Kafshët e zhdukura në Ballkan

Kjo është një listë që pëshkruan faunën e zhdukur në shtetet e Ballkanit : Shqipëra, Bosnje dhe Hercegovina,Bullgaria,Greqia,Kosova,Kroacia,Mali i Zi,Maqedonia e Veriut,Serbia dhe Sllovenia .Kjo listë përbëhet nga tre klasa: gjitarët,shpendët dhe peshqit halorë. Përfshin fosilet e gjetura në epokën e Pleistocenit dhe Holocenit , kafshë që janë zhdukur në rang global dhe në rang lokal.

Harta e Ballkanit

Pëshkrimi

Ballkani ose Gadishulli i Ballkanit ose Ballkanik, është një rajon gjeopolitik dhe kulturor i Evropës juglindore. Rajoni merr emrin nga malet e Ballkanit, që shtrihen përmes qendrë tegs së Bullgarisë në Serbinë lindore.Laget nga Deti Adriatik, Deti Jon, Deti Egje dhe Deti i Zi. Kushtet natyrore të gadishullit Ballkanik ofrojnë lidhje të mirë me Evropën dhe Azinë .

Gjeografia

Relievi

Relievi i gadishullit është mjaft karakteristik ku dominon relievi malor ndaj atij fushor. Dallojmë dy sisteme malore Malet Rodope bëjnë pjesë në malet e vjetra dhe shtrihen në mes të Dinarideve, Alpeve Shqiptare, Sharrit dhe Pindeve, në perëndim dhe maleve Karpato-Ballkanike, në lindje. Me lëvizje të reja tektonike malet Rodope janë coptuar dhe janë krijuar shumë fushëgropa tektonike dhe ultësira.Malet e reja Dinaridet, Alpet Shqiptare, Malet e Sharrit dhe Pindet shtrihen në perëndim, ndërsa malet Karpate, malet Ballkan në lindje.

Prej fushave më të mëdha dallohen ato që shtrihen në mes të malit Ballkan dhe Danubit në Bullgari, ultësira Perëndimore e Shqipërisë fusha e Selanikut, e Thrakisë, Dobruxhës, ndërsa fusha ndërmalore ka më shumë si: fusha e Dukagjinit,fusha e Kosovës, e Shkupit, e Pollogut, Pellaginisë, e Korçes, Thesalisë, Maricës etj.

Vija bregdetare është e gjatë, e përthyer me shumë ishuj, gadishuj, gjire etj.

Klima

Ndër faktorët më të rëndësishëm që ndikojnë në formimin e klimë së Gadishullit Ballkanik janë gjerësia gjeografike dhe afërsia (largësia) e masave ujore (deteve). Masat ajrore nga Mesdheu vështirë depërtojnë në brendësi të gadishullit për shkak se është i rrethuar me vargmale të larta. Gjithashtu edhe këto male pengojnë edhe depërtimin e masave të ftohta nga veriu dhe verilindja në bregdet.

Hidrografia

Gadishulli Ballkanik bënë pjesë në viset me pasuri të mëdha ujore. Lumejt e Gadishullit Ballkanik u takojnë pellgjeve të deteve përreth. Pellgu më i madh është ai i Detit të Zi, në të cilin derdhet lumi Danub me degët e tij që për nga prurja prej 60000m³/s është i dyti në Evropë pas lumit Vollga.

Në Detin Adriatik derdhen lumenjtë e Shqipërisë siç janë Drini, Buna, Vjosa, Shkumbini, Semani, etj, të Bosnjës dhe Hercegovinës – Neretva, të Kroacisë: Cetina, Kërka, Zërmanja, Rasha, në detin Egje: Vardari, Marica, Struma kurse në Detin Jon derdhen disa lumenjtë vegjël siç janë: Araktas, Kallomos, Bistrica Aspropotomos etj.

Gadishulli ka disa liqene, me prejardhje tektonike i Liqeni i Ohrit, Liqeni i Prespës, i Janinës, i Kosturit, tektonik dhe karstik i Shkodrës, akullnajor i Liqeni i Plavës dhe shum liqene të vogla në malet e larta, liqene lumore e artificiale.

Bimësia

Bota bimore e Gadishullit Ballkanik është e llojllojshme. Në Gadishullin Ballkanik gjendet afër 70% e të gjitha llojeve të bimësisë së kontinentit që numron përafërsisht 7.000 lloje. Flora e Ballkanit paraqet një përzierje në mes të asaj evropiane dhe aziatike. Bimësia dhe fauna e Gadishullit Ballkanik ndahet në dy formacione: mesdhetare dhe Evropës Qendrore.Ralievi i ndryshem ka ndikuar ne zhvillimin e kateve bimore: kati i shkurreve mesdhetare, i dushkut, i ahut, i halorëve dhe i kullotave malore. Në bimësinë mesdhetare bëjnë pjes që shkurret me gjelbërim të përhershëm-makijet me këto lloje bimësh: mareja, shqopa, xina, mërsina, gjineshtra etj., pastaj disa drunj të lartë si selvia, valanidhi, pisha e butë dhe pisha e egër etj. Në brendi të gadishullit ndryshon klima e me këtë edhe bota bimore. Bimësia e e brendësisë së Ballkanit karakterizohet me pyje gjetherënëse siç janë: bungu, qarri, shparthi, panja, mëlleza, frashëri i bardhë, ahu, shkoza etj., dhe mbi to pyjet gjethembajtës - halorët si: pisha e zezë, bredhi, rrobulli etj. Mbi këto pyje shtrihen kullotat alpine.

