Federata Argjentinase e Futbollit

Federata Argjentinase e Futbollit (Spanjisht: Asociación del Fútbol Argentino) është organi qeverirës i futbollit në Argjentinë dhe është me seli në Buenos Aires. Ajo organizon divizonet e ulta të sistemit të ligës argjentinase (nga Primera B Nacional te Torneo Regional Federal dhe Primera D), përfshirë edhe kupat, Copa Argentina dhe Supercopa Argentina. Ky organ gjithashtu menaxhon të gjitha ndeshjet e kombëtares argjentinase, duke nisur nga ekipi i parë, e duke vazhduar me moshat (nën-20, -17 dhe -15) dhe me ekipin olimpik. Së dyti, federata organizon ligat amatore të futbollit të femrave, fëmijëve, të rinjëve, futsallës dhe ligave të tjera lokale, si dhe ekipit kombëtar të femrave.

FAF-ja gjithashtu organizoi të gjitha ndeshjet e Primera División nga sezoni 1893 e deri në sezonin 2016–17. Nga sezoni 2017–18, "Superliga Argjentina", një organizatë e pavarur e cila vepronte e lirë dhe kishte statutin e saj, mori drejtimin e ndeshjeve të këtij kompeticioni.^[1] Megjithatë, Superliga është e lidhur me Federatën Argjentinase.^[2]

Historia

Federata Argjentinase e Ligës së Futbollit (në shqip) u themelua më 21 shkurt 1893 nga Alexander Watson Hutton,^[3] i cili është konsideruar "babai" i futbollit argjentinas.^[4] Federata Argjentinase është më e vjetra në në Amerikën e Jugut dhe një nga më të vjetrat që është krijuar jashtë Evrope. Në vitin 1906, Florencio Martínez de Hoz u bë presideni i parë i federatës që kishte lindur në Argjentinë.^[5]

Në vitin 1912, presidenti i Gimnasia y Esgrima de Buenos Aires, Ricardo Aldao, u prish me federatën dhe krijoi federatëne tij, të quajtur Federación Argentina de Football, e cila organizator paralelisht një turnament. Disa ekipe që u bashkuan me këtë federatë ishin Gimnasia y Esgrima, Independiente, Estudiantes de La Plata dhe Atlanta. Liga zgjati deri në vitin 1914 kur j'u bashkuar Asociación Argentina de Football, duke krijuar një ligë unike të përbashkët për sezonin 1915.

Federata e dytë që u krijua dhe u kundërshtua u quajt "Asociación Amateurs de Football", e cila gjithashtu organizonte kampionatet e saja (ashtu sic kishte bërë edhe FAF) deri në vitin 1926 kur u bashkua me federatën kryesore. Kjo federatë përfshinte disa ekipe të rëndësishme si River Plate, Racing, Independiente dhe San Lorenzo, me përjashtim të Boca Juniors që vazhdoi të ishte pjesë e organizatës zyrtare "Asociación Argentina de Football".

Kur të dyja federatat u bashkuan në vitin 1927, federata e re u quajt "Asociación Amateur Argentina de Football" deri sa nisi profesionalizimi i sportit në vitin 1931. Në atë vit, emri u ndërrua sërisht në "Liga Argentina de Football". Raundi i parë i kampionatit profesional të krijuar së fundmi ishte më 31 maj 1931.^[3][6]

Pavarësisht se futbolli u kthye në profesionist në Argjentinë, disa klube vazhduan të qëndronin amator në mënyrë për të krijuar një organizatë të re, e cila u quajt "Asociación de Football Amateur y Profesionales". Kjo organizatë organizoi një turnament paralel deri në vitin 1934 deri sa më 3 nëntor 1934, ashtu si çdo organizatë më parë, u bashkua me "LAF-në" për të krijuar "Asociación del Football Argentino", e cila ka qëndruar që atëherë.^[3][7]

Në vitin 2015, gjatë zgjedhje për presidentin e ri të federatës, dy ishin kandidatët për të zëvë vëndin e Julio Humberto Grondona: Marcelo Tinelli – i cili donte një ndryshim në mënyrën sesi gjërat shkonin, si psh eliminimi i korrupsionit ndërmjet disa klubeve dhe AFA-së– dhe Luis Segura, i cili kishte marrë drejtimin pas vdekjes së Grondonës, me qëllimin për të vazhduar mandatin e tij.

