Duhovnost je stanje svesti u kojem se čovek predaje razvoju vlastitog duha. Sama reč potiče iz latinskog: spiritus = duh, ili spiro „dišem“. Duhovnost može biti, ali ne mora, povezana sa religijskom posvećenošću Bogu. Pojam duhovnosti usko se vezuje uz religiju, ali on može označavati i duševno stanje u kojem čovek svoju pažnju okreće prema onome što se ne nalazi u njegovoj neposrednoj okolini. Na primer, bavljenje filozofijom ili pisanje poezije, su neki od ne-verskih oblika duhovnosti. Biti duhovna osoba znači stavljati duhovno, metafizičko, i nematerijalno ispred prolaznog, svetovnog i materijalnog. Duhovnost se provodi molitvom, meditacijom i moralnim življenjem.
Značenje duhovnosti se vremenom razvijalo i širilo, te se različite konotacije mogu naći jedna pored druge.[1][2][3][note 1] Tradicionalno, duhovnost se odnosila na religiozni proces ponovnog formiranja koji „ima za cilj da se oporavi prvobitni oblik čoveka",[note 2] orijentisan na" sliku Božju"[4][5] kao što su to primerili osnivači i sveti tekstovi religija sveta. Izraz se koristio u ranom hrišćanstvu da se odnosi na život orijentisan ka Svetom Duhu[6] i proširen tokom kasnog srednjeg veka da uključi mentalne aspekte života.[7] U modernim vremenima, izraz se proširio i na druge verske tradicije[8] i proširio se na širi raspon iskustva, uključujući niz ezoteričnih i verskih tradicija. Savremene upotrebe imaju tendenciju da se pozivaju na subjektivno iskustvo svete dimenzije[9] i „najdublje vrednosti i značenja po kojima ljudi žive“,[10][11] često u kontekstu odvojenom od organizovanih verskih institucija.[12] Ovo može uključivati veru u natprirodno područje izvan obično uočivog sveta,[13]lični rast,[14] potragu za konačnim ili svetim smislom,[15]religiozno iskustvo,[16] ili susret sa sopstvenom „unutrašnjom dimenzijom“.[17]
Ne postoji jedinstvena, široko usaglašena definicija duhovnosti.[2][3][note 1] Pregledi definicije pojma, kako se koristi u naučnim istraživanjima, pokazuju širok spektar definicija sa ograničenim preklapanjem.[1] Makarolov pregled kritika koje se bave temom duhovnosti dao je dvadeset i sedam eksplicitnih definicija, među kojima je „bilo malo saglasnosti”.[1] To ometa sistematsko proučavanje duhovnosti i sposobnost smislene komunikacije nalaza. Štaviše, mnoge osnovne karakteristike duhovnosti nisu jedinstvene samo za duhovnost; na primer, samotranscendencija, asketizam i priznavanje vlastite povezanosti sa svima, ateista Artur Šopenhauer smatrao je ključem etičkog života.[18]
Prema Kis Vajijman, tradicionalno značenje duhovnosti je proces ponovnog formiranja koji „ima za cilj da povrati prvobitni oblik čoveka, slika Boga. Da bi se to postiglo, ponovno formiranje je orijentisano na kalup, koji predstavlja izvorni oblik: u judaizmuTora, u hrišćanstvu postoji Hrist, za budizam, Buda, a u islamu, Muhamed.”[note 2] Houtman i Aupers sugerišu da je savremena duhovnost spoj humanističke psihologije, mistične i ezoterijske tradicije i istočne religije.[14]
U moderno doba naglasak je na subjektivnom iskustvu[9] i „najdubljim vrednostima i značenjima po kojima ljudi žive”,[10][11] uključujući lični rast ili transformaciju, obično u kontekstu odvojenom od organizovanih verskih institucija.[12]
See: * Koenig e.a.: "There is no widely agreed on definition of spirituality today".[2] * Cobb e.a.: "The spiritual dimension is deeply subjective and there is no authoritative definition of spirituality".[3]
Houtman, Dick; Aupers, Stef (2007), „The Spiritual Turn and the Decline of Tradition: The Spread of Post-Christian Spirituality in 14 Western Countries, 1981–2000”, Journal for the Scientific Study of Religion, 46 (3): 305—20, doi:10.1111/j.1468-5906.2007.00360.x
Kapuscinski, Afton N.; Masters, Kevin S. (2010). „The current status of measures of spirituality: A critical review of scale development.”. Psychology of Religion and Spirituality. 2 (4): 191—205. doi:10.1037/a0020498.
King, Richard (2002), Orientalism and Religion: Post-Colonial Theory, India and "The Mystic East", Routledge
Koenig, Harold; King, Dana; Carson, Verna B. (2012), Handbook of Religion and Health, Oxford UP
McCarroll, Pam; O'Connor, Thomas St. James; Meakes, Elizabeth (2005), Assessing plurality in Spirituality Definitions. In: Meier et al, "Spirituality and Health: Multidisciplinary Explorations", Wilfrid Laurier Univ. Press, стр.44—59
McMahan, David L. (2008), The Making of Buddhist Modernism, Oxford University Press, ISBN978-0-19-518327-6
Morgan, Diane (2010), Essential Islam: a comprehensive guide to belief and practice, ABC-CLIO, ISBN978-0-313-36025-1
Puchalski, Christina; Vitillo, Robert; Hull, Sharon; Relle, Nancy (2014), „Spiritual Dimensions of Whole Person Care: Reaching National and International Consensus”, Journal of Palliative Medicine, 17 (6): 642—56, PMC4038982, PMID24842136, doi:10.1089/jpm.2014.9427
Rambachan, Anatanand (1994), The Limits of Scripture: Vivekananda's Reinterpretation of the Vedas, University of Hawaii Press
Remes, Pauliina (2014), Neoplatonism, Routledge
Renard, Philip (2010), Non-Dualisme. De directe bevrijdingsweg, Cothen: Uitgeverij Juwelenschip
Roy, Sumita (2003), Aldous Huxley And Indian Thought, Sterling Publishers Pvt. Ltd
Schuurmans-Stekhoven, J. (2014), „Measuring Spirituality as Personal Belief in Supernatural Forces: Is the Character Strength Inventory-Spirituality subscale a brief, reliable and valid measure?”, Implicit Religion, 17 (2): 211—222, doi:10.1558/imre.v17i2.211
Schneiders, Sandra M. (1993). „Spirituality as an Academic Discipline: Reflections from Experience”. Christian Spirituality Bulletin. 1 (2): 10—15. ISSN1082-9008. OCLC31697474.
Sheldrake, Philip (2007), A Brief History of Spirituality, Wiley-Blackwell
Sinari, Ramakant (2000), Advaita and Contemporary Indian Philosophy. In: Chattopadhyana (gen.ed.), "History of Science, Philosophy and Culture in Indian Civilization. Volume II Part 2: Advaita Vedanta", Delhi: Centre for Studies in Civilizations
Wong, Yuk-Lin Renita; Vinsky, Jana (2009), „Speaking from the Margins: A Critical Reflection on the 'Spiritual-but-not-Religious' Discourse in Social Work”, British Journal of Social Work, 39 (7): 1343—59, doi:10.1093/bjsw/bcn032
Downey, Michael. Understanding Christian Spirituality. New York: Paulist Press, 1997.
Hanegraaff, Wouter J. (1996), New Age Religion and Western Culture. Esotericism in the mirror of Secular Thought, Leiden/New York/Koln: Brill