Bashkëpunimi Ekonomik Azi-Paqësor

Bashkëpunimi Ekonomik Azi-Paqësor (APEC) është një forum ndërqeveritar i përbërë nga 21 vende anëtare të Shteteve të Paqësorit,^[1] i cili promovon tregtinë e lirë në të gjithë rajonin e Azi-Paqësorit. Frymëzuar nga suksesi i serisë së konferencave post-ministrore të Shoqatës së Kombeve të Azisë Juglindore (ASEAN) që filluan në mesin e viteve 1980, APEC u krijua në vitin 1989 në përgjigje të ndërvarësisë në rritje të ekonomive të Azi-Paqësorit dhe formimit të blloqeve tregtare rajonale në pjesë të tjera të botës. Qëllimi ishte gjithashtu krijimi i tregjeve të reja për prodhimet bujqësore dhe lëndët e para jashtë Evropës.^[2] Me seli në Singapori, APEC njihet si një nga koalicionet kryesore shumëpalëshe dhe një nga forumet më të vjetra në rajonin e Azi-Paqësorit, duke ushtruar ndikim të rëndësishëm global.

Vendet e treguara në të gjelbër në hartën botërore janë pjesë e Bashkëpunimit Ekonomik Azi-Paqësor.

Historia

APEC u frymëzua për herë të parë nga seria e konferencave pas-ministrore të ASEAN-it, të nisura në mes të viteve 1980, kur tregoi realizueshmërinë dhe vlerën e konferencave të rregullta midis përfaqësuesve të nivelit ministror si të ekonomive të zhvilluara, ashtu edhe të atyre në zhvillim. Deri në vitin 1996, konferencat pas-ministrore u zgjeruan për të përfshirë 12 anëtarë (gjashtë anëtarë të ASEAN-it dhe gjashtë partnerë dialogu). Zhvillimet kanë bërë që kryeministri Australian Bob Hawke të besojë se bashkëpunimi në çështjet ekonomike është i nevojshëm në të gjithë rajonin. Në janar të vitit 1989, Bob Hawke bëri thirrje për bashkëpunim më të efektshëm ekonomik në rajonin e Paqësorit. Kjo çoi në takimin e parë të APEC në Canberra^[3], Australi, në nëntor, kryesuar nga Ministri i Jashtëm Australian Gareth Evans. Takimi, i ndjekur nga ministra nga dymbëdhjetë vende, rezultoi në angazhime për takimet e ardhshme vjetore në Singapor dhe Korenë e Jugut. Dhjetë muaj më vonë, 12 vende ekonomike të Azi-Paqësorit u takuan në Canberra të Australisë për të krijuar APEC dhe u krijua Sekretariati i APEC-ut, me qendër në Singapor, për të koordinuar aktivitetet e organizatës.

Ekonomitë anëtare

Ka 21 vende anëtare të Bashkëpunimit Ekonomik Azi-Paqësor. Organizata, nga e cila shumica e vendeve në bregun e Paqësorit janë anëtarë, i referohet anëtarëve të saj si "ekonomi anëtare".

Ekonomia anëtare:	Data e hyrjes:
Australia	1989
Brunei	1989
Kanadaja	1989
Indonezia	1989
Japonia	1989
Korea e Jugut	1989
Malajzia	1989
Zelanda e Re	1989
Filipinet	1989
Singapori	1989
Tailanda	1989
SHBA	1989
Kina[4]	1991
Taivani[5]	1991
Hong Kongu[6]	1991
Meksika	1993
Papua Guinea e Re	1993
Kili	1994
Peru	1998
Rusia	1998
Vietnami	1998

Mbledhjet vjetore

Çdo vit mbahet një mbledhje vjetore. Vendi është një vend i rastësishëm midis ekonomive anëtare, me listën e plotë si:

#	Datat e hostimit:	Vendi pritës:	Qyteti pritës:
1-ta	6-7 nëntor 1989	Australia	Canberra
2-ta	29-31 korrik 1990	Singapori	Singapori
3-ta	12-14 nëntor 1991	Korea e Jugut	Seuli
4-ta	10-11 shtator 1992	Tailanda	Bangkoku
5-ta	19-20 nëntor 1993	SHBA	Ishulli Blake
6-ta	15-16 nëntor 1994	Indonezia	Bogor
7-ta	18-19 nëntor 1995	Japonia	Osaka
8-ta	24-25 nëntor 1996	Filipinet	Manila/Subiç
9-ta	24-25 nëntor 1997	Kanadaja	Vankuvër
10-ta	17-18 nëntor 1998	Malajzia	Kuala Lumpur
11-ta	12-13 shtator 1999	Zelanda e Re	Auckland
12-ta	15-16 nëntor 2000	Brunei	Bandar Seri Begauan
13-ta	20-21 tetor 2001	Kina	Shangai
14-ta	26-27 tetor 2002	Meksika	Los Cabos
15-ta	20-21 tetor 2003	Tailanda	Bangkoku
16-ta	20-21 nëntor 2004	Kili	Santiago
17-ta	18-19 nëntor 2005	Korea e Jugut	Busan
18-ta	18-19 nëntor 2006	Vietnami	Hanoi
19-ta	8-9 shtator 2007	Australia	Sydney
20-ta	22-23 nëntor 2008	Peru	Lima
21-ta	14-15 nëntor 2009	Singapori	Singapori
22-ta	13-14 nëntor 2010	Japonia	Yokohama
23-ta	12-13 nëntor 2011	SHBA	Honolulu
24-ta	9-10 shtator 2012	Rusia	Vladivostok
25-ta	5-7 tetor 2013	Indonezia	Bali
26-ta	10-11 nëntor 2014	Kina	Pekini
27-ta	18-19 nëntor 2015	Filipinet	Pasaj
28-ta	19-20 nëntor 2016	Peru	Lima
29-ta	10-11 nëntor 2017	Vietnami	Da Nang
30-ta	17-18 nëntor 2018	Papua Guinea e Re	Port Moresby
31-ta	16-17 nëntor 2019 (anuluar)	Kili	Santiago
31-ta	20 nëntor 2020	Malajzia	Kuala Lumpur (takim në distancë)
32-ta	16 korrik dhe 12 nëntor 2021	Zelanda e Re	Auckland (takim në distancë)
33-ta	18-19 nëntor 2022	Tailanda	Bangkoku
34-ta	15-17 nëntor 2023	SHBA	San Francisko
35-ta	10-16 nëntor 2024	Peru	Cusco

Referime

1. "Member Economies". APEC (në anglisht). Marrë më 2023-11-20.
2. "History". APEC (në anglisht). Marrë më 2023-11-20.
3. "Back to Canberra: Founding APEC". www.pecc.org (në anglishte britanike). 2005-09-30. Marrë më 2023-11-20.
4. Vetëm Kina kontinentale numëron, rajone të veçanta administrative: Hong Kongu dhe Makao, konsiderohen si ekonomi më vete.
5. Merr pjesë si 'Taipei Kinez' për shkak të tensioneve politike me Kinën, një anëtar tjetër.
6. Kur u bashkua, ende nën kontrollin britanik deri në vitin 1997, e cila pastaj u kthye në Kinë.