Dialektet e gjuhës shqipe

Gjuha shqipe përbëhet nga shumë dialekte, të ndara në dy grupe kryesore: Gegërisht dhe Toskërisht. Lumi Shkumbin është përafërsisht vija ndarëse gjeografike, me Gegërishten të folur në veri të Shkumbinit dhe Toskërishten në jug.9/3 daut bogujevci

Dialektet e gjuhës shqipe

Prud by :anonim

Konsiderata historike

Karakteristikat e dialekteve të shqipes Toskërishtes dhe Gegërishtes,^[1] në trajtimin e gjuhës amtare dhe të huazimeve nga gjuhët e tjera, kanë çuar në përfundimin se ndarja dialektore i parapriu migrimit sllav në Ballkan^[2][3]

Sipas mendimit të Demirajt, gjatë procesit të ndarjes së dialekteve popullsitë shqiptare ishin afërsisht në vendndodhjen e tyre të tanishme,^[4] ndërsa Eric Hamp vëren se "duhet të jetë relativisht e vjetër, d.m.th. që daton në mijëvjeçarin e parë pas-romak. Si supozim, duket se është e mundur që ky isogloss të pasqyrojë një përhapje të zonës së fjalës, pas vendosjes së shqiptarëve në afërsisht vendndodhjen e tyre të tanishme, në mënyrë që zona e fjalimit të shtrihet në Linjën Jireçek ".^[5]

Dialekti Gegë porosija e zogut t veres

Artikulli kryesor: Gegërishtja

Dialekti Tosk

Artikulli kryesor: Toskërishtja

Krahasimi

Standard	Toskërisht	Gegërisht (perendim, Lindje)
Shqipëri	Shqipëri	Shqypní / Shqipni
një	një	i / ni / nji / njâ / njo
nëntë	nëntë	nând / nânt / nân
është	është	osht, o / âsht, â
bëj	bëj	boj / bâj
emër	emër	êmën
pjekuri	pjekuri	pjekuni
gjendje	gjëndje	gjêndje / gjênje
zog	zok	zog, zëq / zëç / zëg
mbret	mbret	mret / regj
për të punuar	për të punuar	me punue / me punu / për t'punũ
rërë	rërë	ron / rân
qenë	qënë	kjên / kên / kân
dëllinjë	enjë	bërshê
baltë	llum	lloq, llok
fshat	fshat	katun
qumësht	qumësht	tâmël / tâmbël
cimbidh	mashë	dan
mundem	mundem	mûj / mûnem, munëm / mûnëm
vend	vënd	vên
dhelpër	dhelpër	skile / dhelpen

Referimet

1. Brown & Ogilvie 2008, p. 23: "Në toskërishten / a / para se një hundorë është bërë një zanore qendrore (shwa), dhe ndërhyrëse / n / është bërë / r /. Këto dy ndryshime të tingullit kanë prekur vetëm shtresën para-sllave të leksikut të shqipes, që është fjalë vendase dhe kredi nga Greqishtja dhe Latinishtja "
2. Fortson 2010, p. 392: "Dialekti u nda në Gegërisht dhe Toskërisht ndodhi diku pasi rajoni u bë i krishterizuar në shekullin e katërt pas Krishtit; huazimet e krishtera latine tregojnë një rotizëm toskërishten, siç është toskërishtja" murg "(Gegërisht mungu) nga Latinishtja Monachus."
3. Mallory & Adams 1997, p. 9: "Huatë greke dhe latine kanë pësuar pjesën më të madhe të ndryshimeve fonologjike të gjera, të cilat kanë ndryshuar kështu formën e fjalëve të trashëguara, ndërsa fjalët sllave dhe ato turke nuk tregojnë ato ndryshime. Kështu që shqipja duhet të ketë fituar pjesën më të madhe të formës së saj të tanishme deri në kohën e sllavëve,të cilët hyrën në Ballkan në shekujt e pestë dhe të gjashtë pas Krishtit "
4. Demiraj, Shaban. Prejardhja e shqiptarëve në dritën e dëshmive të gjuhës shqipe. Shkenca (Tirane) 1999.
5. Hamp 1963, p. 98:Izogloss është i qartë në të gjitha dialektet që kam studiuar, të cilat përqafojnë gati të gjitha llojet e mundshme. Duhet të jetë relativisht e vjetër, d.m.th., që daton nga mijëvjeçari i parë pas-romak. Si supozim, duket se është e mundur që kjo isogloss të pasqyrojë një përhapje të zonës së fjalës, pas vendosjes së shqiptarëve në afërsisht vendndodhjen e tyre të tanishme, në mënyrë që zona e fjalës të shtrihet në vijën e Jireçekut.