artikull-listë e Wikimedias From Wikipedia, the free encyclopedia
Lista e trashëgimisë botërore në rrezik është përpiluar nga ana e organizata e Kombeve të Bashkuara për Arsim, Shkencë dhe Kulturë (UNESCO) përmes Komitetit për Trashëgimisë Botërore sipas nenin 11.4 të Konventës së Trashëgimisë Botërore, e cila ishte themeluar në vitin 1972 për të përcaktuar dhe për të menaxhuar Vendet e Trashëgimisë Botërore. Hyrjet në listën janë Vende të Trashëgimisë Botërore të kërcënuara, për konservimin e të cilave nevojiten ndërhyrje të mëdha dhe për të cilat "është kërkuar ndihmë".[1] Lista synon të rrisë ndërgjegjësimin ndërkombëtar për kërcënimet dhe të inkurajojë masat kundërshtuese.[2] Kërcënimet në një vend mund ose të provohen si kërcënime të menjëhershme ose rreziqe potenciale që mund të kenë efekte negative në një vend.
Në rastin e zonave natyrore, rreziqet e konstatuara përfshijnë rënien serioze të popullsisë së një specieje të rrezikuar ose të tjerave të vlefshme ose përkeqësimin e bukurisë natyrore ose vlerën shkencore të një vendi të shkaktuar nga aktivitetet njerëzore si prerja, ndotja, vendbanimi, minierat, bujqësia dhe veprat e mëdha publike. Rreziqet e konstatuara për vendet kulturore përfshijnë përkeqësimin serioz të materialeve, strukturën, stolitë ose koherencën arkitektonike dhe humbjen e origjinalitetit historik ose rëndësisë kulturore. Rreziqet potenciale për vendet kulturore dhe natyrore përfshijnë projekte zhvillimi, konflikte të armatosura, sisteme të pamjaftueshme të menaxhimit ose ndryshime në statusin ligjor mbrojtës të vendeve. Në rastin e vendeve kulturore, ndryshimet graduale për shkak të gjeologjisë, klimës ose mjedisit gjithashtu mund të jenë rreziqe potenciale.[3]
Para se një vend të regjistrohet në Listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik, vlerësohet gjendja e saj dhe një program potencial për masa korrigjuese zhvillohet në bashkëpunim me shtetin palë të përfshirë. Vendimi përfundimtar mbi mbishkrimin e bën komisioni. Mbështetja financiare nga Fondi i Trashëgimisë Botërore mund të ndahet nga komisioni për vendet e listuara. Gjendja e konservimit shqyrtohet në baza vjetore, pas së cilës komisioni mund të kërkojë masa shtesë, fshirjen e vendit nga lista nëse nuk ka më kërcënime ose të shqyrtojnë fshirjen nga Lista e Trashëgimisë Botërore në Rrezik dhe Lista e Trashëgimisë Botërore. Nga dy ish vendet e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s, "Lugina e Elbe e Drezdenit" u ç'regjistrua pasi u vendos në Listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik, ndërkohë që "Streha e Oryx arab" u largua nga lista në mënyrë të drejtpërdrejtë.[4][5] Që nga viti 2016, janë regjistruar 55 vende (18 natyrore, 38 kulturore) në Listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik.[6]Disa vende janë përcaktuar si Vende të Trashëgimisë Botërore dhe Trashëgimisë Botërore në Rrezik në të njëjtin vit, të tilla si Kisha e Lindjes, tradicionalisht e konsideruar si vendlindja e Jezusit. Të organizuara nga rajonet e UNESCO-s, 21 nga vendet e listuara gjenden në shtetet arabe (nga të cilat 7 janë të vendosura në Siri dhe 5 në Libi), 17 në Afrikë (nga të cilat 5 janë në Republikën Demokratike të Kongos), 7 në Amerikën Latine dhe Karaibet, 6 në Azi dhe Paqësor, dhe 4 në Evropë dhe Amerikën e Veriut (të gjitha deri në vitin 2016). [7] Shumica e vendeve natyrore të rrezikuara (13) ndodhen në Afrikë.[8]