Kafshët e zhdukura në epokën Pleistocen-Holocen

Rendi Primates

Familja Homonidae

Familja Homonidae është një familje që ka 8 lloje si gorilla,orangutangët,shimpazet dhe njerzit .Sot të vetmit homonid në Ballkan janë njerzit.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Periudha kohore	Foto
Neandertali (Homo neanderthalensis)		Fosilet në Ballkan janë zbuluar në Greqi,Bullgari,Mali i Zi,Serbi,Slloveni dhe Kroaci.[1]	Pleistoceni i mesëm deri në Pleistocenin e vonë,0.25-0.04 milion vjetë më parë

Familja Cerkopitekidae

Familja Cerkopitekidae është familja më e pasur e primatëve duke përfshirë babuinët,makakët,langurët etj.Sot Ballkani nuk ka asnjë lloji të majmunve të Botës së Vjetër,por dikur jetoni kryesisht majmun të gjinis Macaca.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Periudha kohore	Foto
Makaku barbar (Macaca sylvanus)		Fosilet në Ballkan janë zbuluar në Greqi.[2] [3]	Pleistocen deri sot

Rendi Proboshidae

Familja Deinotheridae

Familja Deinotheridae është një familje e zhdukur proboshidësh të cilët jetonin në Evrazi dhe Afrikë.Familja përmbate tre gjini:Deinotherium,Prodeinotherium dhe Chilgatherium.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Periudha kohore	Foto
Deinotherium giganteum	Evropë	Fosilet në Ballkan janë zbuluar në Greqi dhe Bullgari.[4]	Mioceni i mesëm deri në Pleistocenin e hershëm

Familja Mamutidae

Familja Mamutidae është një familje e zhdukur proboshidësh që jetonin në Evroazi,Afrikë dhe Amerika.Familja përmbante pesë gjini:Eozygodon,Losodokodn,Mammut,Sinomammut dhe Zygolophodon.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Periudha kohore	Foto
Zygolophodon	Evroazi,Afrikë dhe Amerika Veriore	Fosilet në Ballkan janë zbuluar në Serbi dhe Maqedonin e Veriut [5]	Pleistocen

Familja Anakidae

Familja Anakidae është një familje e zhdukur proboshidësh që banonin në Evroazi,Afrikë dhe Amerikën Veriore.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Periudha kohore	Foto
Anancus	Evroazi,Afrikë dhe Amerika Veriore	Fosilet në Ballkan janë zbuluar në Slloveni,Bullgari dhe Greqi.[6]	Pleistocen

Familja Elefantidae

Familja elefantidae është një familje dikurë shumë e përhapur,por sot e kufizuar vetëm në Afrikën nënsahariane dhe Azinë Jugore me tre lloje të gjalla:elefanti i shkurreve afrikane,elefanti i pyjeve afrikane dhe elefantin aziatik.Ballkan dikur përmbante 3 lloje mamuthësh dhe një loji elefandi evroaziatik.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Periudha kohore	Foto
Mamuthi leshator (Mammuthus primigenius)		Fosilet në Ballkan janë zbuluar në Greqi.[7]	Pleistoceni i mesëm deri në Holocenin e vonë,0.40-0.004 milion vjetë më parë
Mamuthi i stepës (Mammuthus trogontherii)	Evroazi	Fosilet në Ballkan janë zbuluar në Greqi. [8]	Pleistoceni i hershëm deri në pleistocenin e mesëm,1.7-0.2 milion vjetë më parë
Mamuthi jugor (Mammuthus meridionalis)	Evroazi	Fosilet në Ballkan janë zbuluar në Kroaci dhe Greqi.[9]	Pleistocen,2.5-0.8
Elefanti çatall-drejtë (Palaeoloxodon antiquus)		Fosilet në Ballkan janë zbuluar nëGreqi,Kroaci,Bullgari dhe Turqinë Evropiane[10]	Pleistoceni i mesëm deri në Pleistocenin e vonë,0.78-0.03 milion vjetë më parë

Rendi Lagomorfa

Familja Okonotidae

Familja Orkonotidae është një familje lagomorfësh të cilët përmban pikat,të përhapura në Evroazi dhe Amerikën Veriore. Prolagus është e vetmja gjini pikash që banonin në Ballkan.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Periudha kohore	Foto
Prolagus		Fosilet në Ballkan janë zbuluar në Greqi.[11]	Mioceni i hershëm deri në Holocen,22-0.002 milion vjetë më parë

