Helsinki

Helsinki (dëgjo , dëgjo ) (suedisht: Helsingfors) është kryeqyteti dhe qyteti më i madh i Finlandës. Ai ndodhet në rajonin Uusimaa, në Finlandën jugore, në bregun e Gjirit të Finlandës, një krah i Detit Balltik. Helsinki ka një popullsi prej 650,222 banorë (2018). Helsinki ndodhet rreth 80km në veri të Talin, Estoni, 400km në verilindje të Stokholmit, Suedi, dhe 300km në perëndim të Shën Petersburgut, Rusi. Helsinki ka lidhje të ngushta historike me këto tre qytete.

Helsinki Helsinki – Helsingfors
Kryeqytet
Helsingin kaupunki Helsingfors stad Qyteti i Helsinkit
Kolazh me pamje nga Helsinki
Flamuri Stema
Nofka(t):  'Stadi (për Helsinkianët), Hesa (për ata që nuk banojnë në qytet),[1] Vajza e Baltikut, Perla e Detit Baltik
Vendndodhja (me të kuqe) brenda rajonit Uusimaa dhe nën-rajonit të Helsinkit të Madh (me të verdhë)
Helsinki (Earth)
Koordinatat: 60°10′15″N 24°56′15″E
Shteti	Finlanda
Rajoni	Uusimaa
Nën-rajoni	Helsinki i Madh
Charter	12 qershor 1550
Kryeqytet	8 prill 1812
Qeveria
• Kryetari	Juhana Vartiainen (KOK)
• Organi drejtues	Këshilli i Qytetit të Helsinkit
Sipërfaqja
• Kryeqytet	715,48 km2 (276,25 sq mi)
• Sipërfaqe tokësore	213,75 km2 (82,53 sq mi)
• Sipërfaqe ujore	501,74 km2 (193,72 sq mi)
• Sipërfaqe urbane	680,12 km2 (262,60 sq mi)
• Metro	3.697,52 km2 (1.427,62 sq mi)
Popullsia  (31 mars 2021)
• Kryeqytet	656.250
• Dendësia	3.070,18/km2 (7.951,7/sq mi)
• Popullsia urbane	1.268.296
• Dendësia urbane	1.900/km2 (4.800/sq mi)
• Metro	1.526.694
• Dendësia metro	412,9/km2 (1.069/sq mi)
Emri i banorëve	helsinkiläinen (finlandisht) helsingforsare (suedisht) Helsinkasit (shqip)
Zona kohore	UTC+02:00 (EET)
• Verës (DST)	UTC+03:00 (EEST)
Prefiksi	+358-9
Faqja zyrtare	www.hel.fi

Helsinki është kryeqyteti më verior i një shteti anëtar të BE-së. Pas Kopenhagës dhe Stokholmit, Helsinki është komuna e tretë më e madhe në vendet nordike. Finlandishtja dhe suedishtja janë të dyja gjuhë zyrtare.

Helsinki është qendër e madhe politike, arsimore, financiare, kulturore dhe kërkimore e Finlandës, si dhe një nga qytetet kryesore të Evropës veriore. Përafërsisht 70% e kompanive të huaja që operojnë në Finlandë ndodhen në zonën e Helsinkit. Bashkia pranë e Vantaa është vendi i Aeroportit të Helsinkit, me shërbime të shpeshta në destinacione të ndryshme në Evropë dhe Azi.

Klima

Dimërat në Helsink janë më të nxehta sesa në veri dhe sezona e borës është më e shkurtë. Gjatë dimrit, temperaturat janë të larta sesa në veri të vendin. Temperaturat mesatare në janar dhe shkurt janë rreth -5 °C^[2] Për shkak të gjerësisë, ditët zgjasin 5 orë dhe 48 minuta rreth largësisë së diellit në dimër. Gjatë largësisë së diellit në verë, ditët zgjasin 18 orë dhe 57 minuta.^[3]

Temperaturat mesatare prej qershorit deri në gusht janë rreth 19 deri në 22 °C. Temperatura më e lartë në qendrën e qytetit ishte 33.1 °C më 18 korrik 1945, ndërsa më e ulëta ishte −34.3 °C më 10 janar 1987.^[4]

Gjuha

Finlandishtja dhe suedishtja janë gjuhë zyrtare në komunën e Helsinkut. Shumica apo 81.9%^[5] flasin Finlandisht. Pakica apo 5.9% flasin Suedisht. Rreth 12.2% të popullsisë flasin gjuhë amtare sesa finlandishtja dhe suedishtja.

Folësit e gjuhës finlandeze e tejkaluan folësit e gjuhë suedeze në vitin 1890, për t'u bërë shumica e popullsisë së qytetit. Gjatë kësaj kohe, popullsia e Helsinkut ishte 61,530.^[6] Në atë kohë, popullsia e Helsinkit ishte 61.530.^[7]

Binjakëzimet

• Shën Petersburgu, Rusia^[8]
• Talini, Estonia^[8]
• Stokholm, Suedia^[8]
• Berlin, Gjermania^[8]
• Pekin, Kina (since 2006)^[8][9][10]
• Moska, Rusia^[8]

Lidhje të jashtme

• Uebfaqja Zyrtare
• Visithelsinki.fi – Uebfaqja Zyrtare për Turizm në Helsink
• Helsinki.mobi – Uebfaqja Zyrtare në telefon
• Helsinki.fi – City Portal
• Printed weekly in English, HelsinkiTimes.info
• Helsinki City Geographic Information system
• Tramway in Helsinki
• Helsinki Times
• Helsinki in Style
• World Design Capital 2012 Helsinki

Referime

1. Ainiala, Terhi (2009). "Place Names in the Construction of Social Identities: The Uses of Names of Helsinki" (në anglisht). Research Institute for the Languages of Finland. Marrë më 22 shtator 2011.
2. "Climatological statistics for the normal period 1971–2000" (në anglisht). Fmi.fi. Marrë më 13 prill 2010.
3. Tukiainen, Matti. "Helsinki, Finland – Sunrise, sunset, dawn and dusk times around the World!". Gaisma (në anglisht). Marrë më 11 shkurt 2011.
4. "Ilmatieteen laitos – Sää ja ilmasto – Ilmastotilastot – Ilman lämpötila" (në finlandisht). Finnish Meteorological Institute. Arkivuar nga origjinali më 4 qershor 2009. Marrë më 8 korrik 2009.
5. "General information on Helsinki" (në anglisht). Helsinki City.
6. "Helsingin nimistön vaiheita" (në anglisht). Scripta.kotus.fi. Marrë më 13 prill 2010.
7. "Kysy.fi | Helsingin kaupunginkirjasto" (në finlandisht). Igs.kirjastot.fi. Arkivuar nga origjinali më 4 maj 2012. Marrë më 17 shkurt 2014.
8. "International Relations". Hel.fi (në anglisht). City of Helsinki. Arkivuar nga origjinali më 26 shtator 2017. Marrë më 2017-06-11. Helsinki's main bilateral city partners are St. Petersburg, Tallinn, Stockholm and Berlin. In addition, Helsinki maintains special long-term partnerships with Beijing and Moscow. Helsinki has no official sister cities. Helsinki primarily works with other capitals.
9. Yan, Yangtze (14 korrik 2006). "Beijing, Helsinki forge sister city relationship". Gov.cn (në anglisht). Chinese Government. Arkivuar nga origjinali më 9 tetor 2019. Marrë më 5 gusht 2013.
10. "Sister Cities" (në anglisht). Beijing Municipal Government. Arkivuar nga origjinali më 17 janar 2010. Marrë më 23 qershor 2009.

Ky artikull me tematikë në lidhje me gjeografinë e Finlandës është një faqe cung. Ju mund të ndihmoni Wikipedia-n duke e përmirësuar atë.