From Wikipedia, the free encyclopedia
Muhamed Teufik Pasha (Arabisht: محمد توفيق باشا Muḥammad Tawfīq Bāshā; 15 nëntor 1852 - 7 janar 1892) ishte Hidivi shqiptar i Egjiptit dhe Sudanit midis 1879 dhe 1892 dhe sundimtari i gjashtë nga dinastia e Muhamed Aliut.
| Teufik Pasha | |
|---|---|
 | |
Hidivi i Egjiptit dhe Sudanit | |
| Mbretërimi | 1879–1892 |
| Paraardhës | Ismail Pasha |
| Pasardhës | Abbas II Hilmi |
| Bashkëshorte | Emina Ilhami |
| Fëmijë | Abbas Hilmi II Pasha Muhamed Ali Teufik Princesha Nazli Hanëm Princesha Fahr un-nisa Hadixha Hanëm Princesha Nimatullah Hanëm |
| Dinastia | Dinastia e Muhamed Aliut |
| I ati | Ismail Pasha |
| E ëma | Shafak Nur Hanim |
| U lind | 15 nëntor 1852 Kajro, Ejaleti i Egjiptit, Perandoria Osmane |
| Vdiq | 7 janar 1892 (39 vjet) Helvan, Hidivllëku i Egjiptit |
| Varrimi | Kubbat Afandina, Kajro, Egjipt |
Ai ishte djali i madh i Ismail Pashës dhe lindi më 15 nëntor 1852. Nëna e tij ishte Princesha Shafiq-Nur. Ai nuk u dërgua në Evropë për t'u shkolluar si vëllezërit e tij më të vegjël, por u rrit në Egjipt.
Ai fliste rrjedhshëm frëngjisht dhe anglisht.[1]
Në vitin 1866 Ismaili ia doli në përpjekjen e tij për të ndryshuar rendin e pasardhësve të Hidivllëkut të Egjiptit. Titulli, në vend që t'i kalonte pasardhësit më të madh mashkull të gjallë të Muhamed Aliut, tani duhej të zbriste nga babai tek djali. Ismaili e kërkoi këtë ndryshim kryesisht sepse nuk i pëlqente xhaxhai i tij, Halim Pasha, i cili ishte trashëgimtari i supozuar i tij, dhe kishte imagjinuar se do të mund të zgjidhte cilindo nga djemtë e tij që donte për pasardhës. Por ai zbuloi, pasi ishte bërë ndryshimi, se Fuqitë e mëdha (Britania, Gjermania, Austro-Hungaria dhe Perandoria Osmane) e interpretuan marrëveshjen e re si të zbatueshme rreptësisht për djalin e madh. Prandaj Teufik u bë trashëgimtar i dukshëm. Atij iu dha një pallat pranë Kajros për të jetuar, dhe për dymbëdhjetë vjet ai kaloi një jetë pa ngjarje, bujqësi dhe duke krijuar një reputacion për arsye të mirë dhe sjellje të drejtë me qiramarrësit e tjerë.
Më 15 janar 1873, Teufik Pasha u martua me Princeshën Emina Ilhamy, vajza e Princit Ibrahim el-Hami dhe Parlanta Kadën, në Kajro.
Në vitin 1878 u emërua kryetar i këshillit pas shkarkimit të Nubar Pashës. Ai e mbajti këtë detyrë vetëm për disa muaj; por kjo ishte mjaft e gjatë për të treguar se, nëse ai nuk ishte ambicioz dhe jo veçanërisht inteligjent apo energjik, ai kishte mençurinë të përmbahej nga pjesëmarrja në intrigat që më pas përbënin pjesën kryesore të jetës politike në Egjipt dhe Sudan.
Ai u kthye në pronën e tij dhe u vendos përsëri në një jetë të qetë fshati. Ai ishte i patrazuar vetëm për një kohë të shkurtër. Më 26 qershor 1879, Ismaili, me insistimin e Britanisë dhe Francës, u rrëzua nga sulltani, i cili në të njëjtën kohë dërgoi urdhra që Teufiku të shpallej hidiv.
Hidivi i ri ishte aq i pakënaqur nga lajmi i pranimit të tij, saqë ia mbylli veshët shërbëtorit që i solli i pari lajmin. Egjipti dhe Sudani në atë kohë ishin përfshirë në telashe financiare dhe politike të shkaktuara nga politika e Ismailit dhe situata u përkeqësua nga mosveprimi i Britanisë dhe Francës për disa muaj pas pranimit të Teufikut. Njerëzit e Teufikut ishin të pakënaqur, ushtria e tij e pakënaqur; këshilltarët e tij ishin pothuajse të gjithë të klasës së aventurierëve, me qëllimet e tyre për të fituar; dhe ai vetë nuk kishte as karakterin e një sunduesi të fortë dhe as përvojën që do t'i mundësonte të siguronte një administrim të rregullt të punëve.
Çrregullimi mbizotëroi deri në nëntor 1879, kur kontrolli i dyfishtë u rivendos nga qeveritë e Britanisë dhe Francës. Për më shumë se dy vjet Majori Evelyn Baring (më pas Lord Cromer), Auckland Colvin dhe Monsieur Ernest de Blignières praktikisht qeverisnin vendin, duke u përpjekur të fillonin reforma duke mos pasur asnjë mjet shtrëngimi.