Rendi Eulipotifla

Familja Erinakeidae

Familja Erinakeidae është një familje eulipotifësh që përmban të shpërndarë në Evroazi dhe Afrikë.Në Ballkan sot jeton vetëm iriqi gjoks-bardh verior.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Periudha kohore	Foto
Iriqi evropian (Erinaceus europaeus)		Fosilet në Ballkan janë zbuluar në Greqi.[12]	Pleistoceni i mesëm deri sot

Rendi Perisodaktila

Familja Equidae

Familja Equidae është një familje dythundrakë të përhapur dikur gjërësisht,por sot të kufizuar në Azi dhe Afrikë duke përfshirë kuajt,gomerët dhe zebrat.Sot Ballkani ka vetëm kuaj gjysëm të egër .

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Periudha kohore	Foto
Equus mosbachensis	Evropë	Fosilet në Ballkan janë zbuluar në shpellën e Peramas,Janinë,Greqi.	Pleistocen
Gomari i egër evropian(Equus hydruntinus)	Evropë	Fosilet në Ballkan të gomarit të egër evropian janë zbuluar në Bullgari ,Serbi dhe Greqi .	Pleistoceni i mesëm deri në Holocen,0.35-0.0025 milion vjetë më parë
Zebra e Steonit (Equus stenonis)	Evropë dhe Azia Qëndrore	Fosilet në Ballkan janë zbuluar në Kroaci,Bullgari dhe Greqi.[13]	Pleistocen

Familja Rinocerontidae

Familja Rinocerontidae është një familje dythundrakësh të përhapur dikur në Evroazi,Afrikë dhe Amerika,por sot janë të kufizuar në Afikë dhe Azinë Jugore e Juglindore me vetëm pesë lloje.Në Ballkan rinocerontët mbijetuan deri në fund të Epokës së Akullnajave.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Periudha kohore	Foto
Rinoceronti leshator (Coelodonta antiquitatis)		Fosilet në Ballkan janë zbuluar në Greqi dhe Kroaci.[14]	Plioceni i vonë deri në Pleistocenin e voë
Rinoceronti hundesheim Stephanorhinus hundsheimensis		Fosilet në Ballkan janë zbuluar në Malin e Zi. [15]	Pleistoceni i Mesëm.
Rinoceronti etruskan (Stephanorhinus etruscus)	Evroazi	Fosilet në Ballkan janë zbuluar në Greqi dhe Kroaci.[16]	Pleistocen
Rinoceronti hundë-ngushtë (Stephanorhinus hemitoechus)	Evropë dhe Lindja e Mesme	Fosilet në Ballkan janë zbuluar në Greqi.[17]	Pleistocen
Rinoceronti i Merkesit (Stephanorhinus kirchbergensis)		Fosilet në Ballkan janë zbuluar në,Slloveni,Kroaci,Maqedonia e Veriu dhe Greqi.[18]	Pleistoceni i mesëm deri në Pleistocenin e vonë

Rendi Artiodaktila

Familja Hipopotamidae

Familja hipopotamidae është një familje dythundrakësh të përhapur dikur në Evroazi dhe Afrikë,por sot të kufizuar në Afrik vetëm me një lloji.Ballkani dikur kisht dy lloje hipopotamësh:hipopotamin e zakonshëm dhe hipopotamin evropian.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Periudha kohore	Foto
Hipopatimi (Hippopotamus amphibius)		Fosiet në Ballkan janë zbuluar në Greqi dhe ka pasur një përhapje të madhe në Evropën Jugore.[19][20]	Pleistocen-prezent
Hipopotami evropian (Hippopotamus antiquus)	Evropë	Fosilet në Ballkan janë zbuluar në Slloveni dhe Greqi[21]	Pleistoceni i hershëm deri në Pleistocenin e mesëm

Familja Cervidae

Familja cervidae është një familje dythundrakësh të shpërndarë kryesisht në Evroazi,Afrikë dhe Amerika.Ballkani ka tre lloje drerësh vendas: kaprolli,dreri lopatar dhe dreri i rëndomt.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Periudha kohore	Foto
Dreri brirë-shkurre (Eucladoceros)	Evroazi	Fosilet në Ballkan janëzbuluar në Bosnie dhe Hercegovinë,Bullgari,Kroaci dhe Greqi.[22]	Plioceni i vonë deri në Pleistocenin e vonë
Dreri irlandez (Megaloceros giganteus)	Evropë	Fosilet në Ballkan janë zbuluar në Greqi .[23] dhe Bullgari.[24]	Pleistoceni i mesëm deri në Holocenin e mesëm 0.47-0.0077 milion vjetë më parë