Gjithsej 75 presidentë të klubeve të ndryshme argjentinase kishin të drejtë të votonin, por në ditën e zgjedhje diçka shkoi gabim dhe rezultati përfundimtar ishte 38 me 38 (76 vota gjithsej). Shpjegimi ishte se njëri nga votuesit kishte votuar dy herë dhe se gabimi nuk ishte raportuar. Si rezultat, komiteti ekzekutiv vendosi për të shtyrë votimin.^[8] Pas disa takimeve, të dy kandidatët ranë dakort për një tjetër ditë zgjedhje në qershor 2016.^[9]

Në qershor 2016, presidenti i AFA-së Luis Segura u akuzua për "mashtrim të rënduar administrativ".^[10] Segura u zëvendësua në baza të përkohshme nga sekretari ekzekutiv i AFA-së, Damián Dupiellet.^[11]

Në vitin 2017, federata miratoi krijimin e një organizate të re, të quajtur "Superliga Argentina de Fútbol", e cila do të organizonte kampionatet e Primera División.^[12] Ligat kryesore evropiane të futbollit (si Premier Liga Angleze ose La Liga Spanjolle, që organizohen nga federata që i dedikohen tërësisht atyre kampionateve dhe veprojnë si organizata të ndara nga federatat kombëtare respektive) shërbyen si frymëzim për krijimin e Superligës.^[13]

Kampionati 2016–17 i Primera División ishte i fundit i organizuar nga AFA-ja. Nga sezoni 2017–18, "Superliga Argentina", një organizatë e administruar vetë dhe me statutin e vetë, mori përsipër organizimin e kampionateve të Primera División që nga ajo kohë.^[1]

Emrat

Organi qeversisës i futbollit në Argjentinë ka pasur disa emra që nga krijimi në vitin 1893. Shumica e ndërrimit të emrave janë kthyer në spanjisht nga gjuha angleze. Lista e emra është mëposhtë:^[14]

• Argentine Association Football League (1893–1903)^{[note 1]}
• Argentine Football Association (1903–1912)
• Asociación Argentina de Football (1912–1927)
• Asociación Amateur Argentina de Football (1927–1931)
• Asociación de Football Amateurs y Profesionales (1931–1934)
• Asociación del Fútbol Argentino (1934–vazhdon)^{[note 2]}

Kompeticionet

Të organizuar nga AFA-ja

Lista e kompeticioneve zyrtare të organizuar nga Federata Argjentinase e Futbollit që nga krijimi i saj në vitin 1893:^[15][16]

Kompeticionet aktuale
Emri	Periudha
Primera División	1893–2017 [note 3]
Primera B Metropolitana	1899–vazhdon
Primera C	1900–vazhdon
Primera D	1950–vazhdon
Primera B Nacional	1986–vazhdon
Torneo Federal A	2014–vazhdon
Torneo Regional Federal	2018–vazhdon
Copa Argentina	1969–1970, 2011–vazhdon [note 4]
Supercopa Argentina	2012–vazhdon [note 5]
Kompeticionet e fshira
Copa de Honor Municipalidad de Buenos Aires	1905–1936
Copa de Competencia Jockey Club	1913–1933
Copa de Competencia La Nación	1913–1914
Copa Dr. Carlos Ibarguren	1913–1958
Copa Estímulo	1920–1926
Copa Presidente de la Nación	1927–1989 [note 6]
Copa Adrián C. Escobar	1939–1949
Copa General Pedro Ramírez	1943–1945 [note 7]
Copa de Competencia Británica	1944–1948
Copa Suecia	1958 [note 8]
Torneo Regional	1967-1985
Torneo del Interior	1986-1995
Copa Centenario de la AFA	1993 [note 9]
Torneo Argentino A	1995–2014
Torneo Argentino B	1995–2014
Torneo Argentino C	2005–2014
Copa Campeonato	2013–2014 [note 10]
Torneo Federal B	2014–2017
Torneo Federal C	2015–2018
Copa Bicentenario	2016

