Etika (greq. Ηθική, nga fjala ήθος, ithos - ves, dok, zakon) në filozofi është studimi dhe vlerësimi i sjelljes njerëzore në dritën e parimeve morale. Parimet morale mund të shikohen si standarti i sjelljes që njerzit kanë ndërtuar për veten e tyre ose si lënda e shtërngimeve dhe detyrimeve që një shoqëri e caktuar kërkon nga pjestarët e saj. Ajo merret me çështjet se çfarë është e mirë dhe çfarë është e keqe, si mundemi ne të bëjmë dallimet mes tyre, a është e mira dhe e keqja e njejtë për të gjithë; si mundemi të bëjmë vendime të forta që mund të ndihmojnë apo pezmatojnë të tjerët? Emërtimi përdoret edhe për çdo sistem ose teori të vlerave morale ose parimore. Tradicionalisht etika ndahet në etike normative, metaetikë, dhe etikë e zbatuar.[1] Definimi me i shkurtes i etikes eshte se ajo paraqet shkencen mbi moralin, deri sa morali eshte grumbulli i normave, rregullave dhe sjelljeve qe e shoqerojne individin gjate jetes se tij qofte ne aspektin profesional qofte ne ate te perditshmerise. Pra etika si shkence merret me parimet apo fenomenet morale. Ajo eshte nje aktivitet i arsyes ne kerkim te se mires morale.
Në metafilozofi dhe etikë, meta-etika është studimi i natyrës, fushëveprimit dhe kuptimit të gjykimit moral. Është një nga tre degët e etikës që studiohen përgjithësisht nga filozofët, ndërsa të tjerat janë etika normative (pyetjet se si duhet të jetë dhe të veprohet) dhe etika e aplikuar (pyetje praktike të sjelljes së duhur në situata të caktuara, zakonisht të diskutueshme).
Ndërsa etika normative trajton pyetje të tilla si "Çfarë duhet të bëj?", Duke vlerësuar praktikat dhe parimet specifike të veprimit, meta-etika trajton pyetje të tilla si "Çfarë është mirësia?" dhe "Si mund të dallojmë se çfarë është e mirë nga ajo që është e keqe?", duke kërkuar të kuptojmë supozimet që qëndrojnë në themel të teorive normative. Një dallim tjetër që bëhet shpesh është se etika normative përfshin pyetje të rendit të parë ose thelbësore; meta-etika përfshin pyetje të rendit të dytë ose formale.
Disa teoricienë argumentojnë se një përshkrim metafizik i moralit është i nevojshëm për vlerësimin e duhur të teorive aktuale morale dhe për marrjen e vendimeve praktike morale; të tjerë arsyetojnë nga premisa të kundërta dhe sugjerojnë se studimi i gjykimeve morale për veprimet e duhura mund të na udhëheqë drejt një përshkrimi të vërtetë të natyrës së moralit
Etika në politike dhe ekonomi
Etika në fè
Etika në profesione
- "Etika është përgjegjësia e zgjeruar në pakufi kundrejt gjithçkaje që jeton." - Albert Schweitzer, Kultur und Ethik, Kap. 21
- "Të jesh etik do të thotë, të bëhesh me të vërtetë duke menduar (të jesh i tillë)." - Albert Schweitzer, Kultur und Ethik
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