Familja Bovidae

Familja Bovidae është një familje dythundrakësh,me lloje të shumta të shpërndara në Evroazi,Afrikë dhe Amerikën e Veriut.Llojet e vetme që jetojnë sot në Ballkan janë dhia e egër evropiane dhe mufloni.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Periudha kohore	Foto
Bison schoetensacki	Evropë	Fosilet në Ballkan janë zbuluar në shpellën e Peramas,Janinë,Greqi.	Pleistoceni i mesëm deri në Pleistocenin e vonë, 800.000 - 30.000 vjet më parë
Bizoni i stepës (Bison priscus)	Evroazi dhe Amerika Veriore	Fosilet në Ballkan të bizonit të stepës janë zbuluar në Greqi dhe Slloveni.[25]	Pleistocen deri në Holocen,1.8-0.005 milion vjetë më parë
Buallica evropiane (Bubalus murrensis)	Evropa Qëndrore dhe Ballkani	Ka qenë i përhapur në Evropën Qëndrore dhe Ballkan.[26]	Pleistocen deri në Holocen,0.126 milion vjetë më pare derin në 10,000 vjet më parë
Leptobos	Evroazi	Fosilet në Ballkan janë zbuluar në Greqi dhe Kroaci[27]	Plioceni i vonë deri në Pleistocenin e hershëm,3.5-0.8 milion vjetë më parë
Gazella evropiane (Gazella borbonica)	Evropë	Në Ballkan fosilet janë zbuluar në Greqi.[28]	Pleistocen,2.14-1.95 milion vjetë më parë

Rendi Karnivora

Familja Ursidae

Familja Ursidae përmbët nga llojet e arijnve.Nga 8 lloje arijnsh vetëm ariu i murrmë jeton sot në Ballkan:

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Periudha kohore	Foto
Ariu i shpellës (Ursus spelaeus)	Gadishulli Iberik,Apenin dhe Ballkanik,Evropa Perëndimore ,Evropa Qëndrore.Evropa Lindore dhe Britania e Madhe	Një numër i madh fosilesh janë zbuluar në Ballkan përfshirë një individ në shpellën e Pëllumbasit në Tiranë. [29][30]	Pleistoceni i Mesëm deri në Pleistocenin e vonë,0.25-0.27 milion vjetë më parë
Ariu i Deningerit (Ursus deningeri)	Evropë dhe Azi	Fosilet në Ballkan janë zbuluar në shpellën e Peramas,Janinë,Greqi dhe në shpellën e Gaitanit,Shkodër,Shqipëri [31]	Pleistoceni i Mesëm deri në Pleistocenin e vonë
Ariu i zi aziatik (Ursus thibetanus)		Fosilet në Ballkan janë zbuluar në shpellën e Gajtanit,Shkodër duke u zbuluar dy kafka me dhëmbë thuajse të plotë dhe duke datuar në epokën e Pleistocenit. [32]	Plioceni i hershëm-prezent

Familja Kanidae

Familja Kanidae është një familje me origjin nga Amerika Veriore,por e përhapur globalisht duke përfshirë ujkun,çakallin,dhelprat,qenin-rakun,dhelprat e Amerikës Jugore etj.Sot Ballkani ka tre lloje kanidësh:Ujkun gri,çakallin e artë dhe dhelprën e kuqe.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Periudha kohore	Foto
Ujku i Mosbakit Canis mosbachensis	Evroazi	Fosilet në Ballkan janë zbuluar në shpellën e Peramas,Janinë,Greqi	Pleistoceni i Mesëm 0.660-0.300 milion vite më parë
Xenocyon lycaonoides	Evroazi dhe Afrikë	Fosilet në Ballkan janë zbuluar në shpellën e Peramas,Janinë,Greqi	Pliocen-Pleistoceni i Mesëm
Qeni i egrë aziatik (Cuon alpinus)		Në Ballkan fosile të qenit të egër aziatik nuk janë zbuluar por Ballkani ka qenë një urë lidhëse e faunës evropiane dhe asaj aziatike[33]	Pleistoceni i Mesëm-prezent

Familja Hienadae

Familja Hienadae është një familje më një përhapje të madhe të dikurshme dhe me një shumëllojshmëri të llojeve,por sot vetëm katër lloje janë të gjalla.Në Ballkan hienat u zhdukën në fund të Epokës së Akullnajave.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Periudha kohore	Foto
Pachycrocuta brevirostris	Evroazi	Fosilet në Ballkan janë zbuluar në shpellën e Peramas,Janinë,Greqi.	Mioceni i vonë deri në Pleistocenin e mesëm,7.2-0.4 milion vjetë më parë parë
Hiena e shpellës (Crocuta crocuta spelaea)		Në Ballkan fosilet e hienës së shpellës vijnë nga Bullgaria,Kroacia dhe Serbia.[34]	Pleistoceni i mesëm deri në Pleistocenin e vonë,0,5-0,011milion vite më parë

