Pacijent kontrolisana analgezija

Pacijent kontrolisana analgezija (skraćeno PCA od engl. reči Patient Controlled Analgesia) terapijska je metoda koja omogućava pacijentu koji pati od hroničnog bola, da u određenim granicama sam reguliše unos analgetika.^[1] Ovaj metod anelgezije može se uspešno koristiti kod odraslih i dece starije od 5 godina, odmah nakon primene prve bolus doze analgetika ili količine analgetika koja se isporučuje pacijentu kada on sam aktivira infuzionu pumpu za primenu leka.^[2] Metoda je pokazala vrlo dobre rezultate, a njen beniifit je mogućnost promene doze analgetika u zavisnosti od jačine bola i objektivno učešća pacijenta u njegovom tretmanu.

Pacijent kontrolisana analgezija
Infuziona pumpa koja se koristi u pacijent kontrolisanoj analgeziji, konfiguririsana za epiduralnu primenu fentanila i bupivakaina u postoperativnoj analgeziji]]
MeSH	D016058

Opšta razmatranja

Hronična bol je javno-zdravstveni, društveni, ekonomski i humani problem u svetu. Od hroničnog bola pati oko 22% svetskog stanovništva, zbog čega se sindromu hroničnog bola posvećuje velika pažnja.

Pristup lečenju bola multidisciplinaran je i multimodalan. Više specijalista sudeluje u dijagnostici i lečenju hroničnog bola. Farmakoterapija bola postala je kamen temeljac lečenja ovog sindroma čije lečenje se provodi analgeticima (paracetamol, acetilsalicilna kiselina, nesteroidnim antireumatskim lekovima opioidima),^[3] i koanalgeticima (antikonvulzivi, antidepresivi).

Prednosti

Glavne prednosti ove analgezije su:

• Pacijent koji ima bolove sam sebi dozira analgetike u odnosu na intenzitet i karakter bola, i tako ima sopstvenu kontrolu nad bolom
• Smanjen strah od pojačanja bola
• Lek se odmah ubrizgava, pacijent ne čeka pripremu
• Izuzetno korisna za previjanje i fizikalnu terapiju
• Režim analgezije prilagođen potrebama pacijenta
• Povećanje kvaliteta lečenja i nege
• Skraćenje boravka u bolnici – manje bolničkih dana
• Manji troškovi lečenja
• Bolji utisak o lečenju u bolnici
• Da lekar pre početka terapije programira infuzionu pumpu (ako se ona koristi) kojom se isporučuje analgetik
• Da kod dobro programirana PCA, pod uslovom da se pravilno koristi, je gotovo nemoguće da se pacijent predozira anelgetikom.^[4]

Način primene

Putevi primene pacijent kontrolisane analgezije su:

• Oralno (preko usta)
• Inhalaciono (udisanjem leka)
• Intranazalno (preko nosnih maski)
• Intravenski (ubrizgavanjem leka u venu).^[5]

Kombinovana primena analgetika u PCA

Kombinovana primena analgetika u pacijent kontrolisanoj analgeziji omogućuje njihovu aplikaciju u manjim dozama, uz istovremeno smanjenje rizika od neželjenih dejstava.^[6] Tako npr. tramadol i metamizol se često koriste u terapiji akutnog postoperativnog bola u bolus dozama.^[7] Međutim, kontinuirana primena ova dva analgetika je efikasnija3, jer se ovim načinom za kratko vreme, postiže peak-plazma koncentracija, koja se u narednim satima održava, prilagođavanjem brzine infuzije.^[8]

Indikacije

Glavna indikacija za primenu pacijent kontrolisane analgezije je terapija akutnog i hroničnog bola, u ambulantnim, bolničkim i kućnim uslovima, kod.

