Pashkët

Pashka (ose pashkët) është kremtimi më i madh i kalendarit liturgjik të Kishës Katolike Romake dhe të kishave të tjera të krishtera që kremtojnë Ringjalljen e Jezusit të Nazaretit ndodhur, sipas Besëlidhjes së Re, tre ditë pas vdekjes së tij në kryq.

Matthias Grünewald, Altar në Izenhajmer, Ringjallja e Jezusit; ngadhnjimi mbi vdekjen.

Java para Pashkëve është quajtur Java e Shenjtë, dhe ajo përmban Tri Ditët e Pashkëve, që përfshijnë Të Enjten e Shenjtë, që përkujton Darkën e Fundit, Të Premten e Shenjtë, që përkujton kryqëzimin dhe vdekjen e Jezusit. Në krishtërimin perëndimor, Sezoni i Pashkëve, fillon të dielën e Pashkëve dhe zgjat shtatë javë, duke i dhënë fund me ardhjen e ditës pesëdhjetë. Në Orthodhoksi, sezoni i Pashkës fillon ditën e Pashkës dhe përfundon me ardhjen e ditës së dyzetë, festën e Ngritjes.

Data e ditës së Pashkëve

Datat e Pashkëve
nga viti 2000 - 2020

Viti	Në Perëndim	Në Lindje
2000	23 prill	30 prill
2001	15 prill
2002	31 mars	5 maj
2003	20 prill	27 prill
2004	11 prill
2005	27 mars	1 maj
2006	16 prill	23 prill
2007	8 prill
2008	23 mars	27 prill
2009	12 prill	19 prill
2010	4 prill
2011	24 prill
2012	8 prill	15 prill
2013	31 mars	5 maj
2014	20 prill
2015	5 prill	12 prill
2016	27 mars	1 maj
2017	16 prill
2018	1 prill	8 pril
2019	21 prill	28 prill
2020	12 prill	19 prill

Ka shumë hamendje mbi vitin e vdekjes së Jezusit. Festa e Pashkëve të krishtera është e lëvizshme, vendoset çdo vit të dielën pasuese, të parën hënë të plotë pas baraznatës (ekuinoksit) të pranverës (21 marsi). Ky sistem u fiksua përfundimisht në qv. e VI. Në lashtësi mund të kishte përdorime të ndryshme vendore mbi ndjekjen e datës, sidoqoftë të gjitha të lidhura me njehsimin e pashkëve hebraike. Në veçanti disa kisha të Azisë ndiqnin traditën e festimit të pashkëve në të njëjtën ditë me ato hebraike, pa përfillur të dielën.

Pra data e Pashkëve është përfshirë mes 22 marsit dhe 25 prillit.

Liturgjia

Pashkët paraprihen nga një kohë parpërgatitore e agjërimit dhe përkorimit, që zgjat 40 ditë, që quhen Kreshme që fillon nga e "Mërkura e Përhimtë" dhe mbaron të Dielën e Palmave (e fundmja para Pashkëve) që përkujton 40 ditët e kaluara në shkretëtirë të Jezusit në lutje e agjërim dhe që sprovohet nga Djalli.

Historia e Pashkëve të krishtera

Pashkët e krishtera janë në lidhje të ngushtë me ato hebraiket, në të cilat festohet çlirimi i hebrejve nga Egjipti prej Moisiut. Fjala Pashkë në të vërtetë do të thotë kalim: për hebrenjtë është kalimi nga robëria në liri ndërsa për të krishterët nga vdekja trupore dhe frymore në Jetën e Re të Amshuar.