Familja Felidae

Familja Felidae është një nga familjet me shumllojshmërin më të madhe të llojeve të gjalla,por dhe të zhdukura.Sot macet e vetme që jetojnë në Ballkan janë macja e egër evropiane dhe rrëqebulli evroaziatik me dy nënlloje:rrëqebullin e Karpateve në Serbi,Slloveni,Kroaci dhe Bullgari dhe rrëqebulli ballkanik i përqëndruar në Shqipëri dhe Maqedonia e Veriut,me një numër të vogël individësh në Malin e Zi dhe Kosovë dhe ndoshta Greqi.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Periudha kohore	Foto
Macja dhëmbë-shpatë ( Homotherium spp )	Evroazi,Afrikë,Amerika Veriore dhe Amerika Jugore	Fosilet në Ballkan janë zbuluar në shpellën e Peramas,Janinë,Greqi.	Plioceni i hershëm deri Pleistoceni i vonë, 4-0.012 milion vite më parë
Megantereon	Evroazi,Afrikë dhe Amerika Veriore	Fosilet në Ballkan janë zbuluar në Greqi[35]	Plioceni i hershëm deri në Pleistoceni i mesëm
Luani primitiv i shpellës ( Panthera leo fossilis )	Europë	Fosilet në Ballkan janë zbuluar në shpellën e Peramas,Janinë,Greqi.	Pleistoceni i mesëm
Luani i shpellës (Panthera spelaea)		Në Ballkan fosilet e luanit të shpellës janë zbuluar në Serbi.Rangu i tij mbivendosej me atë të luanit modern.[36]	Pleistoceni i mesëm deri në Holoceni i hershëm,0.1-0.13 milion vjet më parë
Jaguari evropian (Panthera gombaszoegensis)	Europë	Fosilet në Ballkan janë zbuluar në shpellën e Peramas,Janinë,Greqi.	Pleistoceni i hershëm deri në Pleistocenin e mesëm
Leopardi evropian (Panthera paradus spelaea)	Evropë	Në Ballakn fosilet janë zbuluar në Greqi.[37][38]	Pleistocen deri në Holocen

Kafshët e zhdukura në kohët historike

Klasa e Gjitarëve

Më poshtë janë gjitarë të zhdukur rajonalisht ose të zhduk në kohët historike.

Rendi Lagomorfa

Familja Leproidae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht lagomorfësh në Ballkan.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Statusi i ruatjes	Foto
Lepuri i malit (Lepus timidus)		Në Ballkan është zhdukur në Kroaci. [39]	LC

Rendi Rondetia

Familja Muridae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht mijnsh në Ballkan.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Statusi i ruatjes	Foto
Miu me vija i Uraleve (Apodemus uralensis)	Evropë	Në Ballkan është zhdukur në Slloveni.[40]	LC

Familja Skiuride

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht ketri në Ballkan.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Statusi i ruatjes	Foto
Ketri evropian i tokës (Spermophilus citellus)		Në Ballkan është zhdukur në Kroaci.[41]	EN

Familja Kastoridae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht kastorësh në Ballkan.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Statusi i ruatjes	Foto
Kastori evropian (Castor fiber)		Në Ballkan është zhdukur në Shqipëri,Kosovë,Mali i Zi,Maqedonia e Veriut,Greqi dhe Bullgari [42][43]	LC

Rendi Kiroptera

Familja Rhinolofidae

Ekzistojnë dy lloje të zhdukura rajonalisht lakuriqësh nate në Ballkan.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Statusi i ruatjes	Foto
Lakuriqi i natës hunpakua i Mehelit (Rhinolophus mehelyi)		Në Ballkan është zhdukur në Kroaci. [44]	VU
Lakuriqi i natës hunpatkua i Blasiusit (Rhinolophus blasii)		Në Ballkan është zhdukur në Slloveni. [45]	LC

Rendi Artiodaktila

Familja Cervidae

Ekzistojnë dy lloje të zhdukur rajonalisht drerësh në Ballkan.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Statusi i ruatjes	Foto
Dreri i rëndomtë (Cervus elaphus)		Në Ballkan është zhdukur në Shqipëri.[46]	LC
Dreri brilopat (Alces alces)		Në Ballkan është zhdukur në Serbi[47] dhe Slloveni. [48]	LC

Familja Bovidae

Ekzistojnë tre lloje ë zhdukura rajonalisht dhe një lloji globalisht bovidësh në Ballkan.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Statusi i ruatjes	Foto
Antiopa saiga (Saiga tatarica)		Në Ballkan është zhdukur në Bullgari.[49]Dikur kishte një përhapje më të gjëre.	CR
Dhia e alpeve (Capra ibex)		Në Ballkan janë zhdukur,me prova fosile të cilat vine nga Shqipëria,Greqia.[50] dhe Mali i Zi. [51]	LC
Auroku (Bos primigenius)		Auroku është një lloji globalisht i zhdukur,duke pasur një prezencë në kohën e zhvillimit të popujve ballkanik.Fosilet janë zbuluar në Shqipëri ,Bosnje dhe Hercegovina,Kosovë [52],Serbi dhe Mali i zi.	EX
Bizoni evropian (Bison bonasus)		Lloji është zhdukur në shumë vende ballkanike por po rifutet përsëri.[53]	NT

