From Wikipedia, the free encyclopedia
Carbonari (fjalë për fjalë 'prodhuesit e qymyrit') ishte një rrjet joformal i shoqërive të fshehta revolucionare aktive në Itali nga rr. 1800 deri më 1831. Edhe pse qëllimet e tyre shpesh kishin një bazë patriotike dhe liberale, atyre u mungonte një axhendë e qartë e menjëhershme politike.[1] Ata ishin një fokus për ata të pakënaqur me situatën represive politike në Itali pas vitit 1815, veçanërisht në jug të Gadishullit Italian.[1][2] Anëtarët e karbonarëve dhe ata të ndikuar prej tyre morën pjesë në ngjarje të rëndësishme në procesin e bashkimit italian (të quajtur Risorgimento), veçanërisht në revolucionin e dështuar të viteve 1820 dhe në zhvillimin e mëtejshëm të nacionalizmit italian.
Formuar më | Fillim të shekullit të 19-të |
---|---|
Lloji | Organizatë konspirative |
Qëllimi | Bashkimi italian |
Njerëzit kyç | Gabriele Rossetti Napoléon Louis Bonaparte Giuseppe Garibaldi Silvio Pellico Aurelio Saffi Antonio Panizzi Giuseppe Mazzini Ciro Menotti Melchiorre Gioia Piero Maroncelli |
Carbonari ishin një shoqëri e fshehtë e ndarë në qeliza të vogla të fshehta të shpërndara nëpër Itali. Megjithëse axhendat ishin të ndryshme, dëshmitë sugjerojnë se pavarësisht ndryshimeve rajonale, shumica e tyre ranë dakord për krijimin e një Italie liberale dhe të bashkuar.[3] Carbonari ishin antiklerikalë si në filozofinë ashtu edhe në programin e tyre. Kushtetuta Papale Ecclesiam a Jesu Christo dhe enciklika Qui pluribus u drejtuan kundër tyre. Dokumenti i diskutueshëm Alta Vendita, i cili bënte thirrje për një kontroll liberal ose modernist të Kishës Katolike, i atribuohej karbonarit siçilian.[4]
Anëtarët e Carboneria e njohin Theobald of Provins si shenjt mbrojtës i djegësve të qymyrit, si dhe lëkurëshëve. Në fakt, për shembull, babai i Felice Orsinit, i cili i përkiste Carbonerias, donte t'i jepte atij emrin e Orso Teobaldo Felice.
Anëtarët e shquar të Carbonari përfshinin:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.