Në disa raste, lista e rrezikut ka ndezur përpjekjet e ruajtjes të vendeve dhe ka nxitur lirimin e fondeve, duke rezultuar në një zhvillim pozitiv për vende si Ishujt Galapagos dhe Parkun Kombëtar Yellowstone, të cilat të dyja janë hequr më pas nga Lista e Trashëgimisë Botërore në Rrezik. Përkundër kësaj, vetë lista dhe zbatimi i saj nga UNESCO kanë qenë fokusi i kritikave.[9][10]Në veçanti, shtetet palë dhe aktorë të tjerë të Vendeve të Trashëgimisë Botërore kanë vënë në pikëpyetje autoritetin e Komitetit për të deklaruar një vend në rrezik pa pëlqimin e tyre.[11] Deri në vitin 1992, kur UNESCO vendosi një precedent duke vendosur disa vende në listën e rrezikut kundër dëshirave të tyre, shtetet palë do të kishin paraqitur një program masash korrigjuese përpara se një vend të mund të radhitet.[12] Në vend që të përdoret sipas qëllimit, Lista e Trashëgimisë Botërore në Rrezik perceptohet nga disa shtete si një listë e zezë dhe sipas Christina Cameron, profesoreshë në Shkollën e Arkitekturës, Kryetare e Hulumtimeve të Kanadasë për Trashëgiminë e Ndërtuar, Universiteti i Montrealit, është përdorur si mjet politik për të tërhequr vëmendjen e shteteve palë.[13][14] Bashkimi Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës (IUCN) vë në dukje se UNESCO ka referuar Listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik (pa shënuar në fakt vendin) në një numër rastesh ku kërcënimi mund të adresohet lehtësisht nga shteti palë.[15] Bashkimi gjithashtu argumenton që mbajtja e një vendi të listuar si të rrezikuar gjatë një periudhe të gjatë është e diskutueshme dhe se në këto raste duhet të kërkohet mekanizma të tjerë për ruajtjen.[16]
Emri | Imazh | Lokacioni | Kriteret | Zona ha (akër) |
Viti (WHS) | I rrezikuar | Arsyeja | Refs |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Abu Mena | Egjipt 30°50′30″N 29°39′50″E |
Abusir,Kulturor: (iv) | 182 (450) | 1979 | 2001- | Në vend janë krijuar shpella të shkaktuara nga balta në sipërfaqe, e cila bëhet gjysmë e lëngshme kur përzihet me "ujë të tepërt" | [18][19] [20] | |
Rezervatet Natyrore Air dhe Ténéré | Nigeri 18°17′N 8°0′E |
Departamenti Arlit,Natyror: (vii), (ix), (x) |
7,736,000 (19,120,000) | 1991 | 1992- | Konflikti ushtarak dhe shqetësime civile në rajon, si dhe reduktim i popullsisë së kafshëve të egra dhe degradimi i mbulesës së vegjetacionit | [21][22] | |
Qyteti i lashtë i Halepit | Governorati Halepit, Siri 36°14′0″N 37°10′0″E |
Kulturor: (iii)(iv) |
350 (860) | 1986 | 2013- | Lufta civile në Siri, aktualisht mbahet pjesërisht nga rebelët dhe qeveria. Bombardimet e vazhdueshme të bëra nga qeveria dhe sulmet me armë zjarri nga rebelët rrezikojnë themelet. | [23] | |
Qyteti i lashtë i Bosra | Governorati Daraa, Siri 32°31′5″N 36°28′54″E |
Kulturor: (i)(iii)(vi) |
— | 1980 | 2013- | Lufta civile në Siri, mbahet nga qeveria. | [24] | |
Qyteti i lashtë i Damaskut | Governorati i Damaskut, Siri 33°30′41″N 36°18′23″E |
Kulturor: (i)(ii)(iii)(iv)(vi) |
86 (210) | 1979 | 2013- | Lufta civile në Siri, bombardimet me granada dhe luftimet armë zjarri nga rebelët, nga periferitë e afërta të Jobarit, rrezikojnë themelet. | [25] | |
Fshatrat e lashtë të Sirisë Veriore | Siri 36°20′3″N 36°50′39″E |
Kulturor: (iii)(iv)(v) |
12,290 (30,400) | 2011 | 2013- | Lufta civile në Siri, disa mbahen nga rebelët. Raportet e plaçkitjeve dhe shkatërrimeve nga grupet ekstremiste. | [26] | |
Vendi arkeologjik Kireneas | Libi 32°49′30″N 21°51′30″E |
Jebel Akhdar,Kulturor: (ii), (iii), (vi) |
— | 1982 | 2016- | Lufta civile në Libi, prezenca e grupeve të armatosura, që tashmë kanë shkaktuar dëmtime dhe mund të vazhdojnë të dëmtojnë edhe më tej. | [27][28] | |
Vendi Arkeologjik i Leptis Magna | Khoms, Libi 32°38′18″N 14°17′35″E |
Kulturor: (i), (ii), (iii) |
— | 1982 | 2016- | Lufta civile në Libi, prezenca e grupeve të armatosura, që tashmë kanë shkaktuar dëmtime dhe mund të vazhdojnë të dëmtojnë edhe më tej. | [28][29] | |