Të tjera

Kjo është lista e kompeticioneve që janë krijuar nga organizata jo-zyrtare.^[16]

Kompeticionet e tjera
Emri	Periudha	Organizata
Copa de Competencia (AAm)	1920–1926	Asociación Amateurs de Football
Copa Presidente de la Nación	1920–1926	Asociación Amateurs de Football [note 11]
Copa de Competencia (LAF)	1932–1933	Liga Argentina de Football
Copa Adrián Beccar Varela	1932–1933	Liga Argentina de Football

Stafi aktual

Redaktuar më qershor 2019^[22][23]

• Presidenti: Claudio Tapia
• Zëvëndës-presidenti: Daniel Angelici
• Zëvëndës-presidenti i 2të: Hugo Moyano
• Sekretari i përgjithshëm: Vìctor Blanco
• Arkëtari: Alejandro Nadur
• Menaxheri i Medias/Komunikacionit: José Lemme
• Kordinatori i Futsallës: Gustavo Lorenzo
• Kordinatori i Gjyqtarëve: Sergio García
• Trajneri i ekipit të parë të meshkujve: Lionel Scaloni
• Trajneri i ekipit nën-20 të meshkujve: Fernando Batista
• Trajneri i ekipit të parë të femrave: Carlos Borrello
• Drejtori i përgjithshëm i ekipit kombëtar: César Luis Menotti^[24][25]

Lista e presidentëve

Federata zyrtare Asociación del Fútbol Argentino Periudha Presidenti/ët 1893–1896 Alexander Watson Hutton 1897–1898 Alfredo P. Boyd 1899 Charles Wibberley 1900–1905 Frank Chevallier Boutell 1906 Florencio Martínez de Hoz 1907–1908 Emilio Hansen 1909–1914 Hugo Wilson 1915–1917 Adolfo Orma 1918–1919 Ricardo Aldao 1919–1921 Federico Luzio 1921–1922 Benjamin Toulouse 1922–1924 Aldo Cantoni 1924–1926 Virgilio Tedin Uriburu 1926 Natalio Botana 1927–1929 Adrián Beccar Varela 1929–1932 Juan Pignier 1932 Carlos Anessi 1932–1933 Silvio Serra 1933–1934 José Claisse 1934 Alejandro Russo 1934 Tiburcio Padilla 1935 Ernesto F. Malbec 1936 Ángel Molinari 1937–1938 Eduardo Sánchez Terrero 1939–1940 Adrián Escobar 1941–1943 Ramón Castillo 1944 Jacinto Armando 1945 Agustín Nicolás Matienzo 1946 Eduardo J. Avalos 1947 Pedro Canaveri 1948–1949 Oscar Nicolini 1949 Cayetano Giardulli 1950–1953 Valentín Suárez 1954–1955 Domingo Peluffo 1955 Cecilio Conditi 1956 Arturo Bullrich [note 12] 1957–1965 Raúl Colombo 1966 Francisco Perette 1967–1968 Valentin Suárez [note 12] 1968 Armando Ramos Ruiz [note 12] 1969 Aldo J. Porri [note 12] 1969 Oscar L. Ferrari [note 12] 1969–1971 Juan Oneto Gaona [note 12] 1971–1973 Raúl D'Onofrio [note 12] 1973 Horacio Bruzzone [note 12] 1973–1974 Baldomero Gigan [note 12] 1974 Fernando Mitjans [note 12][note 13] 1974–1976 David Bracuto [note 14] 1976–1979 Alfredo Cantilo 1979–2014 Julio Grondona 2014–2016 Luis Segura 2016–2017 Armando Pérez [note 12] 2017– Claudio Tapia [26]