Emërtime të ndryshme të Pashkëve në gjuhë të tjera

Vezët e Pashkëve, simbol i festës së ringjalljes

Emërtime të rrjedhura nga Eostremonat apo muaji i Eostres:

• Anglisht Easter (Istër)
• Gjermanisht Ostern
• Samoane Eseta (rrjedhur nga gjuha angleze)

Emra të prejardhur nga hebraishtja Pesah (Pas´ha):

• Latinisht Pascha ose Festa Paschalia (Paska ose Festa Paskalia)
• Greqisht Πάσχα (Pas´ha)
• Afrikançe Paasfees
• Arabisht عيد الفصح (ʿĪdu l-Fiṣḥ)
• Azeri Pasxa, Fish (pron: fis`h)
• Gjuha baso-gjermane Paisken
• Berbere tafaska (sot është emri i festës islamike të "flijimit")
• Bullgarisht Пасха (Pas´ha)
• Katalançe Pasqua (Paskua)
• Danisht Påske
• Hollandisht Pasen
• Esperanto Pasko
• Faroeze Páskir
• Finlandisht Pääsiäinen (Pesieinen)
• Frëngjisht Pâques (Pake)
• Galisht Pasg
• Islandisht Páskar
• Indonezçe Paskah
• Irlandisht Cáisc (Kaisk)
• Italisht (Paskua)
• Malajalame പെശഹ (Pesaha)
• Norvegjisht Påske
• Persisht عید پاک (Pas´h)
• Portugisht Páscoa
• Rumune Paşti (Pashti)
• Rusisht Пасха (Pas´ha)
• Shqip Pashka ose Pashkët
• Skoceze Casca (Kaska)
• Spanjisht Pascua (Paskua)
• Suedisht Påsk
• Tagalogçe (Filipine) Pasko ng Muling Pagkabuhay (fj.p.fj. "Pashka e Ringjalljes")
• Turqisht Paskalya (Paskalja)

Emërtime të përdorura në gjuhë të tjera:

• Armenisht Զատիկ (Zatik ose Zadik, fj.p.fj. "ringjallje")
• Bielorusisht Вялікдзень o Vialikdzień (fj.p.fj. "Dita e Madhe")
• Boshnjakisht Ускрс (Uskrs) or Васкрс (Vaskrs, fj.p.fj. "Ringjallje")
• Bullgare Великден (Velikden, fj.p.fj. "Dita e Madhe")
• Gjeorgjisht აღდგომა (Aĝdgoma, fj.p.fj. "ringritja")
• Kinezçe 復活節 Fùhuó Jié (fj.p.fj. "Festa e Ringjalljes")
• Kroatisht Uskrs (fj.p.fj. "Ringjallje")
• Çekisht Velikonoce (fj.p.fj. "Natët e Mëdha" [shumës, trajta njëjës nuk ekziston])
• Estoneze Lihavõtted (fj.p.fj. "marr mish", mishërohem)
• Hungareze Húsvét (fj.p.fj. "marr mish", mishërohem)
• Japonisht 復活祭 (Fukkatsu-sai, fj.p.fj. "Festa e Ringjalljes")
• Koreane 부활절 (Puhvalhol, fj.p.fj. "Stina e Ringjalljes")
• Malteze L-Għid
• Letonisht Lieldienas (fj.p.fj. "Ditët e Mëdha" [shumës, trajta njëjës nuk ekziston])
• Persisht عيد پاك (fj.p.fj. "Festa e Dlirë")
• Polonisht Wielkanoc (fj.p.fj. "Nata e Madhe")
• Serbisht Ускрс (Uskrs) or Васкрс (Vaskrs, fj.p.fj. "Ringjallje")
• Sllovake Veľká Noc (velka noq fj.p.fj. "Nata e Madhe")
• Sllovenisht Velika noč (velika noq fj.p.fj. "Nata e Madhe")
• Tongane Pekia (fj.p.fj. "vdekja (e zotit)")
• Ukrainse Великдень (Velikden’, fj.p.fj. "dita e madhe") ose Паска (Paska)

Lidhje të jashtme

• Gabim i përfshirjes: {{En}} është vetëm për emërhapësirën e Skeda. Përdorni më mirë {{lang-en}} ose {{in lang|en}}.Burimet liturgjike për Pashkë.