Brahman

Në hinduizëm, Brahman (sanskritisht: ब्रह्मन् ) nënkupton parimin më të lartë universal, realitetin përfundimtar në Gjithësi . ^{[1] [2]} Në shkollat kryesore të filozofisë hindu, është shkaku jomaterial, efikas, formal dhe përfundimtar i gjithçkaje që ekziston. ^[3] Është e vërteta, vetëdija dhe lumturia e përhapur, e pafundme, e përjetshme që nuk ndryshon, por është shkaku i të gjitha ndryshimeve. ^{[1] [2] [4]} Brahmani si koncept metafizik i referohet unitetit të vetëm detyrues pas shumëllojshmërisë në gjithçka që ekziston në univers. ^{[5] [6]}

Om nënkupton thelbin e Brahmanit, realitetin përfundimtar.

Një pikë në oqean: një analogji për shkrirjen e Ātmanit në Brahman .

Brahman është një fjalë sanskrite Vedike dhe është konceptuar në hinduizëm, thotë Paul Deussen, si "parimi krijues që shtrihet në të gjithë botën". Brahman është një koncept kyç që gjendet tek Vedat, dhe është diskutuar gjerësisht në Upanishadët e hershëm. Vedat e konceptojnë Brahmanin si Parim Kozmik. ^[7] Në Upanishadët, ai është përshkruar në mënyra të ndryshme si Sat-cit-ānanda (e vërteta-vetëdija-lumturia) ^[8] dhe si realiteti i pandryshueshëm, i përhershëm, më i lartë që ekziston. ^{[2] [9]}

Brahmani diskutohet në tekstet hindu me konceptin e Atmanit ( sanskritisht: आत्मन् ), (Vetja), ^[2] personal, jopersonal ose Para Brahman, ose në kombinime të ndryshme të këtyre cilësive në varësi të shkollës filozofike. Në shkollat dualiste të hinduizmit, siç është Dvaita Vedanta teiste, Brahmani është i ndryshëm nga Atmani (Vetja) në çdo qenie. Në shkollat jo të dyfishta si Advaita Vedanta, substanca e Brahmanit është identike me substancën e Atmanit, është kudo dhe brenda çdo qenieje të gjallë dhe ka një unitet shpirtëror të lidhur në të gjithë qënien. ^[4]

1. Lochtefeld, James G. (2002). The Illustrated Encyclopedia of Hinduism. Vëll. 1. The Rosen Publishing Group. fq. 122. ISBN 978-0823931798. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
2. Fowler 2002. Gabim me sfn - Nuk ka shënjestrim CITEREFFowler2002 (Ndihmë!)
4. Brodd, Jeffrey (2009). World Religions: A Voyage of Discovery (bot. 3rd). Saint Mary's Press. fq. 43–47. ISBN 978-0884899976. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
5. "Brahman and Atman: That Art Thou". The Pluralism Project (në anglisht). Harvard University. 2020. Marrë më 2023-05-19.
6. Stevenson, Jay (2000). The Complete Idiot's Guide to Eastern Philosophy (në anglishte amerikane). Indianapolis: Alpha Books. fq. 9, 47–51, 85–87. ISBN 9780028638201.
7. Goodman, Hananya (1994). Between Jerusalem and Benares: Comparative Studies in Judaism and Hinduism. State University of New York Press. fq. 121. ISBN 978-0791417164. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
8. Raju 1992. Gabim me sfn - Nuk ka shënjestrim CITEREFRaju1992 (Ndihmë!)
9. Potter 2008. Gabim me sfn - Nuk ka shënjestrim CITEREFPotter2008 (Ndihmë!)