Rendi Karnivora

Familja Fokidae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht foke në Ballkan.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Statusi i ruatjes	Foto
Foka e Mesdheut (Monachus monachus)		Në Ballkan është zhdukur në Slloveni,Bosnja dhe Hercegovina,Bullgari dhe Mali i Zi. [54]	EN

Familja Felidae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht felidi në Ballkan.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Statusi i ruatjes	Foto
Luani (Panthera leo)		Në Ballkan është zhdukur në periudhë e pushtimit romak,me prova që vijnë nga Shqipëria,Greqia dhe Bullgaria. [55]	VU

Familja Mustelidae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht mustelidi në Ballkan.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Statusi i ruatjes	Foto
Vizoni evropian (Mustela lutreola)		Në Ballkan është zhdukur në Kroaci,Bosnja dhe Hercegovina,Sllovenia,Mali i Zi,Serbia dhe Kosova. [56]	CR

Klasa e Shpendëve

Rendi Anseriformes

Familja Anatidae

Ekzistojnë dy lloje të zhdukura rajonalisht rosash në Ballkan.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Statusi i ruatjes	Foto
Rosa pikaloshe (Marmaronetta angustirostris)	Evroazi dhe Afrikë	Në Ballkan është zhdukur në Maqedonin e Veriut. [57]	VU
Zhytraku i madh (Mergus merganser)		Në Ballkan është zhdukur në Bosnje e Hercegovin.[58]	LC

Rendi Çardiformes

Familja Buhinidae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht buhinidi në Ballkan.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Statusi i ruatjes	Foto
Gjelaci symadh (Burhinus oedicnemus)		Në Ballkan është zhdukur në Slloveni. [59]	LC

Familja Skolopakidae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht skolopikidi në Ballkan.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Statusi i ruatjes	Foto
Këmbëqiritha (Tringa totanus)		Në Ballkan është zhdukur në Bosnje e Hercegovin.[60]	LC

Rendi Galliformes

Familja Fasianidae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht galliformi në Ballkan.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Statusi i ruatjes	Foto
Gjeli bisht-lirë (Lyrurus tetrix)		Në Ballkan është zhdukur në Kroaci dhe ndoshta mund të jetë zhdukur në Kosovë,Serbi dhe në Malin e Zi. [61]	LC

Rendi Otidiformes

Familja Otididae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht skllopi në Ballkan.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Statusi i ruatjes	Foto
Skllopi i vogël (Tetrax tetrax)		Në Balllkan është zhdukur në Bullgari,Greqi,Mali i Zi,Serbi dhe Kosovë [62]	NT

Rendi Pelekaniformes

Familja Plekanidae

Ekzistojnë dy lloje të zhdukura rajonalisht pelikanësh në Ballkan.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Statusi i ruatjes	Foto
Pelikani rozë (Pelecanus onocrotalus)		Në Ballkan dhe ndoshta mund të jetë zhdukur në Kosovë,Serbi dhe në Malin e Zi. [63]	LC
Pelikani kaçurrel (Pelecanus crispus)		Në Ballkan është zhdukur në Bosnje dhe Hercegonivë,Kroaci dhe Maqedonin e Veriut. [64]	NT

Rendi Acipitriformes

Familja Acipitridae

Ekzistojnë katër lloje të zhdukura rajonalisht shqiponjash në Ballkan.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Statusi i ruatjes	Foto
Shkaba mjekroshe (Gypaetus barbatus)		Në Ballkan mund të jetë zhdukur në Shqipëri dhe Maqedonin e Veriut dhe është zhdukur në Malin e Zi,Bosnje dhe Hercegovinë,Serbi dhe Kosovë.[65]	NT
Kali i Qyqes (Neophron percnopterus)		Në Ballkan ndoshta mund të jetë zhdukur në Kroaci,Malin e Zi,Bosnje dhe Hercegovinë,Serbi dhe Kosovë. [66]	EN
Shkaba e zezë (Aegypius monachus)		Në Ballkan është zhdukur në Shqipëri [67] dhe Slloveni .[68]	NT
Qifti i kuq (Milvus milvus)		Në Balkan mund të jetë zhdukur në Greqi. [69]	LC

Rendi Falkoniformes

Familja Falkonidae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht skifteri në Ballkan.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Statusi i ruatjes	Foto
Skifteri kthetraverdhë (Falco naumanni)		Në Ballkan është zhdukur në Slloveni. [70]	LC

Rendi Paseriformes

Familja Korvidae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht korbi në Ballkan.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Statusi i ruatjes	Foto
Korbi sqepkuq (Pyrrhocorax pyrrhocorax)		Në Ballkan është zhdukur në Slloveni. [71]	LC

Familja Akrokefalidae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht bilbithi në Ballkan.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Statusi i ruatjes	Foto
Bilbithi i ujit (Acrocephalus paludicola)		Në Ballkan është zhdukr në Kosovë,Serbi dhe Malin e Zi. [72]	VU