Federata të mbyllura Federación Argentina de Football Periudha Presidenti/ët 1912-1914 Ricardo Aldao Asociación Amateurs de Football Periudha Presidenti/ët 1919 Juan Mignaburu 1920-1926 Adrián Beccar Varela Liga Argentina de Football [note 15] Periudha Presidenti/ët 1931 Julio Planisi 1932-1934 Eduardo Larrandart 1934 Tiburcio Padilla

Alexander Watson Hutton, presidenti i parë i Federatës Argjentinase të Futbollit në vitin 1893. Ricardo Aldao (1918-19), ka qënë president i organizatës jo-zyrtare Federación Argentina de Football. Adrián Beccar Varela ishte president nga viti 1927 deri sa vdiq në vitin 1929. Adrián C. Escobar (1939-41) Julio Grondona ka qëndruar më gjatë në krye të FAF-së, me plot 35 vite si president.

Shënimet

1. Organizata u krijua me të njëjtin emër si paraardhësja e saj, AAFL e vitit 1891
2. Në spanjisht "Asociación del Fútbol Argentino" në vitin 1946
3. Në fakt, kampionati i parë zyrtar "Primera División" u mbajt në vitin 1891 dhe u organizua nga federata paraardhëse, "Argentine Association Football League", e cila u mbyll në përfundim të sezonit.^[17] Që nga sezoni 2017–18, Primera División organizohet nga Superliga Argentina de Fútbol.^[1]
4. Copa Argentina u rivendos në vitin 2011.^[18]
5. Luhet midis fituesve të Primera División Argjentinase dhe Copa Argentina
6. Krijuar dhe organizuar nga organizata Asociación Amateurs de Football. Në këtë kompeticion luanin ekipe nga ligat rajonale. Kur AAmF u mbyll, AFA mori përsipër kompeticionin, duke e organizuar deri në vitin 1989 kur u luajt për herë të fundit.
7. Njohur gjithahtu si "Campeonato de la República", mori emrin "Copa General de División Pedro Pablo Ramírez", për shkak se trofeu jepej de facto nga Presidenti i Argjentinës, Pedro P. Ramírez
8. U zhvillua një herë për të mbajtur ekipet në gatishmëri gjatë kohës që FIFA Kupa e Botës po luhej
9. U zhvillua një herë të festuar 100 vjetorin e federatës^[19]
10. Pasi turnamentet përfundonin, të dy ekipet fituese luanin një ndeshje që quhej "Superfinalja". Federata kishte vendosur që edicioni i parë (i luajtur në vitin 2013) do të konsiderohej si një titull zyrtar i Primera División (sezoni 2012–13), kështu që Vélez Sársfield fitoi kampionatin zyrtar të saj të 10të pasi mposhti Newell's Old Boys.^[20] Megjithatë, nga edicioni i vitit 2014 u vendos që Superfinalja nuk do të konsiderohej një titull i Primera División por një kupë kombëtare.^[21]
11. AFA mori kontrollin e kompeticionit kur AAmF u mbyll.
12. Kontrollues
13. Drejtor
14. I përjashtuar nga Diktatura ushtarake argjentinase
15. Kur futbolli u bë profesionist në Argjentinë, ekipet që dëshironin të qëndronin amator formuan federatën e tyre që organizoi turnamnetet e tyre në periudhën 1931–1934, dhe më pas u bashkua me federatën profesioniste, duke bërë që të gjithë ekipet të rrëzoheshin në divizionin e dytë.^[27]

