Prirodni proizvod
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Prirodni proizvod je hemijsko jedinjenje ili supstanca koju je proizveo živi organizam, i koja se stoga javlja u prirodi.[2][3] U najširem smislu, prirodni proizvodi obuhvataju bilo koju supstancu koju su proizvela živa bića.[4][5] Prirodni proizvodi isto tako mogu da budu pripremljeni putem hemijske sinteze (bilo semisinteze ili totalne sinteze) i igrali su centralnu ulogu u razvoju polja organske hemije purem pružanja izazovnih sintetičkih meta. Termin prirodni proizvod se isto tako koristi u komercijalnim primenama za kozmetičke proizvode, dijetarne suplemente, i hranu proizvedenu iz prirodnih izvora bez dodatka veštačkih ingredijenata.[6]
U polju organske hemije, definicija prirodnih proizvoda je obično ograničena na prečišćena organska jedinjenja izolovana iz prirodnih izvora koja su formirana putem primarnog ili sekundarnog metabolizma.[7] U polju medicinske hemije, definicija je obično dodatno ograničena na sekundarne metabolite.[8][9] Sekundarni metaboliti nisu esencijalni za opstanak, ali uprkos toga pružaju organizmima koji iz proizvode evolucionu prednost.[10] Mnogi sekundarni metaboliti su citotoksični i bili su izabrani i optimizovani tokom evolucije za upotrebu kao agensi „hemijskog ratovanja” protiv plena, predatora, i konkurnetskih organizama.[11]
Prirodni proizvodi su ponekad terapeutski korisni kao tradicionalni lekovi za treatman bolesti. Poznavanje tih materijala ponekad omogućava izvođenje aktivnih komponenti kao vodećih jedinjenja u procesu otkrivanja lekova.[12] Mada su prirodni proizvodi inspirisali brojne lekove koje je američka FDA odobrila, razvoj lekova polazeći od prirodnih izvora ima sve manji udeo u današnjoj farmaceutskoj industriji, delom zbog nepouzdanog pristupa i snabdevanja, pitanja intelektualne svojine, sezonske i lokacijske varijabilnosti kompozicije, i nestajanja izvora usled povećanog stepena izumiranja.[12]
Najšira definicija prirodnih proizvoda je da su oni sve što su prozvela živa bića,[4][13] i time su obuhvaćeni biotički materijali (e.g. drvo, svila), bio-bazirani materijali (e.g. bioplastike, kukuruzni skrob), telesne tečnosti (e.g. mleko, biljni ekstrakti), i drugi prirodni materijali (e.g. soli, ugalj). Ograničenija definicija prirodnog proizvoda je organsko jedinjenje koje je sintetisao živi organizam.[7]
Prirodni proizvodi se mogu klasifikovati prema njihovoj biološkoj funkciji, biosintetičkom putu, ili izvoru.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
