Restaurimi meixhi

Restaurimi i Meixhit (明治 維新 Meiji Ishin), i njohur gjithashtu si Renovimi, Revolucioni, Reformimi ose Përtëritja Meiji, ishte një ngjarje që rivendosi një sundim praktik perandorak në Perandorinë e Japonisë në vitin 1868 nën perandorin Meixhi. Ndonëse kishte perandorë në pushtet përpara restaurimit të Meixhit, ngjarjet restauruan aftësitë praktike dhe e përforcuan sistemin politik nën perandorin e Japonisë.

Perandori Meixhi duke u zhvendosuur nga Kjoto në Tokjo, moving from Kyoto to Tokyo, siç imagjinohet nga Le Monde illustré

Qëllimet e qeverisë së rivendosur u shprehën nga perandori i ri në Betimin e Kartës. Restaurimi çoi në ndryshime të mëdha në strukturën politike dhe shoqërore të Japonisë dhe shtriu në dy periudha, në fund të periudhës Edo (shpesh të quajtur Bakumatsu) dhe fillim të periudhës Meixhi. Gjatë Restaurimit, Japonia industrializoi me shpejtësi dhe miratoi idetë perëndimore dhe metodat e prodhimit.

Ndikimi i huaj

Japonezët e dinin se ishin prapa fuqive perëndimore kur komodori amerikan Matthew C. Perry erdhi në Japoni në vitin 1853 në anije të mëdha luftarake me armatime dhe teknologji që i klasifikonte shumë ato të Japonisë me synimin për të përfunduar një traktat që do të hapte portet japoneze për të tregtuar.^[1] Figurat si Shimazu Nariakira arriti në përfundimin se "nëse marrim iniciativën, ne mund të dominojmë; nëse nuk e bëjmë, do të dominohemi", duke e çuar Japoninë të "hapë dyert për teknologjinë e huaj". Duke vëzhguar reagimin e Japonisë ndaj fuqive perëndimore, gjenerali kinez Li Hongzhang e konsideroi Japoninë si "kërcënimin kryesor të sigurisë" të Kinës që në 1863, pesë vjet para Restaurimit Meixhi.

Udhëheqësit e restaurimit meixhi, siç u bë i njohur ky revolucion, vepruan në emër të rivendosjes së sundimit perandorak për të forcuar Japoninë kundër kërcënimit të kolonizimit të përfaqësuar nga fuqitë koloniale të ditës, duke i dhënë fund epokës së njohur si sakoku (politika e marrëdhënieve të jashtme, që zgjati rreth 250 vjet, duke përshkruar dënimin me vdekje për të huajt që hyjnë ose shtetasit japonezë që largohen nga vendi). Fjala "Meixhi" do të thotë "rregull i ndriçuar" dhe qëllimi ishte që të kombinohen "përparimet moderne" me vlerat tradicionale "lindore".^[2]

Restaurimi perandorak

Restaurimi Meixhi u themelua nga Aleanca Satsuma-Chōshū e vitit 1866 midis Saigō Takamori dhe Kido Takayoshi, udhëheqës të elementëve reformistë në çifligun Satsuma dhe çifligun Chōshū. Këta dy udhëheqës mbështetën Perandorin Kōmei (babai i Perandorit Meixhi) dhe u mblodhën së bashku nga Sakamoto Ryōma për qëllimin e sfidimit të shogunatit në pushtet të Tokugawa (bakufu) dhe rikthimin e perandorit në pushtet. Pas vdekjes së Kōmei më 30 janar 1867, Meixhi u ngjit në fron më 3 shkurt. Kjo periudhë gjithashtu pa Japoninë të ndryshonte nga të qenit një shoqëri feudale në të paturit e një ekonomie tregu dhe i la japonezët me një ndikim të zgjatur të modernitetit.

Në të njëjtin vit, monedha koban që u përdorë në periudhën Edo u ndërpre.

