Tri vrste malih vodenih ptica iz roda su nazvane „pigmejskim guskama”. Postoje indikacije da predstavljaju još jednu drevnu lozu, s mogućim srodnostima sa ili ostrugastom guskom.
- Rod praistorijskih izumrlih morskih pataka, , se ponekad naziva „ronećim guskama” usled njihove velike veličine.[13]
- Neobična svrakolika guska je u zasebnoj porodici, .
- Severna bluna je morska ptica koja je takođe poznata kao „solanska guska”, mada ova ptica nije srodna sa tri roda gusaka, niti bilo kojim drugim pripadnikom reda .
U popularnoj kulturi
Izreke o guskama uključuju:
Ugroženost
Zbog prekomernog lova i uništenja staništa neke vrste su manje ili više ugrožene. Mala lisasta guska (Anser erythropus) i kineska labudasta guska (Anser cygnoides) su na crvenoj listi označene kao ranjive vrste.[17]
Galerija
Bire kanadske guske
Kanadske guske u letu
Reference
Literatura
Spoljašnje veze
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