Vendi Arkeologjik i Sabratha | Sabratha, Libi 32°48′19″N 12°29′06″E |
Kulturor: (iii) |
— | 1982 | 2016- | Lufta civile në Libi, prezenca e grupeve të armatosura, që tashmë kanë shkaktuar dëmtime dhe mund të vazhdojnë të dëmtojnë edhe më tej. | [28][30] | |
Ashur (Qal'at Sherqat) | Salah ad Din, Irak 35°27′24″N 43°15′45″E |
Kulturor: (iii), (iv) |
70 (170) | 2003 | 2003- | Një rezervuar i planifikuar që do të kishte përmbytur pjesërisht vendin u pezullua pas Luftës së Irakut nga administrata e re; Mungesa e mbrojtjes adekuate | [31][32] | |
Katedralja Bagrati dhe Manastiri Gelati | Imereti, Georgia 42°15′44″N 42°42′59″E |
Kulturor: (iv) |
7.87 (19.4) | 1994 | 2010- | Projekti i madh i rindërtimit që do të çojë në ndërhyrje të pakthyeshme dhe do të dëmtojë autenticitetin dhe integritetin e vendit | [33][34] | |
Sistemi i rezervimit të barrierave në bregun e Belize | Belize 17°19′N 87°32′W |
Distrikti Stann Creek dhe ToledoNatyror: (vii), (ix), (x) |
96,300 (238,000) | 1996 | 2009- | Prerja e mangrovës dhe zhvillimi i tepruar | [35][36] | |
Zona arkeologjike Chan Chan | Peru 8°6′40″S 79°04′30″W |
La Libertad,Kulturor: (i), (iii) |
600 (1,500) | 1986 | 1986- | Erozioni natyror | [37][38] | |
Vendlindja e Jezusit: Kisha e Lindjes dhe Rruga e Pelegrinazhit, Bethlehem | Bethlehem, Palestine 31°42′16″N 35°12′27″E |
Kulturor: (iv), (vi) |
2.98 (7.4) | 2012 | 2012- | Dëmet për shkak të rrjedhjeve të ujit - megjithatë puna aktuale e restaurimit është duke u zhvilluar për të ruajtur vendin. | [39][40] | |
Parku Kombëtar Comoé | Bregu i Fildishtë 9°10′N 3°40′W |
Distrikti Zanzan,Natyror: (ix), (x) |
1,150,000 (2,800,000) | 1983 | 2003- | Trazirat civile, mashtrimi dhe mungesa e mekanizmave efektivë të menaxhimit | [41][42] | |
Coro dhe porti i tij | Falcón, Venezuela 11°25′N 69°40′W |
Kulturor: (iv), (v) |
107 (260) | 1993 | 2005- | Dëmtimi i një numri të madh të strukturave për shkak të shiut të madh në mes të nëntorit 2004 dhe shkurtit të vitit 2005, si dhe ndërtimin e një monumenti të ri, një vendkalim plazh dhe një portë hyrëse për qytetin në zonën tampon që mund të ketë ndikim të konsiderueshëm në vlerën e vendi | [43][44] | |
Crac des Chevaliers dhe Qal’at Salah El-Din | Governoratet Homs dhe Latakia, Siri 34°46′54″N 36°15′47″E |
Kulturor: (ii)(iv) |
9 (22) | 2006 | 2013- | Lufta civile në Siri, një herë e mbahej nga Al-Nusra Front dhe grupe të tjera islamike, u rimor nga luftëtarët ushtrisë siriane dhe Hezbollah. Raportet e dëmeve dhe plaçkitjeve të shkaktuara nga grupet islamike u lëshuan nga qeveria. | [45] | |
Peizazhi Kulturor dhe Mbetjet Arkeologjike të Luginës Bamiyan | Afghanistan 34°49′55″N 67°49′36″E |
Provinca Bamyan,Kulturor: (i), (ii), (iii), (iv), (vi) |
159 (390) | 2003 | 2003- | Gjendje e brishtë e ruajtjes për shkak të braktisjes, veprimeve ushtarake dhe shpërthimeve të dinamitit; duke shkaktuar rreziqe të tilla si rreziku i rrënimit të nokaeve të Buddhës, përkeqësimi i mëtejshëm i muraleve të shpellave, grabitja dhe gërmimet e paligjshme. Shkatërrim gjatë sundimit të talebanëve për shkak të mësimeve të tyre se statujat janë të neveritshme për Islamin. | [46][47] | |
East Rennell | Ishujt Solomon 11°40′59″S 160°10′59″E |
Provinca Rennell dhe Bellona,Natyror: (ix) |
37,000 (91,000) | 1998 | 2013- | Dëmtimi në vend për shkak të prerjes dhe efekti i saj në ekosistemin lokal | [48] | |
Parku Kombëtar Everglades | Shtetet e Bashkuara të Amerikës 25°19′N 80°56′W |
Florida,Natyror: (viii), (ix), (x) |
592,920 (1,465,100) | 1979 | 1993–2007, 2010- | Dëmtimi për shkak të uraganit Andrew dhe përkeqësimi i rrjedhës së ujit dhe cilësisë për shkak të agrokulturës dhe zhvillimit urban (1993); Degradimi i vazhdueshëm i zonës duke rezultuar në humbjen e habitatit detar dhe në rënien e specieve detare (2010) | [49][50] [51] | |
