Veli Stafa (Elbasan, 25 tetor 1915 - Paris, 18 mars 1939) ka qenë mjek dhe publicist shqiptar, vëllai i madh i Qemal Stafës.
U lind në qytetin e Elbasanit, i biri i Hasan Ahmetit dhe Sabries së Veli Dylgjerit. Familja me origjinë nga Zabzuni i Gollobordës kishte gjetur në brigjet e Shkumbinit vendbanimin e ri, ku Hasani u lind. I ati qe ushtarak akademist i diplomuar në Harbije të Stambollit, i caktuar me detyrë drejtor i Zyrës së Rekrutimit në Prefekturën e Shkodrës. Veliu ndoqi shkollimin e mesëm në Kolegjin Saverian,[1] të cilin e mbaroi me rezultate të shkëlqyera më 1932.
Më 1933 filloi studimet në falultetin e Mjekësisë në Bolonja. Më 5 korrik 1938 diplomohet duke mbrojtur temën 'Kufizimet martesore nga pikpamja e përmirësimit gjenetik', duke pasur në këtë mënyrë të drejtën për t'u emërtuar studiuesi i parë shqiptar i problemeve gjenetike. Në muajin korrik të po atij viti kthehet në Shqipëri. Veten e quante doktor i të vobektëve e jetimëve, por edhe nga të tjerët kështu kujtohet edhe sot. Në shtator shkon në Glonik të Jugosllavisë për t'u mjekuar nga turbekulozi (TBC). Por sëmundja nuk e fali penën e spikatur të viteve '30 dhe të riun human i cili vdiq në moshën 24-vjeçare në Sanatoriumin 'Rueil Malmaison' afër Parisit. Edhe pse larg familjes, Veliu nuk vdiq vetëm. Miku i tij Frederik Shiroka, kushëriri Fejzullah Sejdini dhe dr.Spiro Çipi korçar kanë qëndruar pranë të riut në momentet e lamtumirës.
Dashuria
Më 2 prill trupi i 24-vjeçarit përcillet për t'u varrosur në Elbasan, në Varrezat e Teqes së Madhe Bektashiane, ndërsa te ura e Tabakëve rinia krye-qytetase përcolli "Platonicusin", i cili, edhe pse në moshë të re, luftoi me anë të penës së tij për emancipin e shoqërisë, po në veçanti atë të femrës. Të vdesësh nga dashuria. Kështu mund të etiketohet historia e "Platonicus-it", i cili në kohën kur ndodhej në Itali si student dashurohet me Marian. E fejuara e tij sëmuret nga TBC-ja dhe i kërkon Veliut të ndahen për ta ruajtur nga sëmundja vdekjeprurëse, por i riu nuk mund ta braktiste dashurinë e tij në momentet e fundit të jetës, dashuri e cila vetëm pas disa kohësh i mori jetën edhe 24-vjeçarit.
I dhënë pas publicistikës, shkroi artikuj me pseudonimin Platonicus tek "Ora" më 1932, "Bota e re" e Konstancës më 1936 dhe '37, "Java" më 1937. Shkrimet e tij u botuan edhe pas vdekjes tek "Tomori" më 1943 dhe "Fryma" më 1944. Përdori gjithashtu pseudonimet Ve-Ri dhe NOM (Novo Ordo Mondus).[2]
Në vitin 1982 nën përkujdesjen e Andrea Varfit u botua përmbledhja "Vepra Letrare e Veli Stafës". Aktualisht emri i Veli Stafës është hequr nga Antologjia, ndërsa të afërmit e tij shprehen: "Fatkeqësisht, sot botues të ndryshëm, me mëndje të klasës së katërt, siç i cilëson Faik Konica, e kanë fshirë padrejtësisht emrin e Veli Stafës nga Antologjitë letrare, këtë gjeni të intelektualizmit dhe e kanë zëvendësuar me të tjerë, sigurisht për "konvenienca politike". Inkuzicioni ndaj intelektualëve shqiptarë vazhdon, vetëm se në forma të tjera.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