Familja Sylvidae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht sylvidi në Ballkan.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Statusi i ruatjes	Foto
Fyshëllyesi orfean lindor (Curruca crassirostris)	Ballkan,Turqi dhe Kaukaz	Në Ballkan mund të jetë zhdukur në Slloveni. [73]	LC

Familja Paseridae

Ekziston vetëm një lloji i zhdukur rajonalisht harabeli në Ballkan.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Statusi i ruatjes	Foto
Krahëbardha (Montifringilla nivalis)		Në Ballkan është zhdukur në Kroaci. [74]	LC

Klasa e Actinopterygii

Rendi Cypriniformes

Familja Cryprinidae

Ka një lloji të vetëm krapi të zhdukur në Ballkan i cili është njëkohësisht i zhdukur gobalisht.

Emri i zakonshëm dhe emri shkencor	Gama	Shënim	Statusi i ruatjes	Foto
"Chondrostoma scodrense"	Liqeni i Shkodrës	Lloji ëdhtë zhdukur globalisht.Banonte në Liqenin e Shkodrës.[75]	EX	-

Referime

1. "Homo neanderthalensis". web.wpi.edu (në anglisht).
2. "Barbary macaque". web.wpi.edu (në anglisht).
3. "Macaca sylvanus". web.wpi.edu (në anglisht).
4. "Deinotherium giganteum". web.wpi.edu (në anglisht).
5. "Zygolophodon". web.wpi.edu (në anglisht).
6. "Anancus". web.wpi.edu (në anglisht).
7. "Woolly mammoths". web.wpi.edu (në anglisht).
8. "steppe mammoths". web.wpi.edu (në anglisht).
9. "sourthen mammoths". web.wpi.edu (në anglisht).
10. "Palaeoloxodon antiquus". web.wpi.edu (në anglisht).
11. "Prolagus". web.wpi.edu (në anglisht).
12. "Erinaceus europaeus". web.wpi.edu (në anglisht).
13. "Equus stenonis". web.wpi.edu (në anglisht).
14. "Coelodonta antiquitatis". web.wpi.edu (në anglisht).
15. Stuart, A.J., Lister, A.M., 2007. Patterns of Late Quaternary megafaunal extinctions in Europe and northern Asia. In: Kahlke, R.-D., Maul, L.C., Mazza, P. (Eds.), Late Neogene and Quaternary Biodiversity and Evolution: Regional Developments and Interregional Correlations Vol. II, Proceedings of the 18th International Senckenberg Conference (VI International Palaeontological Colloquium in Weimar). Courier Forschungsinstitut Senckenberg 259, pp. 287-297.
16. "Stephanorhinus etruscus". web.wpi.edu (në anglisht).
17. "Dicerorhinus hemitoechus". web.wpi.edu (në anglisht).
18. Billia, E.M.E., Zervanová, J., 2015. New Stephanorhinus kirchbergensis(Mammalia, Rhinocerotidae) records in Eurasia. Addenda to a previous work. Gortania.Geologia, Paleontologia, Paletnologia36, 55–68.
19. "Hippopotamus amphibius". web.wpi.edu (në anglisht).
20. "Hippopotamus amphibius". web.wpi.edu (në anglisht).
21. "Hippopotamus antiquus". web.wpi.edu (në anglisht).
22. "Eucladoceros". web.wpi.edu (në anglisht).
23. "Megloceros giganteus". web.wpi.edu (në anglisht).
24. "Fossil record of the Irish Elk (Megaloceros giganteus (Blumenbach, 1799)) (Artiodactyla: Cervidae) in Bulgaria". web.wpi.edu (në anglisht).
25. "Bos priscus". web.wpi.edu (në anglisht).
26. "Water buffalo". web.wpi.edu (në anglisht).
27. "Leptobos". web.wpi.edu (në anglisht).
28. "Τα Γρεβενά και η παλαιοντολογία" (PDF) (në anglisht). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 15 mars 2016. Marrë më 25 shkurt 2021.
29. "Natural and anthropogenic hazards in karst areas of Albania" (PDF). nat-hazards-earth-syst-sci.net (në anglisht). fq. 9.
30. "Community Based Tourism at Pellumbas Village, Albania" (PDF). web.wpi.edu (në anglisht). fq. 4. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 12 prill 2019. Marrë më 25 shkurt 2021.
31. "New evidence of Middle Pleistocene mammalian fauna from the Perama Cave (Ioannina, Greece)". web.wpi.edu (në anglisht). fq. 1.
32. "The Pleistocene black bear (Ursus thibetanus) from the Urals (Russia)" (PDF). web.wpi.edu (në anglisht). fq. 4.
33. "Dhole(Megafauna Parks (W Paleartic))". web.wpi.edu (në anglisht).
34. Dušan P. Mihailović, Stefan P. Milošević (2012). Istraživanja paleolitskog nalazišta Pešturina kod Niša (në anglisht). Journal of Serbian Archaeological Society.
35. "Megantereon". web.wpi.edu (në anglisht).
36. Ersmark, E., Orlando, L., Sandoval-Castellanos, E., Barnes, I., Barnett, R., Stuart, A., Lister, A., Dalén, L. (2015). "Population Demography and Genetic Diversity in the Pleistocene Cave Lion". Open Quaternary (në anglisht). 1 (1): Art. 4. doi:10.5334/oq.aa.{{cite journal}}: Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja)
37. Τsoukala, Ε., Bartsiokas, Α., Chatzοpoulou, Κ. and Lazaridis, G. (2006). "Quaternary mammalian remains from the Kitseli Pothole (Alea, Nemea, Peloponnese)". Επιστημονική Επετηρίδα του Τμήματος Γεωλογίας (në anglisht). 98: 273–284.{{cite journal}}: Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja)