Fortifikimet në pjesën e Karaibeve të Panamasë: Portobelo-San Lorenzo | Panama 9°33′14″N 79°39′21″W |
Provinca Colón,Kulturor: (i), (iv) |
— | 1980 | 2012- | Faktorët e mjedisit, mungesa e mirëmbajtjes dhe zhvillimi urban | [52][53] | |
Parku Kombëtar Garamba | Orientale, Republika Demokratike e Kongos 4°0′N 29°15′E |
Natyror: (vii), (x) | 500,000 (1,200,000) | 1980 | 1984–1992, 1996- | Reduktimi i popullsisë të Rinoceronëve të Bardh Veriore (1984); Kapja e dy rinoceronëve të bardhë, vrasja e tre rojeve dhe asnjë plan për masat korrigjuese nga autoritetet (1996) | [54][55] [56] | |
Hatra | Nineveh Governorate, Irak 35°35′17.016″N 42°43′5.988″E |
Kulturor: (ii), (iii), (iv), (vi) |
324 (800) | 1985 | 2015- | Dëmet e shkaktuara në vendin nga grupe të armatosura | [57] | |
Qendra historike Shakhrisyabz | Uzbekistan 39°3′0″N 66°50′0″E |
Rajoni Qashqadaryo,Kulturor: (iii), (iv) |
240 (590) | 2000 | 2016- | Shkatërrimi i ndërtesave në lagjet e saj mesjetare dhe zhvillimi i vazhdueshëm urban. | [58][59] | |
Qyteti historik Zabīd | Al Hudaydah, Jemen 14°12′N 43°19′E |
Kulturor: (ii), (iv), (vi) |
— | 1993 | 2000- | Përkeqësimi i gjendjes së ndërtesave historike, të shkruara me kërkesë të shtetit palë | [60][61] | |
Punimet Humberstone dhe Santa Laura Saltpeter | Chile 20°12′30″S 69°47′40″W |
Rajoni Tarapacá,Kulturor: (ii), (iii), (iv) |
— | 2005 | 2005- | Natyra e brishtë e strukturave për shkak të mungesës së mirëmbajtjes për 40 vjet; gjithashtu dëme, vandalizëm dhe disa çmontim; grabitje | [62][63] | |
Parku Kombëtar Kahuzi-Biega | South Kivu and Maniema, Republika Demokratike e Kongos 2°30′S 28°45′E |
Natyror: (x) |
600,000 (1,500,000) | 1980 | 1997- | Shpyllëzimi, gjuetia si dhe lufta dhe grindjet civile | [64][65] | |
Liverpool – Maritime Mercantile City | Liverpool England, Britania e Madhe 53°24′24″N 2°50′40″W |
Kulturor: (ii), (iii), (iv) |
136 (340) | 2004 | 2012- | Për shkak të ri-zhvillimit të propozuar të mbajtësit historik të anijeve të njohur si "Liverpool Waters" | [66][67] | |
Parku Kombëtar Manovo-Gounda St Floris | Bamingui-Bangoran, Central African Republic 9°0′N 21°30′E |
Natyror: (ix), (x) |
1,740,000 (4,300,000) | 1988 | 1997- | Kullotja dhe gjuetia ilegale, përkeqësimi i gjendjes së sigurisë | [68][69] | |
Minarja dhe mbetjet arkeologjike të Jam | Ghōr, Afghanistan 34°23′48″N 64°30′58″E |
Kulturor: (ii), (iii), (iv) |
70 (170) | 2002 | 2002- | Mungesa e mbrojtjes ligjore, mungesa e masave mbrojtëse ose plani i menaxhimit, gjendja e dobët e vendit | [70][71] | |
Medieval Monuments in Kosovo | Kosovë 42°39′40″N 20°15′56″E |
Kulturor: (ii), (iii), (iv) |
2.88 (7.1) | 2004 | 2006- | Mungesa e mbrojtjes dhe e menaxhimit ligjor; paqëndrueshmëria politike dhe siguria | [72][73] | |
Rezervati Strikt Natyror i malit Nimba | Lola Prefecture, Bregu i Fildishtë* Guinea* 7°36′N 8°23′W |
Natyror: (ix), (x) |
18,000 (44,000) | 1981 | 1992- | Koncesion për shfrytëzimin e mineraleve të hekurit në pjesë të Trashëgimisë Botërore dhe fluksin e një numri të madh refugjatësh në pjesën Guineane të vendit | [74][75] | |
Nan Madol: Qendra Ceremonale e Mikronezisë Lindore | Temwen Island, Micronesia 6°50′23″N 158°19′51″E |
Kulturor: (i), (iii), (iv), (vi) |
76.7 (190) | 2016 | 2016- | Ngulitje e vazhdueshme e rrugëve ujore që kontribuojnë në mbipopullimin dhe minimin e strukturave ekzistuese. | [76][77] | |
Parku Kombëtar Niokolo-Koba | dhe Kédougou, Senegal 13°0′N 12°40′W |
Rajoni TambacoundaNatyror: (x) |
913,000 (2,260,000) | 1981 | 2007- | Degradimi i vendit, popullsia e ulët e gjitarëve, problemet e menaxhimit dhe ndikimi i digës së propozuar në lumin Gambia | [78][79] | |
