Pagjumësia
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Pagjumësia është një çrregullim gjumi ku njerëzit kanë probleme me gjumin.[1] Ata mund të kenë vështirësi të bien në gjumë, ose të qëndrojnë në gjumë për aq kohë sa dëshirojnë.[2][3][4] Pagjumësia zakonisht pasohet nga përgjumja gjatë ditës, energjia e ulët, nervozizmi dhe humori depresiv. Mund të rezultojë në një rrezik të shtuar të aksidenteve të të gjitha llojeve, si dhe në probleme të fokusimit dhe të të mësuarit. Pagjumësia mund të jetë afatshkurtër, që zgjat me ditë ose javë, ose afatgjatë, që zgjat më shumë se një muaj. Koncepti i fjalës pagjumësi ka dy mundësi: çrregullimi i pagjumësisë (ID) dhe simptomat e pagjumësisë, dhe shumë abstrakte të sprovave të rastësishme të kontrolluara dhe rishikimeve sistematike shpesh nën-raportojnë se cilës prej këtyre dy mundësive i referohet fjala pagjumësi.[5]
Pagjumësia mund të ndodhë në mënyrë të pavarur ose si rezultat i një problemi tjetër. Kushtet që mund të rezultojnë në pagjumësi përfshijnë ADHD, stresin psikologjik, dhimbjet kronike, dështimin e zemrës, hipertiroidizmin, urthin, sindromën e këmbëve të shqetësuara, menopauzën, medikamente të caktuara dhe droga të tilla si kafeina, nikotina dhe alkooli. Faktorë të tjerë rreziku përfshijnë punën në turne të natës dhe apnea e gjumit. Diagnoza bazohet në zakonet e gjumit dhe një ekzaminim për të kërkuar shkaqet themelore. Një studim i gjumit mund të bëhet për të kërkuar çrregullime themelore të gjumit. Ekzaminimi mund të bëhet me dy pyetje: "a keni vështirësi për të fjetur?" dhe "a keni vështirësi të bini apo të qëndroni në gjumë?"[6]
Megjithëse efikasiteti i tyre si trajtime të linjës së parë nuk është vërtetuar pa mëdyshje, higjiena e gjumit dhe ndryshimet e stilit të jetesës janë zakonisht trajtimi i parë për pagjumësinë. Higjiena e gjumit përfshin një orar të qëndrueshëm të gjumit, një dhomë të qetë dhe të errët, ekspozimin ndaj dritës së diellit gjatë ditës dhe stërvitje të rregullt. Terapia njohëse e sjelljes mund t'i shtohet kësaj. Ndërsa pilulat e gjumit mund të ndihmojnë, ato ndonjëherë shoqërohen me lëndime, çmenduri dhe varësi. Këto barna nuk rekomandohen për më shumë se katër ose pesë javë. Efektiviteti dhe siguria e mjekësisë alternative është e paqartë.[7][8]
Midis 10% dhe 30% e të rriturve kanë pagjumësi në çdo moment të caktuar kohor dhe deri në gjysma e njerëzve kanë pagjumësi në një vit të caktuar. Rreth 6% e njerëzve kanë pagjumësi që nuk është për shkak të ndonjë problemi tjetër dhe zgjat më shumë se një muaj.[9] Njerëzit mbi 65 vjeç preken më shpesh sesa të rinjtë. Gratë preken më shpesh sesa burrat. Përshkrimet e pagjumësisë ndodhin të paktën që në Greqinë e lashtë.[10]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
