From Wikipedia, the free encyclopedia
Arterioskleroza është sëmundje e enëve të gjakut. Ajo karakterizohet nga trashja, ngurtësimi dhe humbja e elasticitetit të mureve të arterieve[1]. Ky proces gradualisht kufizon rrjedhjen e gjakut në organe e inde dhe mund të çojë në rreziqe të rënda shëndetësore të shkaktuara nga aterioskleroza, e cila është një formë specifike e arteriosklerozës e shkaktuar nga grumbullimi i pllakave yndyrore, kolesterolit dhe disa substancave të tjera brenda dhe mbi arterie. muret. Mund të shkaktohet nga pirja e duhanit, një dietë e keqe ose nga faktorë gjenetikë.
 | Ky artikull ose seksion duhet të përmirësohet sipas udhëzimeve të Wikipedia-s. Ju lutemi ndihmoni edhe ju në përmirësimin e këtij artikulli.
|
Aterioskleroza është shkaku kryesor i sëmundjes së arterieve koronare dhe goditjes në tru, me kontribute të shumta gjenetike dhe mjedisore. Studimet gjenetike-epidemiologjike kanë identifikuar një numër faktorësh të rrezikut gjenetik dhe jogjenetik. Megjithatë, studime të tilla tregojnë se historia familjare është faktori më i rëndësishëm i rrezikut të pavarur.
Shenjat dhe simptomat e arteriosklerozës varen nga trashja dhe ngurtësimi i mureve të arterieve. Pak nga pak zgavra e arterieve zvogëlohet, kështu që sasia e gjakut që e përshkron atë, pakësohet. Në këto rrethana indet vuajnë për oksigjen dhe lëndë ushqyese. Nëse arterioskleroza prek enët që ushqejnë zemrën ose trurin, pasojat janë shumë të rënda dhe mund të të shpien deri në vdekje. Ushqimi i pasur me yndyra, teprimet me kafe dhe alkool, pirja e duhanit, ndejtja ulur, sëmundja e sheqerit dhe tensioni i gjakut, janë disa nga shkaqet kryesore të shfaqjes së arteriosklerozës. Nëse prekin enët cerebrale ose oftalmike, si në aksidentet cerebrovaskulare ose sulmet ishemike kalimtare, shenjat dhe simptomat mund të përfshijnë dobësi të papritur, mpirje të fytyrës ose gjymtyrëve të poshtme, konfuzion, vështirësi në të kuptuarit e të folurit dhe probleme me shikimin. Nëse prek enët koronare, si në sëmundjen e arterieve koronare (përfshirë isheminë akute të miokardit ose një "sulm në zemër"), shenjat dhe simptomat mund të përfshijnë dhimbje gjoksi.
Diagnoza e një individi që dyshohet se ka arteriosklerozë mund të bazohet në një ekzaminim fizik, test gjaku, EKG dhe rezultatet e këtyre testeve (ndër ekzaminimet e tjera).
Trajtimi është një nga forma e masave parandaluese të profilaksisë. Terapia mjekësore shpesh përshkruhet për të ndihmuar në parandalimin e arteriosklerozës për kushtet themelore, të tilla si medikamente për trajtimin e kolesterolit të lartë (p.sh.:, statinat, frenuesit e përthithjes së kolesterolit), medikamente për trajtimin e tensionit të lartë të gjakut (p.sh.:, frenuesit ACE, bllokuesit e receptorit të angiotenzinës II) dhe medikamente kundër trombociteve. Këshillohen gjithashtu ndryshime në stilin e jetës, si rritja e ushtrimeve fizike, ndalimi i pirjes së duhanit dhe moderimi i marrjes së alkoolit [2].
Ekzistojnë lloje të ndryshme të operacioneve:
Në vitin 2008, në SHBA u bë një vlerësim prej 16 milionë sëmundjesh aterosklerotike të zemrës dhe 5.8 milionë goditje në tru. Sëmundjet kardiovaskulare që u shkaktuan nga arterioskleroza gjithashtu shkaktuan pothuajse 812,000 vdekje në vitin 2008, më shumë se çdo shkak tjetër, përfshirë kancerin. Rreth 1.2 milionë amerikanë parashikohet të kenë një atak në zemër çdo vit.
Diagnostifikimi dhe implikimet klinike të kësaj sëmundjeje nuk u njohën deri në shekullin e 20-të. Shumë raste janë vëzhguar dhe regjistruar, dhe Jean Lobstein-i shpiku termin arteriosklerozë ndërsa po analizonte përbërjen e lezioneve arteriale të kalcifikuara. Emri "arteriosklerozë" rrjedh nga fjalët greke ἀρτηρία (artēría, arterie) dhe σκληρωτικός (sklērōtikós, i ngurtësuar) [7].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