Rezervati i kafshëve të egra Okapi | Orientale, Republika Demokratike e Kongos 2°0′N 28°30′E |
Natyror: (x) |
1,372,625 (3,391,830) | 1996 | 1997- | Grabitjen e objekteve të parkut dhe vrasjen e elefantëve, si rezultat i një konflikti të armatosur në zonë | [80][81] | |
Qyteti i vjetër i Jeruzalemit dhe muret e tij | Jerusalem District (asnjë shtet nuk është emëruar nga UNESCO)[nb 1] 31°46′36″N 35°14′03″E |
Kulturor: (ii), (iii), (vi) |
— | 1981 | 1982- | Zhvillimi urban i pakontrolluar, përkeqësimi i përgjithshëm i gjendjes së ruajtjes për shkak të turizmit dhe mungesa e mirëmbajtjes. | [82][83][84] | |
Qyteti i Vjetër i Sana'a | Sana'a Governorate, Jemen 15°21′20″N 44°12′29″E |
Kulturor: (iv), (v), (vi) |
— | 1986 | 2015- | Lufta Civile e Jemenit, aleanca e udhëhequr nga Arabia Saudite, sulmon nga ajri zonën.[85] | [86] | |
Qyteti i Vjetër i Ghadamès | Ghadames, Libi 30°08′00″N 9°30′00″E |
Kulturor: (v) |
— | 1986 | 2016- | Lufta civile në Libi, prezenca e grupeve të armatosura, që tashmë kanë shkaktuar dëmtime dhe mund të vazhdojnë të dëmtojnë edhe më tej. | [28][87] | |
Qyteti i Vjetër i Djenné | Djenné, Mali 13°54′23″N 4°33′18″W |
Kulturor: (iii), (iv) |
— | 1988 | 2016- | Pasiguria rajonale, përkeqësimi i gjendjes së qytetit historik, urbanizimi dhe erozioni. | [88][89] | |
Qyteti i Vjetër me Muret i Shibamit | Hadhramaut Governorate, Jemen 15°55′36.984″N 48°37′36.012″E |
Kulturor: (iii), (iv), (v) |
— | 1982 | 2015- | Kërcënim potencial nga konflikti i armatosur, duke përmbledhur problemet e ruajtjes dhe menaxhimit të vërejtura tashmë në vend | [86] | |
Rainforests of the Atsinanana | Madagaskar 14°28′S 49°42′E |
Eastern Madagascar,Natyror: (ix), (x) |
479,660 (1,185,300) | 2007 | 2010- | Prerjet ilegale dhe gjuetia e lemureve të rrezikuara | [90][91] | |
Rezervati i biosferës Río Plátano | La Mosquitia, Honduras 15°44′40″N 84°40′30″W |
Natyror: (vii), (viii), (ix), (x) |
— | 1982 | 1996–2007, 2011- | Prerjet e pyjeve, peshkimi dhe zaptimi i tokës; Gjuetia dhe kapaciteti i reduktuar i shtetit për të menaxhuar vendin; Kryesisht për shkak të përkeqësimit të ligjit dhe pranisë së trafikantëve të drogës | [92][93] | |
Tadrart Acacus | Fezzan, Libi 24°50′00″N 10°20′00″E |
Kulturor: (iii) |
— | 1985 | 2016- | Lufta civile në Libi, prezenca e grupeve të armatosura, që tashmë kanë shkaktuar dëmtime dhe mund të vazhdojnë të dëmtojnë edhe më tej. | [28][94] | |
Rrënojat e Kilwa Kisiwani dhe Songo Mnara | Kilwa District, Tanzania 8°57′28″S 39°31′22″E |
Kulturor: (iii) |
— | 1981 | 2004- | Përkeqësimi i vazhdueshëm i vendit për shkak të agjentëve të ndryshëm si erozioni ose bimët | [95][96] | |
Parku Kombëtar Salonga | Équateur and Bandundu Province, Republika Demokratike e Kongos 2°0′S 21°0′E |
Natyror: (vii), (ix) |
3,600,000 (8,900,000) | 1984 | 1999- | Ndarja e rendit civil | [97][98] [99] | |
Qyteti Arkeologjik i Samarres | Salah ad Din, Irak 34°12′N 43°52′E |
Kulturor: (ii), (iii), (iv) |
15,058 (37,210) | 2007 | 2007- | Situata e sigurisë pas Luftës së Irakut dhe mungesa e kontrollit të shtetit për mbrojtjen ose menaxhimin e vendit | [100][101] | |
Parku Kombëtar Malet Semien | Etiopi 13°11′N 38°4′E |
Rajoni Amhara,Natyror: (vii), (x) |
22,000 (54,000) | 1978 | 1996- | Përkeqësimi i popullsisë së Walia ibex | [102][103] | |
Palmira | Homs Governorate, Siri 34°33′15″N 38°16′0″E |
Kulturor: (i)(ii)(iv) |
0.36 (0.89) | 1980 | 2013- | Lufta civile në Siri, e kapur nga organizata terroriste SIS. | [104] | |
Timbuktu | Timbuktu, Rajoni Timbuktu, Mali 16°46′24″N 2°59′58″W |
Kulturor: (ii), (iv), (v) |