Fundi i shogunatit

Artikulli kryesor: Bakumatsu

Shih edhe

• Tre Fisnikë të Mëdhenj të Restaurimit
• Katër Hitokiri të Bakumatsu
• Modernizimi ushtarak japonez i 1868–1931
• Kushtetuta e Meixhit

Lexo më shumë

• Akamatsu, Paul (1972). Meiji 1868: Revolution and Counter-Revolution in Japan (në anglisht). New York: Harper & Row. fq. 1247.
• Beasley, William G. (1972). The Meiji Restoration (në anglisht). Stanford: Stanford University Press.
• Beasley, William G. (1995). The Rise of Modern Japan: Political, Economic and Social Change Since 1850 (në anglisht). New York: St. Martin's Press.
• Craig, Albert M. (1961). Chōshū in the Meiji Restoration (në anglisht). Cambridge: Harvard University Press.
• Jansen, Marius B. (1986). Gilbert Rozman (red.). Japan in Transition: From Tokugawa to Meiji (në anglisht). Princeton: Princeton University Press.
• Jansen, Marius B. (2000). The Making of Modern Japan (në anglisht). Cambridge: Harvard University Press.
• Murphey, Rhoads (1997). East Asia: A New History (në anglisht). New York: Addison Wesley Longman.
• Satow, Ernest Mason. A Diplomat in Japan (në anglisht). ISBN 4-925080-28-8.
• Wall, Rachel F. (1971). Japan's Century: An Interpretation of Japanese History since the Eighteen-fifties (në anglisht). London: The Historical Association.
• Breen, John, 'The Imperial Oath of April 1868: ritual, power and politics in Restoration Japan', Monumenta Nipponica,51,4 (1996)
• Francisco Barberan & Rafael Domingo Osle, Codigo civil japones. Estudio preliminar, traduccion y notas (2 ed. Thomsons Aranzadi, 2006).
• Harry D. Harootunian, Toward Restoration (Berkeley: University of California Press, 1970), "Introduction", pp 1 – 46; on Yoshida: chapter IV "The Culture of Action – Yoshida Shōin", pp 184 – 219.
• Najita Tetsuo, The Intellectual Foundations of Modern Japanese Politics (Chicago & London: University of Chicago Press), chapter 3: "Restorationism in Late Tokugawa", pp 43 – 68.
• H. Van Straelen, Yoshida Shōin, Forerunner of the Meiji Restoration: A Biographical Study (Leiden: E. J. Brill, 1952).
• David M. Earl, Emperor and Nation in Japan (Seattle: University of Washington Press, 1972), on Yoshida: "Attitude toward the Emperor/Nation", pp 161 – 192. Also pp. 82 – 105.
• Marius B Jansen, Sakamoto Ryōma and the Meiji Restoration (New York: Columbia University Press, 1994) especially chapter VIII: "Restoration", pp 312 – 346.
• W. G. Beasley, The Meiji Restoration (Stanford, California: Stanford University Press, 1972), especially chapter VI: "Dissenting Samurai", pp 140 – 171.
• Conrad Totman, "From Reformism to Transformism, bakufu Policy 1853–1868", in: T. Najita & V. J. Koshmann, Conflict in Modern Japanese History (New Jersay: Princeton University Press, 1988), pp. 62 – 80.
• Jansen, Marius B.: The Meiji Restoration, in: Jansen, Marius B. (ed.): The Cambridge history of Japan, Volume 5: The nineteenth century (New York: Cambridge UP, 1989), pp. 308–366.
• Robert W. Strayer, Ways of the World with Sources Vol. 2 (2nd ed.), pp 950 (2013)

Lidhje të jashtme

• Essay on The Meiji Restoration Era, 1868-1889 në Japonisht, një faqe interneti për resurse të mësimdhënësve
• A rare collection of Japanese Photographs of the Meiji Restoration nga fotografë japonezë dhe evropianë të shekullit të 19-të

Referime

1. Hunt, Lynn, Thomas R. Martin, Barbara H. Rosenwein, R. Po-chia Hsia et al. The Making of the West, Peoples and Cultures. Vol. C. 3rd ed. Boston: Bedford/ St. Martin's, 2009. 712-13.
2. Hunt, Lynn, Thomas R. Martin, Barbara H. Rosenwein, R. Po-chia Hsia et al.. The Making of the West, Peoples and Cultures. Vol. C. 3rd ed. Boston: Bedford/ St. Martin's, 2009. 712-13.

   • Henry Kissinger On China. 2011 p.79