Perandori i Japonisë
From Wikipedia, the free encyclopedia
Perandori i Japonisë është kreu i shtetit dhe kreu i Familjes Perandorake të Japonisë. Sipas Kushtetutës së Japonisë, ai përcaktohet si "Simboli i Shtetit dhe i Unitetit të Popullit" dhe titulli i tij rrjedh nga "Vullneti i Popullit, i cili është Sovran". Ligji Perandorak i Familjes rregullon linjën e trashëgimisë perandorake. Gjykata e Lartë nuk ka pushtet gjyqësor mbi të. Ai është gjithashtu kreu i fesë Shinto. Në japonisht, Perandori quhet Tennō (天皇, shqiptohet [tennoꜜː]), fjalë për fjalë "Sovran Qiellor" ose "Perandor i Zotit". Feja japoneze Shinto e mban atë të jetë pasardhës i drejtpërdrejtë i perëndeshës së diellit Amaterasu. Perandori është gjithashtu kreu i të gjitha urdhrave, dekorimeve, medaljeve dhe çmimeve kombëtare japoneze. Në anglisht, përdorimi i termit Mikado (帝/御門) për perandorin ishte dikur i zakonshëm, por tani konsiderohet i vjetëruar.[1]
Aktualisht, Perandori i Japonisë është i vetmi kryetar i shtetit në botë me titullin më të lartë monarkik të "Perandorit". Shtëpia Perandorake e Japonisë është shtëpia më e vjetër monarkike në botë.[2] Origjina historike e perandorëve qëndron në periudhën e vonëshme Kofun të shekujve 3–6 e.r, por sipas tregimit tradicional të Kojiki dhe Nihon Shoki, Japonia u themelua në 660 p.e.s nga Perandori Jimmu, i cili u tha të ishte një pasardhës i drejtpërdrejtë i Amaterasu.[3][4] Naruhito është Perandori i tanishëm i Japonisë. Ai u bashkua me Fronin e Krizantemës me abdikimin e babait të tij, Perandorit Emeritus Akihito më 1 maj 2019.
Roli i Perandorit të Japonisë ka ndryshuar historikisht midis një roli simbolik kryesisht ceremonial dhe atij të një sundimtari aktual perandorak. Që nga themelimi i shogunatit të parë në 1199, Perandorët e Japonisë rrallë kanë marrë një rol si komandant suprem i fushëbetejës, ndryshe nga shumë monarkë perëndimorë. Perandorët japonezë janë kontrolluar pothuajse gjithmonë nga forca të jashtme politike, në shkallë të ndryshme. Për shembull, midis viteve 1192 dhe 1867, shogunët, ose regjentët e tyre shikken në Kamakura (1203–1333), ishin sundimtarët de facto të Japonisë, megjithëse ishin emëruar nominalisht nga perandori. Pas Restaurimit Meixhi në 1867, perandori ishte mishërimi i të gjithë fuqisë sovrane në mbretëri, siç parashikohet në Kushtetutën Meixhi të vitit 1889. Që nga miratimi i kushtetutës së vitit 1947, roli i perandorit është zbritur në atë të një koke ceremoniale të shtetit pa edhe fuqi nominale politike.
Që nga mesi i shekullit të nëntëmbëdhjetë, Pallati Perandorak është quajtur Kyūjō (宮城), më vonë Kōkyo (皇居) dhe është në ish-vendin e Kështjellës Edo në zemër të Tokios (kryeqyteti aktual i Japonisë). Më herët, perandorët ishin në Kyoto (kryeqyteti i lashtë) për gati njëmbëdhjetë shekuj. Ditëlindja e Perandorit (aktualisht 23 shkurt) është një festë kombëtare.