Referime

1. El fútbol que viene asomando nga Gustavo Veiga, Página/12, 28 qershor 2017
2. La Superliga dio el puntapié inicial, Página/12, 28 korrik 2017
3. "SITIO OFICIAL DE LA ASOCIACIÓN DEL FÚTBOL ARGENTINO" (në spanjisht). Federata Argjentinase e Futbollit. Marrë më 4 mars 2017.
4. "La historia de una casa poderosa" Arkivuar 13 prill 2015 tek Wayback Machine, Clarín, 21 shkurt 2003
5. "Campeones del Bicentenario" Arkivuar 16 prill 2015 tek Wayback Machine, La Nación, 18 maj 2010
6. "Diario Ole - "Bodas de Brillante"". Arkivuar nga origjinali më 10 mars 2007. Marrë më 4 janar 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
7. Historia del Fútbol Amateur en la Argentina, nga Jorge Iwanczuk. Publikuar nga Autores Editores (1992) - ISBN 9504343848
8. "Escándalo: la elección en la AFA salió empatada por un error y ahora Segura y Tinelli analizan unirse" Arkivuar 12 dhjetor 2015 tek Wayback Machine, La Nación, 3 dhjetor 2015
9. "Historia de un papelón: con 75 asambleístas hubo 76 votos", Clarín, 3 dhjetor 2015
10. "FIFA to oversee Argentinean FA after FIFA Council member charged" [FIFA do të vëzhgojë federatën argjentinase pasi antari i Këshillit të FIFA-s akuzohet] (në anglisht). Sports Integrity Initiative. 27 qershor 2016. Marrë më 4 mars 2017.
11. "Ousted Argentine Football Association President attacks FIFA for taking over crisis-hit organisation" [Presidenti i larguar i Federatës Argjentinase të Futbollit, sulmon FIFA-n për të marrë përsipër organizimin e goditur nga kriza] (në anglisht). Inside the Games. Marrë më 4 mars 2017.
12. La AFA aprobó la creación de la Superliga, La Nueva, 24 shkurt 2017
13. La creación de la Liga Argentina Arkivuar 17 shkurt 2019 tek Wayback Machine nga Fernando Czyz në La Nación, 19 prill 2016
14. "SITIO OFICIAL DE LA ASOCIACIÓN DEL FÚTBOL ARGENTINO" (në spanjisht). Arkivuar nga origjinali më 4 mars 2017. Marrë më 4 janar 2020.
15. "SITIO OFICIAL DE LA ASOCIACIÓN DEL FÚTBOL ARGENTINO" (në spanjisht). Marrë më 4 mars 2017.
16. "Argentina - Domestic Cup History" (në anglisht). Marrë më 4 mars 2017.
17. "Argentina 1891" (në anglisht). RSSSF. Marrë më 4 mars 2017.
18. "En medio de las polémicas, Grondona lanzó la Copa Argentina" te Notio.com.ar 19 maj 2011
19. AFA Centenary Cup te RSSSF
20. "Vélez venció a Newell's y es el Supercampeón", Clarín, 29 dhjetor 2013
21. ""La AFA homologó la final de River como una copa nacional", Cancha Llena, 28 maj 2014". Arkivuar nga origjinali më 4 mars 2016. Marrë më 4 janar 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
22. Federatë anëtare - Argjentina Arkivuar 3 shtator 2019 tek Wayback Machine te FIFA.com
23. Comité Ejecutivo te Uebfaqja e FAF, marrë më 29 qershor 2019
24. Qué funciones tendrá Menotti como Director de Selecciones Nacionales, Clarín, 14 janar 2019
25. César Luis Menotti será Director de Selecciones en Argentina te FIFA.com, 14 janar 2019
26. Claudio Chiqui Tapia fue electo presidente casi sin oposición y comienza una nueva era, Clarín, 29 mars 2017
27. "Argentina 1934 (amateur)" (në anglisht). RSSSF. Marrë më 4 mars 2017.

Lidhje të jashtme

• Uebfaqja zyrtare
• Argjentina te uebfaqja e FIFA-s Arkivuar 19 tetor 2018 tek Wayback Machine