— | 1988 | 2012- | Kërcënimi për shkatërrim nga grupet islamike si Al Kaeda në Magrebin Islamik, Ansar Dine dhe Boko Haram. Disa monumente tani janë plaçkitur dhe shkatërruar. | [105][106] | |
Varri i Askisë | Gao, Rajoni Gao, Mali 16°17′21.60″N 0°2′41.68″E |
Kulturor: (ii), (iii), (iv) |
4.24 (10.5) | 2004 | 2012- | Të dëmtuar nga grupe islamike si Al-Kaida në Magrebin Islam dhe Ansar Dine. Raportuan shkatërruesit nga Ansar Dine kur ata kapën në Timbuktu. | [106][107] | |
Varret e mbretit Buganda në Kasubi | Uganda 0°19′45″N 32°33′12″E |
Distrikti Kampala,Kulturor: (i), (iii), (iv), (vi) |
27 (67) | 2001 | 2010- | Shkatërrimi i Muzibu Azaala Mpanga, ndërtesa kryesore e vendit, me zjarr në mars 2010 | [108][109] | |
Tropical Rainforest Heritage of Sumatra | Sumatra, Indonezia 02°30′S 101°30′E |
Natyror: (vii), (ix), (x) |
2,595,124 (6,412,690) | 2004 | 2011- | Gjuetia, prerjet e paligjshme, shkeljet e agrikultures, dhe planet per te ndertuar rruge permes vendit | [110][111] | |
Parku Kombëtar Virunga | North Kivu dhe Orientale, Republika Demokratike e Kongos 0°55′N 29°10′E |
Natyror: (vii), (viii), (x) |
800,000 (2,000,000) | 1979 | 1994- | Shpyllëzimi dhe gjuetia pa leje si pasojë e fluksit të refugjatëve për shkak të Luftës Civile të Ruandës | [112][113] | |
Palestina: Toka e Ullinjve dhe Rrjeteve - Peizazhi Kulturor i Jerusalemit Jugor, Battir | Battir, Palestina 31°43′11″N 35°7′50″E |
Kulturor: (iv)(v) |
349 (860) | 2014 | 2014- | Barriera e Bregut Perëndimor të Izraelit "mund të izolojë fermerët nga fushat që ata kanë kultivuar me shekuj". | [114][115] |
Ka një numër vendesh të listuara më parë si të rrezikuara, por ato më vonë u hoqën nga lista pas përmirësimeve në menaxhim dhe ruajtje. Parku Kombëtar Everglades u rendit nga viti 1993 deri në vitin 2007 dhe përsëri që nga viti 2010; Rezerva e biosferës Río Plátano u rendit nga viti 1996 deri në vitin 2007 dhe përsëri që nga viti 2011. Të dyja këto janë të përfshira në listën e vendeve të listuara aktualisht (më sipër).
Emri | Imazh | Lokacioni | Kriteret | Zona ha (akër) |
Viti (WHS) | I rrezikuar | Arsyeja | Refs |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Angkor | Provinca Siem Reap, Kamboxhia 13°26′N 103°50′E |
Kulturore: (i), (ii), (iii), (iv) |
— |
1992 | 1992–2004 | Mbishkrimi fillimisht kufizohej në një periudhë trevjeçare (1993-1995) gjatë së cilës do të vendoseshin mbrojtje ligjore efektive, kufij dhe zona ndërmjetësuese dhe përpjekjet ndërkombëtare të ruajtjes duhej të monitorohen dhe koordinohen; Në kohën e mbishkrimit, Kamboxhia ishte e kontrolluar nga OKB pas luftës civile në vitet 1980. | [116][117] [118] | |
Kështjellat Bahla | Bahla, Oman 22°58′N 57°18′E |
Kulturore: (iv) |
— |
1987 | 1988–2004 | Degradimi i strukturave tokësore të fortesës dhe oazit të Bahla | [119][120] [121][122] | |
Bam dhe Peisazhi i saj Kulturor | Iran 29°07′01″N 58°22′07″E |
Provinca Kerman,Kulturore: (ii), (iii), (iv), (v) |
— | 2004 | 2004–2013 | Pas dëmtimit për shkak të tërmetit "Bam" të vitit 2003 | [123][124][125] | |
Butrinti | Rrethi i Sarandës, Shqipëri 39°45′N 20°01′E |
Kulturore: (iii) |
3,980 (9,800) | 1992 | 1997–2005 | Dëmet për shkak të menaxhimit dhe ruajtjes | [126][127] [128] | |
Katedralja e Këlnit | Rhine-Westphalia Verior, Gjermani 50°56′29″N 6°57′29″E |
Kulturore: (i), (ii), (iv) |
— |
1996 | 2004–2006 | Plani i ndërtimit të lartë pranë katedrales që kërcënon të shkaktojë dëme në integritetin e vendit; e hequr nga lista [nb 2] pasi plani i ndërtimit u ndërpre dhe u krijua një zonë e ndërmjetme | [129][130] [131] | |
Streha Kombëtare Zogjve Djoudj | Biffeche, Senegal 16°30′N 16°10′W |
Natyrore: (vii), (x) |