Gjatë gjithë kësaj kohe pakënaqësia në ushtrinë egjiptiane po shtohej. Teufiku ishte fajësuar për dështimin e tij për të mbajtur një linjë të vendosur me rebelët, por qëndrimi i tij drejtohej nga marrëdhëniet e tij me Britaninë dhe Francën dhe ai nuk ishte në gjendje të kontrollonte ngjarjet. Pakënaqësia arriti kulmin me lëvizjen kundër të huajve të kryesuar nga Urabi Pasha, i cili kishte marrë komandën e plotë të ushtrisë. Në korrik 1882, qëndrimi i Urabit, i cili po kryente punime mbrojtëse në një shkallë të gjerë, bëri që admirali britanik (Sir Beauchamp Seymour, më pas Lord Alcester) të deklaronte se do të bombardonte kalatë e Aleksandrisë nëse ato nuk do t'i dorëzoheshin atij.
Përpara se të fillonte bombardimi, Teufikut iu sugjerua që të largohej nga qyteti dhe të hipte ose mbi një njeri të luftës që i përkiste një prej fuqive neutrale, ose në jahtin e tij, ose në një avullore postare që ishte atëherë në port. Përgjigja e tij ishte: "Unë jam ende hidiv dhe qëndroj me njerëzit e mi në orën e rrezikut të tyre". Në pallatin e tij të Kasr el-Raml, tre milje (pesë kilometra) larg qytetit, ai ishte përtej mundësive të predhave, por megjithatë jeta e tij ishte në rrezik. Kur ushtarët rebelë sulmuan pallatin, ai arriti të arratisej dhe të arrinte në një pallat tjetër pasi kaloi nëpër rrugët e djegura të Aleksandrisë. Këtu ai ishte i detyruar të binte dakord që një roje e xhaketave britanike ta mbronte nga rreziku i mëtejshëm. Ai tregoi guximin e tij njëlloj gjatë epidemisë së kolerës në Aleksandri në vitin 1883.
Ai ishte kthyer në Kajro pas Betejës së Tel al-Kebir, kishte rënë dakord për reformat e kërkuara nga Britania dhe kishte marrë pozicionin e një sundimtari kushtetues nën drejtimin e Lord Dufferin, komisioneri special britanik. Kur shpërtheu kolera, ai këmbënguli të shkonte në Aleksandri. Gruaja e tij e shoqëroi dhe ai shkoi nëpër spitale, duke u dhënë një shembull të shkëlqyer autoriteteve të qytetit dhe duke i inkurajuar pacientët me fjalë të mira dhe shpresëdhënëse.
Në 1884, Sir Evelyn Baring (Lord Cromer) u kthye në Egjipt si agjent diplomatik dhe Konsull i Përgjithshëm i Britanisë. Detyra e tij e parë ishte të kërkonte që Teufiku të braktiste Sudanin. Teufiku dha pëlqimin e tij me ngurrim të natyrshëm, por, pasi pranoi, ai bëri gjithçka që mundi për të siguruar suksesin e politikës që Baring ishte dërguar për të kryer. Ai u soll me të njëjtën drejtësi gjatë negociatave midis Sir H. Drummond Wolff dhe të dërguarit turk, Muhtar Pasha, në vitin 1886. Pozicioni i tij nuk ishte dinjitoz, por ai i një sundimtari titullar, i detyruar të qëndronte pranë, ndërsa të tjerët diskutonin dhe menaxhonin punët e vendin e tij. Sulltani ishte suzereni i tij; në Britani ai njohu mbrojtësin e tij: përfaqësuesit të secilit ai u përpoq të tregonte miqësi dhe vlerësim. Me kalimin e kohës, besimi i tij te Baring u rrit, derisa më në fund ai iu drejtua agjentit britanik për pothuajse çdo gjë. Megjithatë, me raste ai veproi me iniciativën e tij, si kur në qershor 1888 ai shkarkoi Nubar Pashën dhe thirri Riaz Pashën për të formuar një ministri, një veprim i ndikuar, megjithatë, nga njohuritë e Teufikut për divergjencën e pikëpamjeve midis Nubarit dhe agjentit britanik. Baring e inkurajoi Teufikun të tregonte aktivitetin e tij në çështjet e administratës dhe ai u interesua shumë për të gjitha çështjet që lidhen me ujitjen, arsimin dhe drejtësinë. Ai nuk ishte një njeri imponues, por ai tregoi një dëshirë të vërtetë për të qeverisur vendin e tij për përfitimin e tij. Ai e kuptoi rëndësinë për Egjiptin e ndihmës dhe mbështetjes britanike; zgjuarsia e tij e natyrshme e bëri atë të pranonte kushtet britanike; ndjenja e tij e natyrshme e mirë e mbante atë nga çdo prirje për intrigë.
Në jetën private ai ishte i sjellshëm. Ai nuk kishte dëshirë të mbante gjendjen e paarritshme të një sundimtari oriental. Në të vërtetë, në shumë mënyra sjelljet dhe zakonet e tij ishin më pak orientale sesa evropiane. Ai u martua në vitin 1873 me të afërmen e tij turke, Emina Ilhami, me të cilën jetoi shumë i lumtur. Ajo ishte gruaja e tij e vetme dhe Teufik ishte një përkrahës i fortë i monogamisë. Kur Teukif u ngjit në fron, ai mbylli lagjet e haremit në pallatin perandorak dhe shiti të gjitha skllavet e të atit në tregjet e skllevërve.
Ai vdiq më 7 janar 1892, në Pallatin Helvan afër Kajros, dhe u pasua nga djali i tij i madh, Abbas II i Egjiptit.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