• Kancerskog bola
• Pstoperativnog bola
• Postraumatskog bola

Kontarindikacije

Glavne kontraindikacije za primenu ove metode su:

• Konfuzni, dezorjentisani pacijenti
• Pacijenti koji zbog prirode bolesti ne mogu da uče
• Pacijentui koji ne mogu da koriste ruke
• Mlađi od 5 godina
• Kritično oboleli (pacijenti koji se leče u jedinicama intenzivne nege)

Vidi još

• Infuziona pumpa
• Bolus doza analgetika
• Analgezija

Izvori

1. Karanikolas M, Aretha D, Kiekkas P, Monantera G, Tsolakis I, Filos KS (October 2010). "Case report. Intravenous fentanyl patient-controlled analgesia for perioperative treatment of neuropathic/ischaemic pain in haemodialysis patients: a case series". J Clin Pharm Ther. 35 (5): 603–8.
2. Patient controlled analgesia for adults. Thomson Healthcare, Inc. 2010.
3. Packer KJ, Titel JH (1969). "Methoxyflurane analgesia for burns dressings: experience with the Analgizer (subscription required)". British Journal of Anaesthesia. 41 (12): 1080–5
4. Romagnoli A, Busque L, Power DJ (1970). "The "analgizer" in a general hospital: a preliminary report" Canadian Journal of Anesthesia. 17 (3): 275–8.
5. Patient-controlled analgesia system (PCA). Clinical Reference Systems. 10. McKesson Health Solutions. 2010.
6. Buvanendran A, Kroin JS. Multimodal analgesia for controlling acute postoperative pain.Curr Opin Anesthesiol 2009; 22:588–93.
7. Ip HY, Abrishami A,Peng PW, Wong J, Chung F: Predictors of postoperative pain and analgesic consumption:a qualitative systematic review. Anesthesiology 2009; 111:657–77
8. Apfelbaum JL, Chen C, Mehta SS, Gan TJ. Postoperative pain experience: results from a national survey suggest postoperative pain continues to be undermenaged. Anesth Analg 2003; 97:534–40

Literatura

• Levy M, Zylber Katz E, Rosenkranz B. Clinical pharacocinetics of dipyrone and its metabolites. Clin Pharmacokin 1995; 28:216–234.
• Raffa B, Friderichs E, Reimann W et al. Complementary and synergistic antinociceptive interaction between the enantiomers of tramadol. J Pharmacol 1993; 267:331–40
• Grond S, Sablotzki A. Clinical pharmacology of tramadol. Clin Pharmac 2004; 43:879–923.
• Stamer U, Lehnen K, Hother F et al. Impact of CYP2D6 genotype on postoperative tramadol analgesia. Pain 2003; 231–238.
• Tighe P, Wendling L, Patel A et al. Clinically derived early postoperative pain trajectories differ by age,sex and type of surgery. Pain 2015; 156:609–617
• Macintyre P, Jarvis D. Age is the best predictor of postoperative morphine requirements. Pain 1996; 64:357–364.
• Lempa M, Kohler L. Postoperative pain relief in morbidly obese patient:feasibility study of a combined dipyrone/tramadol infusion. Pain 1999; 2:172–175.
• Crombie, JM (1876). „On the self-administration of chloroform”. The Practitioner. 16 (2): 97—101. ISSN 0032-6518. Приступљено 2. 8. 2018.
• Klieman RL, Lipman AG, Hare BD, MacDonald SD: A comparison of morphine administered by patient-controlled analgesia and regularly scheduled intramuscular injection in severe, postoperative pain. J Pain Sympt Manag 1988;3:15-22
• Sechzer, PH (1971). „Studies in pain with the analgesic-demand system”. Anesthesia and Analgesia. 50 (1): 1—10. ISSN 0003-2999. PMID 5100236. doi:10.1213/00000539-197101000-00001.
• Fast Fact and Concept #085: Epidural Analgesia, End of Life/Palliative Education Resource Center, Medical College of Wisconsin
• White PF: use of patient-controlled analgesia for the treatment of acute pain. JAMA 1988;259:242-247

Spoljašnje veze

Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).