16,000 (40,000) | 1981 | 1984–1988, 2000–2006 | Kërcënimi afatgjatë nga plani i ndërtimit për një digë (1984); e hequr nga lista[nb 2] (1988) pasi furnizimi me ujë në park ishte siguruar nga ndërtimi i një gropë dhe ishte duke u përgatitur një plan menaxhimi; ri-listimi[nb 3] (2000) Për shkak të kërcënimeve mjedisore dhe ekonomike të paraqitura nga llojet e njohura të Salvinia molesta dhe Stratiotes Pistia, si dhe çështjet me menaxhimin e ujit në park | [55][132] [133][134] [135][136] | |
Lugina Elbe e Drezdenit | Saksonia, Gjermani 51°03′N 13°49′E |
Kulturore: (ii), (iii), (iv), (v) |
1,930 (4,800) | 2004 | 2006–2009 | Planet e ndërtimit të Urës Waldschlösschen në fushën kryesore të peizazhit kulturor; Hiqet nga lista e vendeve të Trashëgimisë Botërore në vitin 2009 pasi ndërtimi filloi në fund të vitit 2007 | [137][138] | |
Dubrovniku | Dubrovnik, Kroaci 42°38′25″N 18°06′30″E |
Kulturore: (i), (iii), (iv) |
97 (240) | 1979 | 1991–1998 | Lufta e Pavarësisë së Kroacisë | [139][140] [141] | |
Kalaja dhe Kopshti Shalimar në Lahore | Punjab, Pakistan 31°35′25″N 74°18′35″E |
Kulturore: (i), (ii), (iii) |
— | 1981 | 2000–2012 | Shkatërrimi i rezervuarëve historik të ujit në vitin 1999 për të zgjeruar një rrugë dhe përkeqësimin e mureve perimetrale të Kopshtit, u listuara me kërkesë të qeverisë së Pakistanit | [142][143] | |
Ishujt Galapagos | Provinca Galápagos, Ekuador 0°40′S 90°30′W |
Natyrore: (vii), (viii), (ix), (x) |
14,066,514 (34,759,110) | 1978 | 2007–2010 | Kërcënime të ndryshme duke përfshirë parandalimin e pamjaftueshëm të mundësive për futjen e llojeve të huaj, shpërndarjen e pamjaftueshme të resurseve për agjencitë e ruajtjes dhe menaxhimin e parkut, praninë e një numri të madh të emigrantëve të paligjshëm, rritjen e shpejtë të pakontrolluar të turizmit, peshkimin mbi kapacitet dhe peshkimin sportiv | [144][145] [146][147] | |
Monumentet historike të Mtskheta | Mtskheta-Mtianeti, Gjeorgjia 41°51′N 44°43′E |
Kulturore: (iii), (iv) |
— | 1994 | 2009-2016 | Shqetësimet për ruajtjen e vendit | [148][149] | |
Grupi i Monumenteve në Hampi | Distrikti Bellary, India 15°20′6″N 76°27′43″E |
Kulturore: (i), (iii), (iv) |
— |
1986 | 1999–2006 | Ndërtimi i pjesshëm i dy urave me kabllo brenda zonave të mbrojtura arkeologjike të Hampi duke kërcënuar integritetin dhe autencitetin e vendit | [150][151] [152] | |
Parku Kombëtar Ichkeul | Bizerta, Tunisia 37°10′N 9°40′E |
Natyrore: (x) |
12,600 (31,000) | 1980 | 1996–2006 | Ndërtimi i digave që kufizojnë rrjedhën e ujërave të ëmbla në zonë dhe shkaktojnë një rritje të kripshmërisë së liqenit dhe kënetave, si dhe një rënie në numrin e popullatave të zogjve migrues | [153][154] [155] | |
Parku Kombëtar Iguaçu | Paraná State, Brazil 25°41′S 54°26′W |
Natyrore: (vii), (x) |
170,086 (420,290) | 1986 | 1999–2001 | Rruga e hapur në mënyrë ilegale ("Estrada do Colono", portugalisht për "Rrugën e Selektorit") përmes parkut, digat në lumin Iguazu dhe fluturimet me helikopter. | [99][156] [157] | |
Lugina Kathmandu | Kathmandu Valley, Nepal 27°42′14″N 85°18′31″E |
Kulturore: (iii), (iv), (vi) |
167 (410) | 1979 | 2003–2007 | Humbje e pjesshme ose e konsiderueshme e elementeve tradicionale te gjashte nga shtate zonat e monumenteve dhe humbja e pergjithshme e autenticitetit dhe integritetit te gjithe pasurise. | [158][159] [160] | |
Parku Kombëtar Los Katíos | Antioquia dhe Chocó, Kolumbia 7°40′0″N 77°0′0″W |
Natyrore: (ix), (x) |
72,000 (180,000) | 1994 | 2009–2015 | Shpyllëzimi, peshkimi i paligjshëm dhe gjuetia. U hoq pas përmirësimeve të rëndësishme në menaxhimin e Parkut | [161] | |
Streha e kafshëve të egra Manas | Assam, India 26°30′N 91°51′E |
Natyrore: (vii), (ix), (x) |
39,100 (97,000) | 1985 | 1992–2011 | Gjuetia, dëmtimi i infrastrukturës së parkut dhe zvogëlimi i popullsisë së disa specieve, sidomos Rinoceronëve të mëdhenjë me një bri, pas një pushtimi nga militantët e fisit Bodo në vitin 1992 | [162][163] [164] | |
Rajoni Natyror dhe Kulturo-Historik i Kotorrit | Gjiri i Kotorit, Kotor territori përreth, Mal i Zi 42°29′N 18°42′E |
Kulturore: (i), (ii), (iii), (iv) |
— |
1979 | 1979–2003 | Dëmtimi pas tërmetit nga 15 prilli i vitit 1979 | [165][166] [167] | |
Zona e Ruajtjes Ngorongoro | Rajoni Arusha, Tanzania 3°11′S 35°32′E |
Natyrore: (iv), (vii), (viii), (ix), (x) |
— |
1978 | 1984–1989 | Rënia e statusit të ruajtjes | [168][169] [170] | |
Parku Kombëtar i Plitvicës | Qarku Lika-Senj, Kroaci 44°53′N 15°37′E |
Natyrore: (vii), (viii), (ix) |
19,200 (47,000) | 1979 | 1992–1997 | Kërcënimi i mundshëm për shkak të "Luftës së Pavarësisë së Kroacisë" | [171][172] [173] | |
Tarracat e orizit të Cordilleras Filipine | Ifugao, Philippines 16°55′N 121°3′E |
Kulturore: (iii), (iv), (v) |
500,000 (1,200,000) | 1995 | 2001–2012 | Mungesa e një programi monitorimi sistematik ose një plani gjithëpërfshirës të menaxhimit | [174][175] | |
Pallati mbretërore i Abomey | Departamenti Zou, Benin 7°11′26″N 1°59′36″E |
Kulturore: (iii), (iv) |
48 (120) | 1985 | 1985–2007 | Gjendja e përgjithshme e përkeqësimit për shkak të elementeve dhe restaurimit të papërshtatshëm të cilat janë në konflikt me origjinalitetin e vendit | [176][177] [178][179] | |
Parku Kombëtar i Maleve Rwenzori | Qarku Bundibugyo, Kabarole dhe Kasese, Uganda 0°13′N 29°55′E |
Natyrore: (vii), (ix) |
99,600 (246,000) | 1994 | 1999–2004 | Situata e sigurisë dhe mungesa e monitorimit të një pjese të madhe të parkut | [99][180] [181] | |
Parku Kombëtar Sangay | Provincat Chimborazo, Morona-Santiago dhe Tungurahua, Ekuador 1°50′S 78°20′W |
Natyrore: (vii), (viii), (ix), (x) |
271,925 (671,940) | 1983 | 1992–2005 | Gjuetia e rëndë, kullotja e paligjshme e bagëtive, ndërhyrja dhe kërcënimi i mundshëm përmes një projekti të ndërtimit të rrugëve | [182][183] [184] | |
Rezerva Natyrore Srebarna | Srebarna, Provinca Silistra, Bulgaria 44°06′50″N 27°04′40″E |
Natyrore: (x) |
638 (1,580) | 1983 | 1992–2003 | Parandalimi i përmbytjeve sezonale dhe përdorimi i bujqësisë që shkakton rënien ose zhdukjen e popullsisë së zogjve të ujit dhe harabelit | [185][186] [187] | |
Timbuktu | Circle dhe Rajoni i Tombouctou, Mali 16°46′24″N 2°59′58″W |
Kulturore: (ii), (iv), (v) |
— |
1988 | 1990–2005 | Kërcënimi nga rëra | [188][189] [190] | |
Tipasa | Provinca Tipaza, Algeria 36°33′24″N 2°23′00″E |
Kulturore: (iii), (iv) |
52 (130) | 1982 | 2002–2006 | Mirëmbajtja joadekuate që ndikon në integritetin e vendit dhe zonën e saj mbrojtëse | [191][192] [193] | |
Qytet i Vjetër (Baku) me Pallatin e Shirvanshahut dhe Kulla Maiden | Baku, Azerbajxhan 40°21′58.9″N 49°50′07.0″E |
Kulturore: (iv) |
— |
2000 | 2003–2009 | Tërmeti | [194] | |
Miniera e kripës Wieliczka | Wieliczka, Poland 49°58′45″N 20°03′50″E |
Kulturore: (iv) |
969 (2,390) | 1978 | 1989–1998 | Problemi i lagështisë | [170][195] [196] | |
Parku Kombëtar Yellowstone | Wyoming dhe pjesë të vogla në Montana dhe Idaho, Shtetet e Bashkuara të Amerikës 44°30′N 110°50′W |
Natyrore: (vii), (viii), (ix), (x) |
898,349 (2,219,870) | 1978 | 1995–2003 | U konstatua rreziku për troftën e Yellowstone, si dhe rrjedhjet e ujërave të zeza dhe ndotja me mbeturina në disa pjesë të parkut; kërcënimet e mundshme për sasinë dhe cilësinë e ujit, aktivitetet e kaluara dhe të propozuara të minierave, një program i propozuar i kontrollit për zhdukjen e brucelozës në kopetë e bizonëve. | [197][198] [199] |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.