38. Symeonidis, N., Bachmayer, F., Zapfe, H. (1980). Ergebnisse weiterer Grabungen in der Höhle von Vraona (Attika, Griechenland). Annales Gaeologiques des Pays Hellaeniques Athaenes 30: 291−299.
39. "Pioneers in the hills:early mesoithic foragers at esolithic foragerst síbrn abri (Istria,Croatia)" (PDF). IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht).unknown url
40. "Apodemus uralensis". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht).
41. "Spermophilus citellus". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht).
42. Gamble, C. 1999: Faunal exploitation at Klithi: a Late Glacial rockshelter in Epirus, Northwestern Greece. THE PALAEOLITHIC ARCHAEOLOGY OF GREECE AND ADJACENT AREAS: Proceedings of the ICOPAG Conference, Ioannina, September 1994. |language=anglisht
43. "Castor fiber". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht).
44. "Rhinolophus mehelyi". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht).
45. "Rhinolophus blasii". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht).
46. "Cervus elaphus". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht).
47. "Holocene distribution and extinction of the moose (Alces alces, Cervidae) in Central Europe". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht).unknown url
48. "Lost in time? Repatriated animal remains from Anelli's excavations at Betalov spodmol (SW Slovenia)" (PDF). IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht).unknown url
49. "The southwesternmost distribution of the saiga in the holocene of Europe: A saiga tatarica find from an archaeological site in Bulgaria" (PDF). web.wpi.edu (në anglisht).
50. "The Mesolithic-Neolithic Transition In the Faunal Assemblage From Konispol Cave, Albania". web.wpi.edu (në anglisht).
51. "esolithic harpoons from Odmut, Montenegro: Chronological, Contextual, and Techno-functional Analyses" (në anglisht).
52. Kitchell, K.F. 2013: Animals in the Ancient Word from A to Z.
53. "European bison" (në anglisht).
54. "Monachus monachus" (në anglisht).
55. Thomas, N.R. (2014). Touchais, G.; Laffineur, R.; Rougemeont, F. (red.). "A lion's eye view of the Greek Bronze Age". Aegaeum. Annales Liégeoises et PASPiennes d'Archéologie égéenne (në anglisht) (37): 375−92.
56. "Mustela lutreola" (në anglisht).
57. "Marmaronetta angustirostris". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht).
58. "Mergus merganser". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht).
59. BirdLife International (2014). "Burhinus oedicnemus". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht). 2014. Marrë më 28 qershor 2015.
60. BirdLife International (2013). "Tringa totanus". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht). 2013: e.T22693211A50404828. doi:10.2305/IUCN.UK.2013-2.RLTS.T22693211A50404828.en.
61. "Lyrurus tetrix". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht).
62. BirdLife International (2012). "Tetrax tetrax". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht). 2012. Marrë më 26 nëntor 2013.
63. "Pelecanus onocrotalus". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht).
64. BirdLife International (2017). "Pelecanus crispus". The IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht). IUCN. 2017: e.T22697599A119401118. doi:10.2305/IUCN.UK.2017-3.RLTS.T22697599A119401118.en.
65. "Gypaetus barbatus". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht).
66. "Neophron percnopterus". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht).
67. Mirjan Topi & Stoyan Nikolov. Udhëzues i shpendëve të Shqipërisë.
68. BirdLife International (2013). "Aegypius monachus". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht). 2013. Marrë më 26 nëntor 2013.
69. "Milvus milvus". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht).
70. "Falco naumanni". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht).
71. "Pyrrhocorax pyrrhocorax". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht).
72. BirdLife International (2013). "Acrocephalus paludicola". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht). 2013. Marrë më 26 nëntor 2013.
73. BirdLife International (2012). "Sylvia crassirostris". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht). 2012. Marrë më 16 korrik 2012.
74. BirdLife International (2017). "Montifringilla nivalis (amended version of 2016 assessment)". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht). 2017: e.T103819582A111173412. Marrë më 30 gusht 2020.
75. "Chondrostoma scodrense". IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht).