Ganesha

Ganesha (sanskritisht: गणेश , IAST: Gaṇeśa), i shkruar gjithashtu Ganesh, dhe i njohur gjithashtu si Ganapati, Vinayaka dhe Pillaiyar, është një nga hyjnitë më të njohura dhe më të adhuruara në panteonin e hyjnive në Hinduizëm ^[1] dhe është Zoti Suprem i sektit Ganapatya. Përshkrimet e tij gjenden në të gjithë Indinë. ^[2] Konfesionet hindu e adhurojnë atë pavarësisht përkatësive. ^[3] Përkushtimi ndaj Ganeshës është i përhapur gjerësisht dhe shtrihet tek xhainët dhe budistët madje edhe përtej Indisë. ^[4]

 

Miniaturë Basohli, Muzeu Kombëtar, rreth 1730, Nju-Delhi

Megjithëse Ganesha ka shumë veçori, ai identifikohet lehtësisht nga koka e elefantit . ^[5] Ai nderohet gjerësisht, më konkretisht, si heqës i pengesave dhe mendohet se sjell fat; ^{[6] [7]} mbrojtësi i arteve dhe shkencave ; dhe hyjnia e intelektit dhe urtësisë. ^[8] Si zot i fillimeve, ai nderohet në fillimin e riteve dhe ceremonive. Ganesha thirret gjithashtu si mbrojtës i letrave dhe mësimit gjatë sesioneve të shkrimit. ^{[9] [10]} Disa tekste tregojnë anekdota që lidhen me lindjen dhe bëmat e tij.

Ndërsa studiuesit nuk bien dakord në lidhje me origjinën e tij që e daton midis shekullit të I-rë pes dhe shekullit të II-të të es, Ganesha u vendos mirë në shekujt IV dhe V të es, gjatë periudhës Gupta dhe trashëgoi tipare nga pararendësit Vedikë dhe para-Vedikë. ^[11] Tekstet hindu e identifikojnë atë si djalin e Parvatit dhe Shivës të traditës Shaiviste, por ai është një zot tërë-Hindu që gjendet në traditat e tij të ndryshme. ^{[12] [13]} Në traditën Ganapatya të hinduizmit, Ganesha është Qenia Supreme . ^[14] Tekstet kryesore mbi Ganeshën përfshijnë Ganesha Purana, Mudgala Purana dhe Ganapati Atharvasirsha .

Një statujë e shekullit të 13-të e Ganeshës, në stilin Hoysala, Karnataka

Një formë tipike me katër krahë. Miniaturë e shkollës Nurpur (rreth 1810)

1. Ramachandra Rao 1992. Gabim me sfn - Nuk ka shënjestrim CITEREFRamachandra_Rao1992 (Ndihmë!)
2.      
3.      
4.      
5. Martin-Dubost, p. 2.
6. For Ganesha's role as an eliminator of obstacles, see commentary on Gaṇapati Upaniṣad, verse 12 in Saraswati 2004, p. 80
7. DeVito, Carole; DeVito, Pasquale (1994). India - Mahabharata. Fulbright-Hays Summer Seminar Abroad 1994 (India). United States Educational Foundation in India. fq. 4. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
8. Heras 1972, p. 58
9. Getty 1936. Gabim me sfn - Nuk ka shënjestrim CITEREFGetty1936 (Ndihmë!)
10. , Vigna means obstacles Nasha means destroy. These ideas are so common that Courtright uses them in the title of his book, Ganesha: Lord of Obstacles, Lord of Beginnings.
11. Narain, A.K. "Gaṇeśa: The Idea and the Icon" in Brown 1991
12. Gavin D., Flood (1996). An Introduction to Hinduism. Cambridge University Press. fq. 14–18, 110–113. ISBN 978-0521438780. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
13. Vasudha, Narayan (2009). Hinduism. The Rosen Publishing Group. fq. 30–31. ISBN 978-1435856202. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
14. For history of the development of the gāṇapatya and their relationship to the wide geographic dispersion of Ganesha worship, see: Chapter 6, "The Gāṇapatyas" in: Thapan 1997.