![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Theodor_Herzl.jpg/640px-Theodor_Herzl.jpg&w=640&q=50)
Theodor Herzl
From Wikipedia, the free encyclopedia
Theodor Herzl[lower-alpha 1] (2 maj 1860 – 3 korrik 1904)[2] ishte një gazetar dhe aktivist politik hebre austro-hungarez, i cili ishte babai i sionizmit politik modern. Herzl formoi Organizatën Sioniste dhe promovoi imigracionin hebre në Palestinë në një përpjekje për të formuar një shtet hebre.
Theodor Herzl | |
---|---|
תֵּאוֹדוֹר הֶרְצְל | |
![]() Herzl më 1897 | |
U lind në | 2 maj 1860 |
Vdiq | 3 korrik 1904 (44 vjet) Reichenau an der Rax, Austro-Hungaria |
Vendi i prehjes | 1904–1949: Varrezat Döbling, Vjenë 1949–present: Mali Herzl, Jeruzalem |
Emrat e tjerë | Binyamin Ze'ev |
Shtetësia | Hungarez |
Shkollimi | Universiteti i Vjenës |
Profesioni |
|
Njohur për | Babai i Sionizmit politik modern |
Bashkëshorti/ja | Julie Naschauer (m. 1889) |
Nënshkrimi | |
![]() |
Herzl lindi në Pest, Mbretëria e Hungarisë në një familje të begatë hebreje neologe. Pas një karriere të shkurtër juridike në Vjenë, ai u bë korrespondent i Parisit për gazetën vjeneze Neue Freie Presse. Mbulimi i tij i çështjes Dreyfus e çoi atë në përfundimin se antisemitizmi do ta bënte të pamundur asimilimin e judenjve dhe se e vetmja zgjidhje për hebrenjtë ishte krijimi i një shteti jehud. Në vitin 1896, Herzl botoi broshurën Der Judenstaat, në të cilën ai përpunoi vizionet e tij për një atdhe hebre. Idetë e tij tërhoqën vëmendjen ndërkombëtare dhe e vendosën me shpejtësi Herzlin si një figurë kryesore në botën hebraike.
Në vitin 1897, Herzl mblodhi Kongresin e Parë Sionist në Basel të Zvicrës dhe u zgjodh president i Organizatës Sioniste. Ai filloi një sërë iniciativash diplomatike për të ndërtuar mbështetje për një shtet hebre, duke iu drejtuar pa sukses perandorit gjerman Vilhelm II dhe Sulltanit osman Abdul Hamid II. Në Kongresin e Gjashtë Sionist më 1903, Herzl prezantoi Skemën e Ugandës, të miratuar nga Sekretari Kolonial Joseph Chamberlain në emër të qeverisë britanike. Propozimi, i cili kërkonte të krijonte një strehë të përkohshme për hebrenjtë në Afrikën Lindore Britanike pas pogromit Kishinev, u prit me kundërshtim të fortë dhe përfundimisht u refuzua. Herzl vdiq nga një sëmundje e zemrës në vitin 1904 në moshën 44 vjeçare dhe u varros në Vjenë. Në vitin 1949, eshtrat e tij u sollën në Izrael dhe u varrosën përsëri në malin Herzl.
Megjithëse Herzl vdiq para krijimit të Izraelit, ai njihet në hebraisht si Chozeh HaMedinah (חוֹזֵה הַמְדִינָה), fjalë për fjalë 'Vizionar i Shtetit'.[3] Herzl përmendet në mënyrë specifike në Deklaratën e Pavarësisë së Izraelit dhe zyrtarisht quhet "babai shpirtëror i shtetit hebre",[4] d.m.th. "vizionari" që i dha një platformë dhe kornizë konkrete, të zbatueshme sionizmit politik. Megjithatë, ai nuk ishte teoricieni apo aktivisti i parë sionist; studiues, shumë prej tyre fetarë si rabinët Yehuda Bibas, Zvi Hirsch Kalischer dhe Judah Alkalai, promovuan një sërë idesh proto-sioniste përpara tij.[5][6]